محمود شهابی
چکیده
چکیده چارچوب نظری این مقاله از تلفیق چند نظریۀ رقیب یا بدیل شکل گرفته است. این نظریه‌ها عبارت‌اند از: نظریۀ ترس از آتش دوزخ از هیرشی و استارک، نظریۀ همبسته‌های شخصیتی جرایم یقه‌سفیدها از کالینز و اشمیت، نظریۀ جامعه‌شناختی فساد از جیمز ویلیام کلمن و بالاخره نظریۀ اقتصادی جرایم یقه‌سفیدها یا نظریۀ انتخاب عقلانی از کورنیش و کلارک. ...
بیشتر
چکیده چارچوب نظری این مقاله از تلفیق چند نظریۀ رقیب یا بدیل شکل گرفته است. این نظریه‌ها عبارت‌اند از: نظریۀ ترس از آتش دوزخ از هیرشی و استارک، نظریۀ همبسته‌های شخصیتی جرایم یقه‌سفیدها از کالینز و اشمیت، نظریۀ جامعه‌شناختی فساد از جیمز ویلیام کلمن و بالاخره نظریۀ اقتصادی جرایم یقه‌سفیدها یا نظریۀ انتخاب عقلانی از کورنیش و کلارک. به‌منظور آزمون فرضیات مستخرج از این نظریه‌ها، یک نمونۀ معرف 120 نفری از زندانیان جرایم اقتصادی محبوس در زندان اوین انتخاب شدند و با توجه به ماهیت پژوهش که از نوع علی ـ مقایسه‌ای یا نیمه‌آزمایشگاهی بود، یک گروه 120 نفری دیگر از فعالان اقتصادی و کارکنان دولت نیز به‌عنوان گروه همتا به پرسش‌نامه‌های پژوهش پاسخ دادند. نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون لجستیک 75 درصد از واریانس بین دو گروه مجرم و غیرمجرم را تبیین کرد. براساس این تجزیه و تحلیل، مجرمان اقتصادی مورد مطالعه باوجود برخورداری از درجۀ بالایی از دینداری و سابقۀ جامعه‌پذیری دینی دست به ارتکاب جرم زده‌اند. به‌علاوه مجرمان اقتصادی مورد بحث در تحلیل هزینه ـ فایده جرم قبل یا در لحظۀ ارتکاب آن، احتمال کشف جرم و قطعیت و شدت مجازات را بسیار کم‌تر (در مقایسه با گروه غیرمجرم) برآورد کرده بودند و بالاخره این‌که، درک آنان در لحظۀ ارتکاب جرم این بوده است که فرصت ارتکاب جرم در محل کار مهیا است و باید آن را مغتنم شمرد.
