حسن امیریان؛ غلامرضا لطیفی
چکیده
زمینه و هدف: رویکرد امنیت از طریق طراحی، یکی از موثرترین و کارا ترین رویکردها در زمینه ارتقاء امنیت شهری است که می تواند نقش بسزایی در ایمن سازی فضاهای شهری ایفا نماید. هدف از این مقاله ارائه مدلی برای سنجش امنیت شهری و معرفی رویکرد امنیت از طریق طراحی است. در این راستا، محله بهداشت در منطقه 18 تهران که به دلیل پایین بودن وضعیت امنیت شهری ...
بیشتر
زمینه و هدف: رویکرد امنیت از طریق طراحی، یکی از موثرترین و کارا ترین رویکردها در زمینه ارتقاء امنیت شهری است که می تواند نقش بسزایی در ایمن سازی فضاهای شهری ایفا نماید. هدف از این مقاله ارائه مدلی برای سنجش امنیت شهری و معرفی رویکرد امنیت از طریق طراحی است. در این راستا، محله بهداشت در منطقه 18 تهران که به دلیل پایین بودن وضعیت امنیت شهری و وجود احساس ناامنی در بین ساکنان، به عنوان نمونه بررسی میشود. روش شناسی: در پژوهش حاضر، روش تحقیق بر اساس هدف، از نوع کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است.یافته ها: بنابراین، در تبیین ادبیات و سوابق موضوع تحقیق و ارائه مدل سنجش از مطالعات کتابخانه ای و برای جمع‌آوری اطلاعات با توجه به ماهیت تحقیق از روش‌های میدانی استفاده شده است. همچنین برای ارزیابی و اولویت بندی شاخص های ارائه شده در مدل تحلیلی تکنیک رتبه‌بندی فازی مورد استفاده قرار گرفته است.نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده تفاوت میزان امنیت شهری درمیان پهنه‌های سه‌گانه محدوده مطالعاتی است به نحوی که پهنه 3 امن ترین پهنه در محدوده محسوب میشود، همچنین "قلمروپایی" با وزن 0.88 بیشترین نقش را در برقراری امنیت محدوده مطالعاتی بر عهده دارد و "نظارت "با وزن 0.08 کمترین میزان نقش را در کل محدوده برعهده دارد.
غلامرضا لطیفی
چکیده
این مقاله به بررسی نقش فرهنگ و برنامه‌ریزی فرهنگی در توسعۀ شهری برای افزایش امنیت اجتماعی می‌پردازد. امروزه نقش فرهنگ در برنامه‌ریزی‌ها به‌خصوص برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای پررنگ‌تر شده و برنامهریزان شهری و منطقه‌ای نیز این ضرورت را دریافته‌اند و می‌بایست فرهنگ را در برنامۀ کار خود قرار دهند، ازاین‌رو هر نوع برنامه‌ریزی ...
بیشتر
این مقاله به بررسی نقش فرهنگ و برنامه‌ریزی فرهنگی در توسعۀ شهری برای افزایش امنیت اجتماعی می‌پردازد. امروزه نقش فرهنگ در برنامه‌ریزی‌ها به‌خصوص برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای پررنگ‌تر شده و برنامهریزان شهری و منطقه‌ای نیز این ضرورت را دریافته‌اند و می‌بایست فرهنگ را در برنامۀ کار خود قرار دهند، ازاین‌رو هر نوع برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای باید بحث فرهنگ و هویت فرهنگی را در برنامه کار خود قرار دهد. فرهنگ به‌عنوان یک عامل اصلی در برنامه‌ریزی، در آینده توسعه نقش و جایگاه مهمی را ایفا میکند، که عدم توجه به آن در برنامه‌ریزی؛ تأثیرات منفی زیادی بر جای میگذارد. جمع‌آوری اطلاعات بر مبنای مطالعۀ کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و بهصورت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که روش برنامه‌ریزی و مدیریت شهری باید تغییراتی را در خود ایجاد کند و بهجای روش‌های صرفاً کمّی و آماری و در نظر گرفتن مؤلفه‌های صرفاً اقتصادی و سیاسی، روش‌های کیفی هم به کار برده شود و در امر برنامه‌ریزی برای شهر و منطقه مؤلفه‌های فرهنگی (نیازها، ارزشها و هنجارهای مردم، صنایع فرهنگی و...) در نظر گرفته شود.
غلامرضا لطیفی؛ مهناز مقبول اقبالی
چکیده
در این پژوهش با توجه به پایین بودن سطح تعاملات اجتماعی در فضاهای عمومی شهر و کاهش رفاه شهری به‌عنوان مسئله اصلی تحقیق، سعی شده با شناسایی مؤلفه‌های کیفی فضاهای عمومی که مؤثر در ارتقاء دموکراسی شهری و کنش‌های اجتماعی می‌باشند به دنبال ارائه راهکاری برای بهبود رفاه شهری باشیم، به‌طور خلاصه در این پژوهش سعی شده علاوه بر تدقیق مفهوم ...
بیشتر
در این پژوهش با توجه به پایین بودن سطح تعاملات اجتماعی در فضاهای عمومی شهر و کاهش رفاه شهری به‌عنوان مسئله اصلی تحقیق، سعی شده با شناسایی مؤلفه‌های کیفی فضاهای عمومی که مؤثر در ارتقاء دموکراسی شهری و کنش‌های اجتماعی می‌باشند به دنبال ارائه راهکاری برای بهبود رفاه شهری باشیم، به‌طور خلاصه در این پژوهش سعی شده علاوه بر تدقیق مفهوم رفاه شهری در فضاهای عمومی، به معرفی مؤلفه‌های کیفی مؤثر در محیط بر رفاه شهری با معیارهایی مانند زیست پذیری و سرزندگی بپردازیم و همچنین به زمینه‌های مفهومی رویکردهای موجود نیز اشاره گردیده است. در بخش نخست با بررسی دیدگاه خبرگان و صاحبنظران از طریق مصاحبه با ارائه بهترین شاخص‌های سنجش کیفیت فضاهای عمومی در محدوده مورد مطالعه، مفاهیم مشترک به‌طور جامع‌تر بازشناسی گردید. در بخش دوم تحلیل میزان کنش‌های جمعی و تعاملات اجتماعی با تکنیک شمارش و عکس‌برداری بوده و برای سنجش برخی از مؤلفه‌های دموکراسی شهری، زیست پذیری و سرزندگی و آزمون فرضیات به نظرسنجی از شهروندان پرداخته‌ایم. بر پایه یافته‌های این پژوهش باید گفت کیفیت فضاهای عمومی مورد مطالعه به لحاظ شاخص‌های زیست پذیری و سرزندگی در حد بسیار پایین قرار دارد و پایین بودن این مؤلفه‌های کیفی موجب کاهش مؤلفه‌های دموکراسی شهری و کنش‌های اجتماعی به‌عنوان شاخص‌های اصلی و مهم رفاه شهری گردیده است.
غلامرضا لطیفی
چکیده
چکیده مدیریت شهری در ایران در وضعیت کنونی دچار مسائل و مشکلات جدی فراوانی است. تجزیه‌وتحلیل چالش‌های مدیریت شهری، بیانگر چندگانگی در مدیریت شهری، تعدد فعالیت‌های موازی بین سازمانی و درنتیجه نابسامانی و ناهماهنگی، هدر رفت انرژی و سرمایه ملی، بی‌توجهی به عنصر زمان در رویارویی با شهروندان و نارضایتی آن‌ها است. بنابراین با توجه به ...
بیشتر
چکیده مدیریت شهری در ایران در وضعیت کنونی دچار مسائل و مشکلات جدی فراوانی است. تجزیه‌وتحلیل چالش‌های مدیریت شهری، بیانگر چندگانگی در مدیریت شهری، تعدد فعالیت‌های موازی بین سازمانی و درنتیجه نابسامانی و ناهماهنگی، هدر رفت انرژی و سرمایه ملی، بی‌توجهی به عنصر زمان در رویارویی با شهروندان و نارضایتی آن‌ها است. بنابراین با توجه به گستره امور، نیاز به رویکردی تازه در مدیریت شهری از سویی و راهبردهای دولت و ایجاد تحول در ساختار اداری و مدیریتی کشور از سوی دیگر، لزوم توجه به شهرداری‌ها به‌عنوان نهادی محلی و اجرایی و واگذاری اختیارات و وظایف جدید را توجیه کرده است. هدف از این تحقیق چگونگی دستیابی به مدیریت شهری مطلوب و کارآمد از طریق استقرار مدیریت یکپارچه و هماهنگ شهری در سیستم مدیریت شهری در ایران است که در نهایت به شناسایی و تدوین راهکارهای تحقق مدیریت یکپارچه و هماهنگ شهری منجر خواهد شد. این تحقیق به شیوه پیمایشی انجام شد و روش مورد استفاده برای تحلیل در این پژوهش روش توصیفی و تحلیلی می‌باشد و از نرم‌افزار SPSS و روش AHP با استفاده از نرم‌افزار EXPERT CHOICE برای استخراج دادههای پرسشنامه استفاده شده است. جامعه پژوهش گروه اول مدیران ارشد شهری و گروه دوم، متخصصان شهری (نهادهای دولتی)، دانشجویان و استادان و شهروندان در برمی‌گیرد که با استفاده از روش‌های رایج نمونه‌گیری حجم نمونه برآورد گردید و نهایتاً به 195 نفر رسید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد اگرچه شهرداری به‌عنوان نهادی محلی نقش پررنگی در زمینه‌های نظارت، کنترل، برنامه‌ریزی و اجرا در امور مربوط به شهر را دارا می‌باشد اما این نهاد با توجه به اینکه با مسائل شهری از نزدیک مأنوس است در زمینه سیاست‌گذاری و وضع قوانین اختیارات بسیار کمی داشته و بیشتر فعالیت‌هایش جنبه خدماتی دارد. بنابراین به‌منظور دستیابی به مدیریت کارآمد و پایدار شهری لازم است در این زمینه تجدیدنظر شده و شهرداری به‌عنوان نهادی مؤثر در امور شهری از اختیارات بیشتری برخوردار گردد. به نظر می‌رسد این مهم از طریق اصلاح، تدوین و تنظیم قوانین و مقررات به دست آید تا ضمانت اجرایی نیز داشته باشد. از طرفی مهم‌ترین موانع و چالش‌های مدیریت یکپارچه و هماهنگ شهری عدم وجود قوانین و مقررات جدید و مشخص و نبود ضمانت اجرایی این قوانین، فاصله بین قانون‌گذار و واقعیت‌های اجرایی در سطح محلی، عدم تمایل به مشارکت و هماهنگی بین سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف، عدم وجود برنامه‌هایی با زمان‌بندی مشخص جهت اجرای پروژه‌ها، استقلال‌طلبی سازمانهای مسئول و عدم وجود ارتباطات مدیریتی بین مدیران در کلان‌شهر اصفهان، از دید کارشناسان مدیریت شهری مطرح‌شده است.
غلامرضا لطیفی؛ ایمان قلندریان؛ صدیقه سرگزی
چکیده
چکیده تأمین امنیت و احساس امنیت به عنوان یکی از اصول طراحی فضاهای شهری مدنظر برنامهریزان و طراحان شهری قراردارد. فقدان احساس امنیت در فضاهای باز عمومی شهرها، موجب کاهش سرزندگی و حضور پذیریِ فضا میگردد. از این نظر زنان نسبت به مردان آسیب پذیرتر هستند به عبارتی در فضاهای بیشتری احساس عدم امنیت میکنند و حضور کمرنگتری دارند. ...
بیشتر
چکیده تأمین امنیت و احساس امنیت به عنوان یکی از اصول طراحی فضاهای شهری مدنظر برنامهریزان و طراحان شهری قراردارد. فقدان احساس امنیت در فضاهای باز عمومی شهرها، موجب کاهش سرزندگی و حضور پذیریِ فضا میگردد. از این نظر زنان نسبت به مردان آسیب پذیرتر هستند به عبارتی در فضاهای بیشتری احساس عدم امنیت میکنند و حضور کمرنگتری دارند. در این پژوهش میدان امامزاده یحیی در شهر ساری به عنوان یک فضای عمومی و بنای امامزاده به عنوان یکی از اماکن مذهبی ، از نظر احساس امنیت مورد سنجش قرار گرفته است. روش تحقیق حاضر کمی از نوع پیمایشی است و اطلاعات پژوهش با حجم نمونه 96 نفر، بهصورت مطالعات میدانی و مصاحبه و پرسشنامه جمع آوری گشته است. برای بررسی میزان احساس امنیت زنان در این فضای شهری متغیر‌های اماکن مذهبی به عنوان متغیر مستقل و احساس امنیت به عنوان متغیر وابسته با معرفهایی مانند خوانا بودن ، سرزندگی و غیره مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج یافتهها حاکی از این است که بیش از نیمی از زنان، وجود آرامگاه امامزاده را بر احساس امنیت خود، مؤثر دانستهاند. بنابر فرضیات پژوهش، بین وجود بنای امامزاده (اماکن مذهبی) در شهر و احساس امنیت رابطه ای مستقیم وجود دارد.
غلامرضا لطیفی؛ حمید قره باغی؛ فیروزه حاج علی اکبری؛ رضا شامی
چکیده
چکیده رفاه اجتماعی از جمله مهم ترین مقولات دنیای معاصر است و تدوین و اجرای برنامه‌های رفاهی توسط دولت‌ها و سازمانهای ذیربط از روش‌ها ی مختلفی انجام میشود. گفته میشود اغلب برنامه‌ریزی‌های رفاهی، ذیل برنامه‌ریز‌های کلان کشوری انجام شده و به ندرت خصوصیات منطقه، ناحیه و نیاز‌های نواحی را در نظر می‌گیرد. یکی از روش‌هایی ...
بیشتر
چکیده رفاه اجتماعی از جمله مهم ترین مقولات دنیای معاصر است و تدوین و اجرای برنامه‌های رفاهی توسط دولت‌ها و سازمانهای ذیربط از روش‌ها ی مختلفی انجام میشود. گفته میشود اغلب برنامه‌ریزی‌های رفاهی، ذیل برنامه‌ریز‌های کلان کشوری انجام شده و به ندرت خصوصیات منطقه، ناحیه و نیاز‌های نواحی را در نظر می‌گیرد. یکی از روش‌هایی که در سطح برنامه‌ریزی میان برد کاربرد دارد تکنیک برنامه‌ریزی ناحیه‌ای است. این روش بر خلاف برنامه‌ریزی‌های کلان، به صورت منطقه‌ای و با توجه به ظرفیت‌های بومی و ناحیه‌ای انجام میشود. هدف پژوهش حاضر برسی تاثیر برنامه‌ریزی ناحیه‌ای بر رفاه اجتماعی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان شهر زنجان و نمونه آماری آن مشتمل بر 385 شهروند شهر این می‌باشد که از طریق فرمول کوکران برای جامعه نا محدود محاسبه شده است. پس از مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی مبانی نظری موضوع، دادههای موردنیاز به شیوه پیمایشی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و تحلیل داد‌ها با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد برنامه‌ریزی ناحیه‌ای بیشترین تاثیر را بر روی متغیر امنیت اجتماعی و در مراحل بعدی به ترتیب با متغیر‌های ، فراغت، آموزش، سلامت، مسکن، بیمه و جمعیت رابطه معنا داری دارد.
غلامرضا لطیفی؛ محمدعلی قائم پور
چکیده
ایجاد مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی و در کل مناطق پردازش صادرات یکی از اهداف برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و ملی است که به‌منظور افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری داخل ، انتقال فناوری، افزایش درآمد عمومی و دیگر موارد انجام می‌پذیرند. اجرای چنین برنامه‌هایی و ایجاد چنین مناطقی، همواره مستلزم پیامدهایی ...
بیشتر
ایجاد مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی و در کل مناطق پردازش صادرات یکی از اهداف برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و ملی است که به‌منظور افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری داخل ، انتقال فناوری، افزایش درآمد عمومی و دیگر موارد انجام می‌پذیرند. اجرای چنین برنامه‌هایی و ایجاد چنین مناطقی، همواره مستلزم پیامدهایی در بعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز هست. بر این اساس در این مقاله، تأثیر ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان بر توسعه اجتماعی شهر سلفچگان مورد بررسی قرار گرفت و پاسخ به این سئوالات که منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان چه تأثیری بر رفاه اجتماعی و همچنین چه پیامدهای اجتماعی برای بومیان این منطقه به همراه داشته، از اهداف این مطالعه بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی ـ پیمایشی بود و جامعه آماری آن،کلیه ساکنین روستای سلفچگان را که اخیراً طبق مصوبه وزارت کشور، شهر اعلام شد، دربر‌می‌گرفت. بنا برآمار موجود جمعیت این شهر برحسب خانوار، 211 خانوار بودند که به روش‌های نمونه‌گیری تصادفی ، 86 خانوار به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شده بودند. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان از طرفی باعث کاهش همبستگی اجتماعی وکاهش اعتماد اجتماعی، در بین مردم سلفچگان شده، اما از جانب دیگر وجود این منطقه، باعث بهبود رفاه اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی مردم شهر سلفچگان شده است.
غلامرضا لطیفی
چکیده
سابقه طرح مقوله آمایش سرزمین در ایران، به سال های پیش از انقلاب بر می گردد و بررسی و تجربه مطالعات نخستین آن، در دهه شصت مورد توجه قرار گرفته است و کشور ایران در حال حاضر، بیش از شش دهه، سابقه برنامه ریزی را در کارنامه خود دارد. فکر آمایش سرزمین در ایران، در اواخر سال 1345، در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، طی گزارشی با ...
بیشتر
سابقه طرح مقوله آمایش سرزمین در ایران، به سال های پیش از انقلاب بر می گردد و بررسی و تجربه مطالعات نخستین آن، در دهه شصت مورد توجه قرار گرفته است و کشور ایران در حال حاضر، بیش از شش دهه، سابقه برنامه ریزی را در کارنامه خود دارد. فکر آمایش سرزمین در ایران، در اواخر سال 1345، در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، طی گزارشی با عنوان مسئله افزایش جمعیت تهران و نگاهی پیرامون سیاست عمران کشوری مطرح شد که در آن هدف آمایش سرزمین، جلوگیری از افزایش جمعیت تهران و تسریع توسعه اقتصادی سراسر کشور با ایجاد فعالیت های جدید در مناطق مختلف عنوان شده بود. در این مقاله سعی ما بر این است تا سیر تحول برنامه های آمایش سرزمین را از ابتدای شکل گیری برنامه های آمایش یعنی از برنامه پنجم عمرانی قبل از انقلاب تا برنامه چهارم توسعه بعد از انقلاب مورد توجه قرار دهیم و ببینیم آیا این برنامه ها به مرحله عمل رسیده اند یا خیر. روش ما در این مقاله، مطالعات کتابخانه ای مبتنی بر اسناد موجود در سازمان مدیریت و برنامه ریزی بوده است.
