ORIGINAL_ARTICLE
تبیین و بررسی مفهوم تابآوری اجتماعی و ارزیابی تحلیلی شاخصهای اندازهگیری آن.
چکیده در سالهای اخیر بهخصوص بعد از ایجاد بحران مالی 2008، مخاطرات و تغییرات ایجاد شده در حوزه اقتصادی بر سایر حوزهها مثل حوزه سیاسی، زیست محیطی و مخصوصاً حوزه اجتماعی اثرگذار بوده و بر میزان آسیبها و بحرانهای اجتماعی افزوده است. بر همین مبنا مباحث مربوط به مقاومسازی و تابآوری اجتماعی در کنار سایر نظریهها مطرح و در مبادی نظریه و آکادمیک از جایگاه مهمی برخوردار گشته است. در واقع بحث تابآوری اجتماعی میگوید زمانی یک سیستم اجتماعی تابآور است که بتواند مخاطرات موقت یا دائم را جذب کرده و خود را با شرایط به سرعت در حال تغییر، انطباق دهد؛ بدون از دست دادن کارکرد خود. در این مقاله سعی شده است بهروش کتابخانهای مروری بر کتب و مقالات معتبر علمی که در سالهای اخیر در این حوزه منتشر شدهاند، داشته و تعاریف تابآوری اجتماعی و شاخصهای اندازهگیری این مفهوم معرفی گردد. آگاهی از مباحث، تلاش و تجارب کشورهای دیگر در این حوزه میتواند در سیاستگذاریها، برنامهریزیها و حتی اقدامات اجرایی و ارزیابی آنها مفید و موثر واقع شود. واژههای کلیدی: تغییرات، مخاطرات، تابآوری، آسیبپذیری، جوامع تابآور، شاخصها.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8424_b2db1f5868e2da420b980dde76b220da.pdf
2017-09-23
1
31
10.22054/qjsd.2017.8424
واژههای کلیدی: تغییرات
مخاطرات
تابآوری
آسیبپذیری
جوامع تابآور
شاخصها
عزت اله
سام آرام
e_samaram@yahoo.com
1
استاد گروه برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
سمانه
منصوری
s86.mansuri@gmail.com
2
کارشناسی ارشد برنامهریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
منابع
1
- ایزدی، محسن. (1387)، پیدایش و گسترش بحران مالی در جهان و اثرات آن بر اقتصاد ایران، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
2
- پیغامی، عادل؛ سمیعی نسب، مصطفی؛ سلیمانی، یاسر. (1394)، مقاومسازی اقتصادی ادبیات متعارف؛ مبادی علمی و نظری، جلد اول، تابآوری و آسیبپذیری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
3
- حافظنیا، محمدرضا. (1391)، مقدمهای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: انتشارات سمت، چاپ هجدهم.
4
- خاکی، غلامرضا. (1391)، روش تحقیق در مدیریت، تهران: انتشارات فوژان.
5
- رفیعیان، مجتبی و همکاران. (1390)، «تبیین مفهوم تابآوری و شاخصسازی آن در مدیریت سوانح اجتماعمحور»، مجله برنامهریزی و آمایش فضا، دوره پانزدهم، شماره 4.
6
- سام آرام، عزتالله. (1395)، نظریههای کاربردی در مددکاری اجتماعی، تهران: انتشارات نشر علم.
7
- سام آرام، عزتالله؛ عالمین، شقایق. (1392)، مددکاری اجتماعی کار با جامعه، تهران: انتشارات نشر علم.
8
- کیال، علی. (1387)، «مقاله پیامدهای بحران اقتصادی غرب بر اقتصاد کشور»، فصلنامه تدبیر، شماره 200.
9
- Beckman, Malin. (2006), “Resilient Society, Vulnerable People: A Study of Disaster Response and Recovery from Floods in Central Vietnam”, Faculty of Natural Resources and Agriculture Sciences Department of Urban and Rural Development Uppsala, Doctoral thesis ,Swedish University of Agricultural Sciences.
10
- Bruneau, M. et al. (2003), “A framework to quantitatively assess and enhance the seismic resilience of communities”, Earthquake Spectra, VOL. 19, Pp. 8-15.
11
- Cutter, S. L. et al. (2008), “A place- based model for understanding community resilience to natural disaster”, Gold Environmental Change, Pp. 1-9.
12
- Cutter, S. L. et al. (2010), ”Croatia Social Impact of the Crisis and Building Resilience”, Document of the World Bank, July 14, Human Development Sector Unit, Europe and Central Asia Region.
13
- Davis,I.& y. Izadkhah. (2006), “Buhlding resilient urben communities”, Article from OHI,31,1,Pp. 11-21.
14
- Davis,I.& y. Izadkhah. (2013), “Definitions of Community resilience: an analysis”, community& regional resilience Institute (CARRI).
15
- Emily Boy& Carl folk. (2012), Adapting Institution: Governance, Complexity and Social Ecologicol Resilience, Cambridge.
16
- Folk, C.. (2006), “A case study approach to understanding regional resilience: A working paper for bulding resilience network”, IURDE, University of Colifovnia.
17
- Forum, Policy. (2008), ”Environment and Development Economics”, Cambridge University, Resilience and sustainability.
18
- Godschalk, D. (2003), “ Urban Hazard Mitigation: Creating Resilience”, Natural Hazard Review,VOL. 4, Pp. 136-143.
19
- Gunderson, L. (2009), “ Comparing ecological and human community resilience”, CARRI, Research report 5, Oak Ridge: Community and Regional Resiliense Institute.
20
- Herbert Obinger, Stephan Leibfried, Claudia Bogedan, Edith Gindulis, Julia MoserPeter Starke, Beyond. (2004), “Resilience: Welfare State Changes in Austria,Denmark, New Zealand and Switzerland”, TranState Working Papers, No. 5Sfb597 „Staatlichkeit im Wande, Transformations of the State“Bremen.
21
- Joshua, cinner& Mariana M. P. B. Fuentes& Herilala Randri amahazo. (2009), “ Exploring Social Resilience In Madagascar’s Marine Protected Araea”, Ecology and Society 14.
22
- Lino, Briguglio& Waldemar, Galea. (2000), ”Updating and Augmenting the Economic Vulnerability Index”, Economics Department, University of Malta.
23
- MacKinnon, Danny& Driscoll, Derickson, Kate. (2013), "From Resilience to Resourcefulness: A Critique of Resilience Policy and Activism", progress in Human geography,SAGE Publications, Vol 37, 2, pp. 253–270.
24
- Maguire B.& P. C. Hagen. (2007), “disasters and communites: understanding social resilience”, The Australian journal of emergency management, VOL. 22, Pp. 16-20.
25
- Mayunga, J. S. (2007), “ The concept of resilience revisited”, Disasters, 30, 4, Pp. 433-450.
26
- Nadine A. Marshall and Paul A. Marshall. (2007). “ Conceptualizing and Operationalzing Social Resilience Within Commercial Fisheries in Northern Australia”, Ecology and Society 12.
27
- Nation Research Council. (2010), “ Private- public sector collaboration to enhance community disaster resilience”, A workshop report: Washington, DC: NAP.
28
- Norris, F. H. et al. (2008), “ community resilience as metaphor. Theory, set of capacities and strategy for disaster readiness”, American journal of resilience.
29
- Platt, David. (2013), “Resilient futures creating opportunity ahead of complex change” , Resilient Futures network.
30
- Papadrakakis, M& Fragiadakis, V, Plevris. (eds). (2011), The P.E.O.P.L.E.S. Resilience Framework: A Conceptual Approach to Quantify Community Resilience, Compdyn.
31
- Promberger, Markus and other. (2014), Patterns of Resilience during Socioeconomic Crises among Households in Europe (RESCuE), Concept, Objectives and Work Packages of an EU FP 7 Project.
32
- Rose, Adam Z. (2009), “Economic Resilience to Disasters”, Published Articles and papers. Pp75.
33
- Scharpf, F. W. (2000), “The Viability of Advanced Welfare States in the International Economy: Vulnerabilities and Options”, Journal of European Public Policy.
34
- Scrivens, K. and B. Iasiello. (2010), "Indicators of "Societal Progress", Lessons from International Experiences", OECD Statistics Working Papers, No. 2010/04, OECD Publishing. doi: 10. 1787/ 5km4k7mq49jg-en.
35
ORIGINAL_ARTICLE
تاثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر هویت نهاد خانواده
چکیده با ورود تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی درخانوادهها، ارزشهای اجتماعی خانوادهها تحت تأثیر قرار گرفته و موجب شده تا شاهد تغییراتی در رفتار و گفتمان نسل جوان باشیم. شبکههای اجتماعی مجازی و اینترنت مهمترین این تکنولوژیها میباشد که در دنیای امروز ما بهگونهای نفوذ کرده است که نمیتوان زندگی بدون آنرا تصور کرد، اما همین فضا آسیبهای متعددی را با خود بهدنبال داشته است که یکی از اصلیترین این آسیبها، در محیط خانواده و تغییر سبک زندگی و شکستن مرز باورها و ارزشها بهخصوص در میان بانوان و دختران جوان است؛ قشری که قرار است مولد و پرورش دهندهی نسلهای بعدی باشند و با تغییر در هویتشان، میتوان هویت نسل ایرانی را استحاله کرد. غرب و حاکمان فضای مجازی برای نیل به چنین هدفی، برنامهریزی گستردهای دارند. این تحقیق بهمنظور بررسی تاثیر شبکههای اجتماعی با تاکید بر چهار مولفه (ویژگی) اصلی محیط تعاملی، فضای صمیمی و احساس رضایت، گروهها، اجتماعات مجازی و محتوا و تولیدات شبکههای اجتماعی که منتج از این شبکهها میباشد و تاثیر آن بر هویت نهاد خانواده صورت گرفته است. این پژوهش، کمی و از نوع توصیفی-تحلیلی است و از تکنیک پیمایش، در این مطالعه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش شامل همه شهروندان مناطق چهاردهگانه شهر اصفهان است که به مراکز مشاوره روانشناسی در شهر اصفهان مراجعه کردهاند که محقق به کمک جدول مورگان 184 نفر از مراجعهکنندگان رابه روش نمونهگیری سهمیهای غیر احتمالی بهعنوان حجم نمونه انتخاب کرده است. ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته شامل 26 گویه بوده که روایی آن مبتنی بر نظر نخبگان و پایایی آن به شیوه آلفای کرونباخ با ضریب 880/. که در سطح رضایت بخش است بهدست آمد. نتایج حاصل از پژوهش، آشکار ساخت که بین شبکههای اجتماعی مجازی و هویت نهاد خانواده رابطه معناداری وجود دارد. بدینترتیب که برخی ویژگیهای شبکههای اجتماعی مجازی از جمله محیط تعاملی، فضای صمیمی و احساس رضایت، گروهها و اجتماعات مجازی و محتوا و تولیدات شبکههای اجتماعی تاثیر غیر قابل انکاری بر هویت نهاد خانواده و ارزشهای این نهاد مقدس دارد. واژههای کلیدی: خانواده، شبکههای اجتماعی، هویت، فضای مجازی.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8425_f5fa0701253b121942b6b0398053a6d5.pdf
2017-09-23
33
60
10.22054/qjsd.2017.8425
واژههای کلیدی: خانواده
شبکههای اجتماعی
هویت
فضای مجازی
جعفر
حسین پور
j.sadat95@gmail.com
1
دانشیار ارتباطات دانشگاه علوم انتظامی امین (نویسنده مسئول).
AUTHOR
علی
مومنی
am84137nj@gmail.com
2
کارشناس ارشد دانشگاه علوم انتظامی امین.
AUTHOR
منابع
1
- اسلوین، جیمز. (1380)، اینترنت و جامعه، ترجمه عباس گیلوری و علی رادباوه، تهران: نشر کتابدار.
2
- افتاده، جواد. (1388)، شبکههای اجتماعی یکپارچهسازی خدمات در روابط عمومی الکترونیک، چهارمین همایش عمومی الکترونیک.
3
- اکبری، الهام. (1389)، تاریخچه شبکههای اجتماعی، وبلاگ یادگیری الکترونیکی.
4
- پای، لوسین و دیگران. (1380)، بحرانها و توالیها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه سروی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
5
- تورن، آلن. (1380)، نقد مدرنیته، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: گام نو.
6
- جواهری، فاطمه؛ باقری، لیلا. (1388)، «تأثیر استفاده از اینترنت بر سرمایه اجتماعی و انسانی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران)»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم تهران، سال 15، شماره 58-59.
7
- دوران، بهزاد. (1381)، تاثیر فضای سایبرنتیک بر هویت اجتماعی، رساله دکتری جامعهشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
8
- دهخدا، علی اکبر. (1381)، لغتنامه، جلد 14، دوره جدید، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9
- ذکائی، محمد سعید؛ حسنی، محمد حسین. (1394)، «گونهشناسی کاربران رسانههای اجتماعی»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شماره هفدهم.
10
- رجبی، زهره. (1388)، بازنمایی گرایشهای سیاسی کاربران ایرانی در شبکههای اجتماعی مجازی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی.
11
- سلطانیفر، محمد. (1388)، شبکههای اجتماعی و فرصتها و چالشهای، پژوهشهای رسانهای مرکز تحقیقات استراتژیک.
12
- ضیاییپرور، حمید. (1388)، ویژگیهای شبکههای اجتماعی مجازی، مرکز تحقیقات استراتژیک.
13
- عبدالهیان، حمید؛ یحیایی، سبحان. (1390)، «نشانهشناسی تصویرهایی از شیوه زندگی ایرانی؛ مطالعه «خودبازنمایی»های دیداری کاربران ایرانی در شبکه اجتماعی یاهو 360»، فصلنامه مطالعات فرهنگ-ارتباطات، ش12 (15).
14
- فرهمند، مریم. (1387)، «دختران و کاربرد اینترنت»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، ش11 (41).
15
- کاستلز، مانوئل. (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه حسن چاووشیان، جلد 1، تهران: طرح نو.
16
- گیبینز، جان؛ ریمر، بو. (1388)، سیاست پست مدرنیته، ترجمه منصور انصاری، تهران: نشر گام نو.
17
- گیدنز، آنتونی. (1378)، تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
18
- محسنی، منوچهر. (1380)، جامعهشناسی جامعه اطلاعاتی، نشر دیدار.
19
- معین، محمد. (1371)، فرهنگ فارسی، جلد4، چاپ هشتم، تهران: انتشارات امیر کبیر.
20
- معینی علمداری، جهانگیر. (1384)، «هویت و مجاز: تأثیر هویت اینترنتی»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره4.
21
- منتظر قائم، مهدی؛ شاقاسمی، احسان. (1387)، «اینترنت و تغییر اجتماعی در ایران: نگاهی فراتحلیلی با تأکید بر جوانان»، مجله جامعهشناسی ایران، دوره نهم، شماره 3و4.
22
- موسوی نسب، لیلا. (1390)، بررسی تأثیر عضویت در شبکههای اجتماعی مجازی بر سرمایه اجتماعی کاربران آن، پایاننامه کارشناسی ارشد، پردیس آموزشهای نیمه حضوری، دانشگاه علامه طباطبائی.
23
- موسوی، کمالالدین؛ حدادی، فریده. (1390)، «تحلیل مقایسهای سرمایه اجتماعی در جهان واقعی و در جهان مجازی: با تأکید بر جوانان 15 تا 24 ساله مراجعه کننده به کافی نتها در شهر اصفهان»، مجله رسانه جهانی، ش6 (2).
24
- نکوروح، محمود. (1378)، در جستجوی هویت تازه، تهران: انتشارات چاپخش.
25
- نوابخش، مهرداد و دیگران. (1389)، «بررسی آثار اینترنت و موبایل در تغییر هویت جوانان 29-15 سال استان مازندران»، جامعهشناسی مطالعات جوانان، ش1 (1).
26
- هوگان، برنی؛ هاسه، آنابل کوان. (1389)،«تداوم و تغییر در رسانههای اجتماعی»، ترجمه فهیمه محمد سمسار، کتابمهر، زمستان، شماره اول.
27
- Bartle, R. (2004), Designing Virtual Worlds, London: Routledge.
28
- Bell, D. (2001), An Introduction to Cyberspace, London: Rutledge.
29
- Castells, M. (2001), The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business and Society, New York: Oxford university press.
30
- Katz, S.& Marshal, B. (2006), “New Sex for Old: Life Style, Consumerism and the Ethics of Aging Well”, Journal of Agibg Studies, Vol. 17: 3- 16.
31
- Kraut, R. et all. (2001),internet paradox revisited, Journal of Social Issues.
32
- Lampe, C.& et al. (2008) ,Changes in use and prediction of facebook, in proceedings of the 20008 ACM conference on computer supported cooperative work, New York: ACM.
33
- Lenhart, A. (2009), adults and social network websites, Pew Internet and AmericanLife Project Suler, J. (2002), Psychology of Cyberspace [On-line], Available at: www. rider. edu/suler/ psycyber/ psycyber/html.
34
- Millner, V. (2008), Internet Infidelity: a Case of Intimacy with Detachment, the Family Journal, 16, 78-82.
35
- Suler, J. (2002), Psychology of Cyberspace [On-line], Available at: www. rider. edu/suler/ psycyber/ psycyber/html.
36
- Windham, R. C. (2008), The changing landscape of adolescent Internet Communication and its relationship to psychological adjustment and academic performance, PHD Thesis, The George Washington University, College of Arts and Sciences.
37
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین کنندههای سلامتِ اجتماعی شهروندان منطقه 12 تهران.
چکیده سلامت اجتماعی میتواند بهعنوان ارزیابی افراد از روابط اجتماعیشان، چگونگی واکنش دیگران به آنها و چگونگی تعامل آنها با نهادهای اجتماعی و اجتماع تعریف گردد. از سوی دیگر، کلان شهرها با انبوهی از مشکلات و مسایل اجتماعی مرتبط با سلامت اجتماعی روبرو هستند که نیازمند توجه بیشتر به این موضوع است. با توجه به اهمیت روزافزون موضوع سلامت اجتماعی، پژوهش حاضر درصدد است ضمن بررسی این موضوع مهم، اقدام به واکاوی تعیین کنندههای اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی نماید. این پژوهش در بین 400 نفر از شهروندان ساکن در منطقه 12 تهران انجام شد و برای تبیین نظری موضوع از دیدگاه نظری«کوری کییز و شاپیرو» استفاده شد. در بخش روش نیز با استفاده از روش پیمایش و ابزار سنجش پرسشنامه و روش نمونهگیری خوشهای اقدام به تکمیل پرسشنامه گردید. نتایج نشان داد که چهار متغیر حمایت اجتماعی، کیفیت زندگی، امنیت اجتماعی و پایگاه اجتماعی-اقتصادی همگی با متغیر وابسته سلامت اجتماعی (در جایگاه متغیر وابسته) رابطه دارند و متغیرهای مستقل برشمرده شده قادر به پیشبینی متغیر سلامت اجتماعی نیز بودهاند. بر این مبنا بیشترین میزان پیشبینی کنندگی مربوط به متغیر حمایت اجتماعی (با ضریب بتای 50/0) و پس از آن بهترتیب مربوط به متغیرهای کیفیت زندگی (با ضریب بتای 24/0)، امنیت اجتماعی (با ضریب بتای 22/0) و پایگاه اجتماعی-اقتصادی (با ضریب بتای 10/0) بوده است. مهمترین نتیجه تحقیق حاضر این است که مهمترین نتیجهای که میتوان از پژوهش حاضر گرفت این است که سلامت اجتماعی بیشتر از آن که ناشی از بهبود شرایط فردی باشد، ناشی از بهبود شرایط اجتماعی است و هر چقدر میزان بهبود و اصلاح شرایط ساختاری جامعه افزایش یابد میتوان انتظار داشت که سطح سلامت اجتماعی جامعه هم ارتقا یابد. در واقع، ارتقای سلامت اجتماعی وابستگی زیادی به ارتقای سطح کیفیت زندگی، حمایت اجتماعی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی و امنیت اجتماعی دارد.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8426_865f83a0bfc221b1e5b3e195ece4ce96.pdf
2017-09-23
61
96
10.22054/qjsd.2017.8426
واژههای کلیدی:سلامت اجتماعی
حمایت اجتماعی
کیفیت زندگی
امنیت اجتماعی و پایگاه اجتماعی-اقتصادی
محمد باقر
تاج الدین
mb_tajeddin@yahoo.com
1
استادیار جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق.
AUTHOR
منابع
1
- آرمسترانگ، دیوید. (1372)، جامعهشناسی پزشکی، ترجمه محمد توکل، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی شریف.
2
- حسینی، سیده فاطمه. (1387)، بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل موثر بر آن در دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی.
3
- خیرالدین، اکبر. (1388)، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت روانی با تاکید بر سرمایه اجتماعی، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
4
- ریموند و همکاران. (2004)، «پیشبینی سلامت اجتماعی بر اساس باورهای دینی در بین دانشجویان دختر»، فصلنامه زن و مطالعات خانواده، سال دوم، شماره 7.
5
- زکی، محمدعلی؛ خشوعی، مریم السادات. (1392)، «سلامت اجتماعی و عوامل موثر بر آن در بین شهروندان اصفهان»، مجله مطالعات جامعهشناختی شهری، سال سوم، شماره هشتم.
6
- سام آرام، عزت االه. (1388)، «بررسی رابطه سلامت اجتماعی و امنیت با تاکید بر رهیافت پلیس جامعهمحور»، فصلنامه علمی-پژوهشی انتظام اجتماعی، سال اول، شماره اول، دوره بهار.
7
- سام آرام، عزت االه. (1391)، نظریههای مددکاری اجتماعی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
8
- سجادی، حمیرا. (1383)، «سنجش سلامت اجتماعی»، فصلنامه علمی پژوهشی مددکاری اجتماعی، شماره 8.
9
- سجادی، حمیرا؛ صدرالسادات، سیدجلال. (1384)، «شاخص سلامت اجتماعی»، ماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، سال نوزدهم، شماره 7 و8.
10
- سفیری، خدیجه؛ صادقی راوندی، فاطمه. (1393)، «تبین رابطه هویت جنسیتی و سلامت اجتماعی زنان و مردان شهر تهران»، مجله جامعهشناسی کاربردی، سال بیستوپنجم، شماره 53.
11
- سمیعی، مرسده و همکاران. (1389)، «سلامت اجتماعی در ایران: از تعریف اجماعمدار تا شاخص شواهدمدار»، مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره دوم.
12
- صباغ، صمد و همکاران. (1390)، «سنجش سلامت اجتماعی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در بین خانوارهای شهر تبریز»، مجله مطالعات جامعهشناسی، سال سوم، شماره دهم.
13
- فارسی نژاد، معصومه. (1384)، بررسی رابطه سبکهای هویتی با سلامت اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی در دانشآموزان دختر و پسر پایه دوم دبیرستانهای شهر تهران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
14
- کوئن، بروس. (1383)، مبانی جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
15
- لطیفی، غلامرضا؛ موحدی، امین. (1388)، «بررسی رابطه بین سلامت اجتماعی و شاخصهای آن بر میزان کیفیت زندگی، مطالعه موردی کارکنان بانک ملی شهر تهران.
16
- مامورت، مایکل؛ ویلیکسون، ریچارد. (1387)، مؤلفههای اجتماعی سلامت، ترجمه علی منتظری، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
17
- محسنی، منوچهر. (1383)، مقدمات جامعهشناسی، تهران: نشر آگاه.
18
- نبوی، سید عبدالحسین و همکاران. (1388)، «بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی»، فصلنامه دانش انتظامی، سال دهم، شماره دوم.
19
- Cimet, G.& Gencalp, N S.& Keskin, G. (2003), “Quality of life and job satisfaction of nurses”, J Nurs Care Qual, 18 (2), 151-158.
20
- Keyes, C. L. M. (1998), “Social Well-being”, Social Psychilogy Quarterly, 61: 121-140.
21
- Keyes, C. L. M.& Shmotkin, D.& Ryff, C. D. (2002), “Optimizing well- being: The empirical encoundter of two traditions”, Journal of Personality andSocial Psychology, 82, 1007- 1022.
22
- Keyes, C. L. M.& Waterman, M. B. (2003), Dimensions of well-being and mental health in adulthood. In M. H. Bornstein, L. Davidson, C. L. M. Keyes,
23
- Keyes, Corey. L. M& Jeana L. Magyar-moe. (2003), “The Measurement and Utility of Adult Subgectivity Well-being”. Pp. 411-425 in Positive Psychological Assessment: A Handbook of Models and Measures, edited by S. J. Lopez and C. R. snyder. Washington, DC: American Psychological Association.
24
- Keyes, C. M.& Shapiro, A. (2004), “Social Well-being IN The U. S.: A Descriptive Epidemology”, Orville Brim: Carol D. Ryff & Ronald C. Kessler (Eds), Healthing Are You? A National Study OF Well-be-ing Of Midlife, University Of Chicago Press.
25
- Keyes, Corey Lee. M& Shapiro, Adam. (2008), social well-being in the unitedstates: A Descriptive Epidemiology.
26
- keyes‚C. M. (2005), “Mental health and or mental illness”?, Investigation Axioms of the complete state model of health, Journal of consulting and clinical psychology. 37. 539-548.
27
- Keyes Corey L. M. (2006), “Mental health in adolescence: Is America’s youth flourishing?”, American journal of orthopsychiatry, vol. 76, n3, pp. 395-402
28
- Larson‚J. S. (1996),”The World Health organization Definition of Health: Social versus Spiritual Health”, social Indicators Research.
29
- Larson, James. (1996), “The measurement of social Well-being”, Social Indicator Research, 28: 285-296.
30
- Olerson, ANN,nancy. (1996), "An Explortion of the relation ships among leisure Lifestyle Dispositions complexity and health".
31
- Park, N. (2004), “The Role of subjective well being in positive youth Devolopment”, The Annals of the American Academy ofpolitical and social science, 591: 25-39.
32
- Ronald, Anderson M. (1995), “Revisiting the behavioral model and access to medical care, does it matter, university of Colifornia at Los Angles”, Journal of Health and Social Behavioral.
33
- Ryff, C. D.& Singer, B. (2000), “Interpersonal flourishing: A positive health agenda for the new millennium”, Personality and Social Psychology Review, 4, 30-44.
34
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافتهای فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه 3 شهر زاهدان.
چکیده پژوهش حاضر، باهدف بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافت فرسوده شهری منطقه 3 شهر زاهدان تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جمعآوری اطلاعات با دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) صورت پذیرفت. جامعه آماری تحقیق، محدوده بافت فرسوده منطقه 3 شهر زاهدان که مشتمل بر 61304 نفر و نمونه طبق فرمول کوکران 325 نفر تعیین گردید. تجزیه و تحلیل با کمک نرمافزار Spss و آزمونهای آماری تحلیل عاملی، پیرسون و آزمون کروسکال والیس انجام گرفته است. نتایج تحلیل عاملی بیانگر آن است که اولین عامل بهتنهایی 76/27 درصد از واریانس را تبیین میکند و عامل دوم 99/15 درصد، عامل سوم 20/10، عامل چهارم 61/7، عامل پنجم 56/6، عامل ششم 12/4، عامل هفتم 74/4، عامل هشتم 17/4 درصد از واریانس را محاسبه میکند. همچنین نتایج حاصل از آزمون پیرسون نشان داد که بین میزان مشارکت مردمی درروند ساماندهی بافت فرسوده با مؤلفههای میزان امکانات و خدمات شهری و اعتمادسازی رابطه معناداری وجود دارد. در نهایت نتایج آزمون کروسکال والیس حاکی از آن بود که محلات کارخانه نمک و غریبآباد بهترتیب، با میانگین رتبههای 59/136، 39/73 در بهترین و بدترین شرایط قرار داشتند.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8427_fa37e65b592a4993dfd853ee4a9c0125.pdf
2017-09-23
97
137
10.22054/qjsd.2017.8427
واژههای کلیدی: بافت فرسوده
ساماندهی
مشارکت
اعتمادسازی
منطقه 3 شهر زاهدان
حسین
ابراهیم زاده
h.ebrahim@lihu.usb.ac.ir
1
عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
اباذر
اشتری مهرجردی
ashtari80@gmail.com
2
دکتری جامعهشناسی توسعه اجتماعی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول
AUTHOR
فاضل
حاجیزاده
3
کارشناس ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان.
AUTHOR
منابع
1
- ابراهیمزاده، عیسی؛ عبادی جوکندان، اسماعیل. (1387)، «تحلیلی بر توزیع فضایی- مکانی کاربری فضای سبز در منطقه سه شهری زاهدان»، جغرافیا و توسعه، شماره 11.
2
- ابراهیمزاده، عیسی؛ روستا، مجتبی. (1395)، «ارزیابی و تحلیل ایمنی پارکهای شهری. (موردشناسی: شهر جهرم)»، جغرافیا و آمایش شهری-منطقهای، شماره 18.
3
- ابراهیمزاده، عیسی؛ ملکی، گلآفرین. (1390)، «تحلیلی بر ساماندهی و مداخله در بافت فرسودهی شهری. (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر خرمآباد)»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 81.
4
- ابراهیمزاده، عیسی؛ سرایانی، اعظم؛ عرفانی، محمد. (1391)، «تحلیلی بر توزیع فضایی-مکانی کاربری فضای سبز و مکانیابی بهینه آن در منطقه یک شهر زاهدان»، فصلنامه آمایش محیط، دوره 5، شماره 17.
5
- ادریسی، افسانه؛ شجاعی، مرجان. (1391)، «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی ساکنین در تحقق طرحهای توسعه شهری»، فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 4، شماره 13.
6
- اسدیان، فریده؛ سیاحی، زهرا. (1390)، «نقش الگوی مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: محله عامری اهواز)»، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 12.
7
- اسماعیلزاده، حسن؛ صالحپور، شمسی؛ اسماعیلزاده، یعقوب. (1393)، «عوامل مؤثر بر مشارکت مردم در ساماندهی بافتهای فرسوده شهری (مطالعه موردی: محدوده دولتخواه جنوبی)»، فصلنامه علمی –پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیایی ایران، دوره جدید، سال دوازدهم، شماره 43.
8
- اکبرپور سراسکانرود، محمد؛ پوراحمد، احمد؛ عمرانزاده، بهزاد. (1390)، «ارزیابی میزان مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده (نمونه موردی: محله سیروس تهران)»، نشریه جغرافیا و برنامهریزی، سال 16، شماره 36.
9
- امانپور، سعید؛ حسینی شهپریان، نبیالله؛ ملکی، سعید. (1395)، «تحلیل فضایی سطوح برخورداری مناطق کلانشهر اهواز از خدمات شهری با تأکید بر عدالت اجتماعی»، پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره 4، شماره 3.
10
- اهری، زهرا؛ حبیبی، محسن؛ قرهچمنی، غلاممحمد. (1386)، مکتب اصفهان در شهرسازی. (زبانشناسی عناصر و فضاهای شهری، واژگان و قواعد دستوری)، تهران: دانشگاه هنر.
11
- بابایی اقدم، فریدون؛ کاملیفر، زهرا؛ کاملیفر، محمدجواد. (1395)، «استخراج شاخصهای شناسایی بافت فرسوده شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه 4 تبریز)»، فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی شهری چشمانداز زاگرس، دوره هشتم، شماره 28.
12
- بابایی اقدم، فریدون و همکاران. (1394)، «ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافتهای فرسوده شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: محله ججین اردبیل)»، فصلنامه مطالعات برنامهریزی شهری، سال سوم، شماره نهم.
13
- پوراحمد، احمد؛ شیخی، عبدالله؛ شریفزاده اقدم، ابراهیم. (1394)، «ارزیابی میزان فاصله محلههای بافت فرسوده پیرانشهر از سطح پایداری»، شهر پایدار، دوره 2، شماره 4.
14
- پورجعفر، محمدرضا. (1388)، مبانی بهسازی و نوسازی بافت قدیم شهرها، تهران: انتشارات پیام.
15
- تقوایی، مسعود؛ شفیعی، پروین. (1388)، «کاربرد تحلیل عاملی و خوشهای در ارزیابی مکانی و فضایی مناطق روستایی استان اصفهان»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفدهم، شماره 68.
16
- راش، مایکل. (1377)، جامعه و سیاست، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: انتشارات سمت.
17
- رهنما، محمدتقی. (1388)، برنامهریزی شهرهای مرکزی (نقشها، اصول، نظریهها، تکنیکهای مشارکت)، دانشگاه فردوسی مشهد.
18
- رهنما، محمدرحیم و همکاران. (1391)، «سنجش میزان رضایتمندی گردشگران داخلی از کیفیت خدمات هتلداری (مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)»، مجله مطالعات گردشگری، سال اول، شماره 2.
19
- زالی، نادر؛ دارابی، حسن؛ میرزایی، عسگر. (1392)، «بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده محله پیرسرای کلانشهر رشت با رویکرد مشارکت مردمی»، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، سال چهارم، شماره دوازدهم.
20
- زالی، نادر و همکاران. (1395)، «برنامهریزی راهبردی جهت ساماندهی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله شهیدگاه بقعه شیخ صفیالدین شهر اردبیل)»، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال چهارم، شماره چهاردهم.
21
- سجادی، ژیلا؛ پور موسوی، موسی؛ اسکندپور، مجید. (1390)، «بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری با تأکید بر مشارکت مردمی مطالعه موردی: محله دولاب تهران»، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 14..
22
- سرائی، محمدحسین؛ مهرهکش، شیرین. (1394)، «ارزیابی میزان فرسودگی بافت محلات منطقه 3 شهر اصفهان و جایگاه مشارکت ساکنین در فرآیند ساماندهی»، فصلنامه برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، سال پنجم، شماره سوم.
23
- سلمانی مقدم، محمد؛ علوی، سید فاطمه؛ گنابادی، حامد. (1395)، «بررسی و تحلیل مشارکتپذیری مردمی در نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهری (نمونه موردی: تایباد)»، فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی چشمانداز زاگرس، دوره هشتم، شماره 28.
24
- شریفیانثانی، مریم. (1380)، «فرهنگ شهری: مشارکت شهروندی، حکمرانی شهری و مدیریت شهری»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 8.
25
- عظیمیآملی، جلال؛ الکایی، حلیمه؛ تبریزی، نازنین. (1393)، «نوسازی بافتهای فرسوده شهری با رویکرد مشارکت مردمی نمونه موردی: محله 6 شهر چالوس»، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال هفتم، شماره اول.
26
- عندلیب، علیرضا. (1387)، نگاهی نو به راهبردها و سیاستهای نوسازی بافتهای فرسوده شهر تهران، تهران: سازمان نوسازی شهر تهران.
27
- عندلیب، علیرضا. (1389)، اصول نوسازی شهری: رویکردی نو به بافتهای فرسوده، انتشارات آذرخش.
28
- قاسمی، ایرج؛ قاسمی سیانی، محمد؛ حیدری، حسین. (1394)، «تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت مردم در نوسازی و بهسازی بافت فرسوده»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پانزدهم، شماره 59.
29
- قاسمی، ایرج؛ قاسمی سیانی، محمد؛ حیدری، حسین. (1394)، «عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در نوسازی و بهسازی بافت فرسوده»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 15، شماره 49.
30
- کاکاوند، الهام؛ براتی، ناصر؛ امینزاده گوهرریزی، بهرام. (1392)، «سنجش تطبیقی تصویر شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری. (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر قزوین)»، فصلنامه علمی- پژوهشی باغ نظر، شماره 25، سال دهم.
31
- لیپست، مارتین؛ دوز، رابرت. (1373)، جامعهشناسی سیاسی، ترجمه محمدحسین فرجاد، تهران: انتشارات توس.
32
- محمدی، جمال؛ شفقی، سیروس؛ نوری، محمد. (1393)، «تحلیل ساختار فضایی-کالبدی بافت فرسوده شهری با رویکرد نوسازی و بهسازی (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر دوگنبدان)»، مجله برنامهریزی فضا، سال چهارم، شماره دوم.
33
- محمودی، محمدمهدی؛ اسلامی، لیدا. (1390)، «بررسی راهکارهای بهبود و سازماندهی یکپارچه بافت فرسوده ساحلی (نمونه موردی: بندرعباس)»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 28.
34
- مروتی، ناصر و لطیفی، غلامرضا. (1391)، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تمایل ساکنان ساکنان بافتهای فرسوده به نوسازی (مطالعه موردی: محله امامزاده عبدالله تهران)»، فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 3، شماره 10.
35
- مطوف، شریف؛ خدایی، زهرا. (1388)، «الگوهای رونق بخشی، نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهر»، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال اول، پیششماره سوم.
36
- موحد، خسرو. (1393)، «تعیین عوامل انگیزشی ساکنین بافت فرسوده شهر شیراز برای مشارکت در بهسازی و نوسازی آن»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 36.
37
- موحد، خسرو. (1393)، «تعیین عوامل انگیزشی ساکنین بافت فرسوده شهر شیراز برای مشارکت در بهسازی و نوسازی»، نشریه مدیریت شهری، شماره 36.
38
- موحد، علی و همکاران. (1392)، «نقش سازمانهای مردمنهاد برای مشارکت در بازسازی بافتهای فرسوده (نمونه موردی: بافت فرسوده بخش مرکزی شهر اهواز)»، فصلنامه علمی –پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیایی ایران، دوره جدید، سال یازدهم، شماره 36.
39
- موسوی، میرنجف؛ حیدری، حسن؛ باقری کشکولی، علی. (1391)، «بررسی نقش سرمایه اجتماعی در نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده مطالعه موردی: شهر سردشت»، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال چهارم، شماره پانزدهم.
40
- وارثی، حمیدرضا؛ محمدی، جمال؛ اکبرزاده شیخ محله، راضیه. (1394)، «بررسی نقش شهروندان در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه 6 شهر اصفهان»، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال هفتم، شماره بیست و پنجم.
41
- Bararatin, Kirami& agustin, Etty. (2015), “Revitalization strategy of Kembang Jepun Surabaya in supporting sustainable urban development”, Social and Behavioral Sciences, Volume 179, pp70-79.
42
- Hao, pu& Sliuzas, Richard& Geertman, Stan. (2011), “The development and redevelopment of urban villages in shenzhen”, Habitat International, volume 35. pp214-224.
43
- La Rosa, Daniele and other. (2017), “Assessing spatial benefits of urban regeneration programs in a highly vulnerable urban context: A case study in Catania, Italy”, Landscape and Urban Planning, Volume 157, pp. 180-192.
44
- Li, Ling and other. (2016), “Evaluating the Performance of Public Involvement for Sustainable Urban Regeneration”, Procedia Engineering, Volume 145, pp1493-1500.
45
- Marrison, Nicky& Xian, Simon. (2016), “High mountains and faraway emperor: Overcoming barriers to citizen participation in Chinas urban planning practices”, Habitat International, Volume 57, pp205-214.
46
- Omar, Siti Syamimi and other. (2016), “Bringing the New to old: Urban regeneration through public arts”, Social and Behavioral Sciences, Volume 234, pp515-524
47
Wang, H& Song, Y& Hamilton, A. Curwell. (2007), Urban Information
48
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه تطبیقی مفاهیم «مکان» و «خارج از مکان» در توسعه اجتماعی شهر از دیدگاه روانشناسی محیطی.
چکیده هدف از طراحی محیطی، همان آفرینش مکانهاست. اما در این میان «خارج از مکان»ها هم مهمند. با در دست داشتن این نقطه شروع، پرسشهایی درباره تعریف، بازشناسی، شالوده و موقعیت مکانها و خارج از آنها مطرح میشود؛ بهگونهای که شناسایی و تبیین تصورات مکان در رأس امور قرار میگیرند. آیا فقط «مکان»ها رونق دارند یا «خارج از مکانها» نیز پویا هستند و سرزندگی دارند؟در این تحقیق برای یافتن پاسخ، دو مفهوم بهظاهر متمایز «مکان» و «خارج از مکان» در شهر از دیدگاه روانشناسی محیط بهطور تطبیقی مقایسه شده است. در این بین سیمای فیزیکی، فعالیتها و معانی مواد خام هویت مکان هستند و دیالکتیک بین آنها، روابط ساختاری بین این هویت است که گاه احساس میشود در «خارج از مکانها» نیز بروز مییابند. در این پژوهش با استفاده از روشهای تحلیل محتوای کیفی و تحلیل دادههای برداشت شده با روش مطالعات میدانی به چیستی مفهوم مکان در شهر پرداخته میشود، تا معیارهای تشکیل دهنده آن شناسایی شود. این معیارها برای ارزیابی «خارج از مکان» در شهر بهکار گرفته شده است تا به این پرسش پاسخ دهد که چرا «خارج از مکان»ها در شهر گاهی به اندازه«مکان»ها مهم و پر رونقاند. در این پژوهش که عمدتا با روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است، نتایج نشان میدهد تلاش برای حذف پدیدههای «خارج از مکان» در شهرها امری صددرصد مثبت بهشمار نمیرود.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8428_ecb2165fec93fa31affb044eed4851e8.pdf
2017-09-23
139
170
10.22054/qjsd.2017.8428
واژههای کلیدی:مکان
خارج از مکان
شهر
فضای شهری
روانشناسی محیطی
علیرضا
بندرآباد
bandarabad@yahoo.com
1
گروه شهرسازی، واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
AUTHOR
منابع
1
- پاکزاد، جهانشاه. (1385)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، تهران: انتشارات شهیدی.
2
- پاکزاد، جهانشاه. (1388)، سیر اندیشهها در شهرسازی (3) از فضا تا مکان، تهران: انتشارات شهیدی.
3
- پرتوی، پروین. (1387)، پدیدارشناسی مکان، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
4
- جوان فروزنده، علی؛ مطلبی، قاسم. (1390)، «مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن»، فصلنامه هویت شهر، شماره 8، سال پنجم.
5
- حبیبی، رعنا. (1387)، «تصویرهای ذهنی و مفهوم مکان»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 35.
6
- رضازاده، راضیه؛ حیدری، بهاره. (1389)، «فرآیند طراحی مکان با هویت»، فصلنامه آبادی، شماره 69.
7
- شاهچراغی، آزاده؛ بندرآباد، علیرضا. (1394)، محاط در محیط: کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهرسازی، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران.
8
- شولتز، کریستین نوربرگ. (2002)، مفهوم سکونت؛ بهسوی معماری تمثیلی، ترجمه محمود امیر یاراحمدی، انتشارات آگاه، 1381.
9
- شولتز، کریستین نوربرگ. (1988)، ریشههای معماری مدرن، ترجمه محمدرضا جودت، تهران: انتشارات شهیدی، 1386.
10
- فلاحت، محمدصادق. (1384)، «مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 26.
11
- کانتر، دیوید. (1997)، روانشناسی مکان، ترجمة مریم امیری خواه، نشر فضا.
12
- ماتلاک، جان. (2000)، آشنایی با طراحی محیط و منظر، ترجمة حوزه معاونت خدمات شهری سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران، تهران: 1379.
13
- نسبیت، کیت. (1996)، نظریههای پسامدرن در معماری، ترجمه محمدرضا شیرازی، تهران: نشر نی، 1386.
14
- نقیزاده، محمد؛ امینزاده، بهناز. (1382)، «مفهوم و مراتب فضای کیفی»، فصلنامه فرهنگستان هنر، شماره 8.
15
- نقیزاده، محمد. (1389)، تحلیل و طراحی فضاهای شهری، تهران: پژوهشکده فرهنگ و هنر.
16
- Casey, E. S. (1994), Getting back in to place, Bloomington Indiana university press.
17
- Cross, J. E. (2001), What is Sense of Place, Research on Place& Space, Website Retrieved 12 Mar. 2003 p. 2-8
18
- Hidalgo, Carmona& Henandez, Bernard. (2001), “Place Attachment: Conptual and Empirical Question”, Journal of Environmental psychology, vol21.
19
- Najafi,M.& Mohd sheriff, M. K. B. (2011), “The Concept of Place and Sense of Place In Architectural Studies”, International Journal of Human and Social Science, No: 6: 3, p. 190.
20
- Relph, E. (1976), Place and place lessness, pion, London.
21
- Trancik, Rojer. (1986), Finding Lost Space: Theories of Urban Design, Van Nostrand Reinhold, New York.
22
- Yatmo, Yandi Andri. (2009), “Perception of street vendors as ‘out of place’ urban elements at day time and night time”, Journal of Environmental Psychology, 29, (2009) 467–476.
23
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مقایسهای تأثیر دینداری و نگرشهای جنسیتی بر قصد فرزندآوری به تفکیک جنسیت در شهر تهران .
چکیده با توجه به مطالعات متعدد که نشان از تاثیر متفاوت دینداری و نگرشهای جنسیتی بر فرزندآوری و وجود تفاوتهای جنسیتی در این حوزه دارد، این تحقیق با هدف بررسی و مقایسه تأثیر دینداری و نگرشهای جنسیتی بر تعداد فرزندان قصد شده، به تفکیک جنسیت انجام شده است. جامعه آماری پیمایش، متاهلین شهر تهران بوده و با استفاده از فرمول کوکران و اثر طرح مطلوب، 1272 مرد و زن متاهل که سن زن در خانواده ایشان 15 تا 49 سال بود، انتخاب شده است. شیوه نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای و ابزار مورد استفاده پرسشنامه بوده و در تحلیل دادهها از آزمونهای همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد، گرایش افراد به دین نسبتا بالاست و نگرشهای جنسیتی برابرطلبانه در سطح وسیعی دیده میشود. زنان دیندارتر از مردان بوده و نگرشهای جنسیتی برابرطلبانهتری دارند. بهطوریکه حدود 60 درصد از مردان و 70 درصد از زنان دینداری متوسط و بالاتر و حدود 50 درصد مردان و 70 درصد زنان نگرشهای جنسیتی برابرطلبانه در سطح بالا را گزارش کردهاند. نتایج تحلیل مسیر نشان میدهد تعداد فرزندان قصد شده در هر دو جنس متأثر از دینداری و نگرشهای جنسیتی بوده و دینداری بیش از نگرشهای جنسیتی بر تعداد فرزندان قصد شده اثرگذار است. الگوی تقریبا مشابهی در تاثیر دینداری و نگرشهای جنسیتی بر قصد فرزندآوری در مردان و زنان وجود داشته، اما تفاوتهای جنسیتی نیز مشهود است. نتایج تحقیق نشان میدهد اتخاذ سیاستهای مناسب میتواند در رسیدن به جمعیت مطلوب کمککننده باشد.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8429_7a3da6c98df4ea3e0bb812f9f0f1ab7c.pdf
2017-09-23
171
202
10.22054/qjsd.2017.8429
واژههای کلیدی:قصد فرزندآوری
دینداری
نگرشهای جنسیتی
نظریه گذار دوم جمعیتی
نظریه تغییر ارزشهای نسلی
فاطمه
مدیری
fateme.modiri@psri.ac.ir
1
استادیار جامعهشناسی، موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، گروه مطالعات خانواده.
AUTHOR
منابع
1
- آزاد ارمکی، تقی؛ مدیری، فاطمه. (1390)، «تأثیر متفاوت دینداری بر حوزههای عمومی و خصوصی»، مطالعات فرهنگی جوانان.
2
- اینگلهارت، رونالد. (1373)، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، تهران: کویر.
3
- اینگلهارت، رونالد؛ نوریس، پیپا. (1387)، مقدس و عرفی: دین و سیاست در جهان: کندوکاوی در جوامع مذهبی و غیرمذهبی، ترجمه مریم وتر، تهران: کویر.
4
- پارسامهر، مهربان؛ دیوبند، فائزه. (1390)، «بررسی رابطه بین میزان دینداری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی»، روانشناسی و دین، سال چهارم، شماره 1.
5
- توسلی، غلامعباس؛ مرشدی، ابوالفضل. (1385)، «بررسی سطح دینداری و گرایشهای دینی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه صنعتی امیرکبیر)»، جامعهشناسی ایران، دوره هفتم، شماره 4.
6
- خمسهای، اکرم. (1386)، «بررسی نقش عوامل فرهنگی - اجتماعی بر طرحوارههای نقشی جنسیتی در دو گروه قومی از دانشجویان در ایران، مطالعات روانشناسی، دوره 3، شماره 2 .
7
- خواجه نوری، بیژن. (1386)، «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش نقش جنسیتی دانش آموزان دبیرستانی شهرستان آباده»، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 28.
8
- رستگارخالد، امیر؛ محمدی، میثم. (1394)، «تغییرات فرهنگی و اُفت باروری در ایران (بر پایه تحلیل ثانوی دادههای پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان)»، جامعهشناسیکاربردی، سال بیستوششم، شماره پیاپی (85)، شماره دوم.
9
- روحانی، عباس؛ معنویپور، داود. (1388)، رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه»، دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره 35.
10
- ریاحی، محمداسماعیل. (1386)، «عوامل اجتماعی- خانوادگی موثر بر نگرش جنسیتی جوانان استان مازندران»، رفاه اجتماعی، دوره 6، شماره 25.
11
- زینآبادی، مرتضی. (1385)، بررسی رابطه نگرش مذهبی و نگرش جنسیتی با الگوهای خانوادگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
12
- سراجزاده، سید حسین؛ پویافر، محمدرضا. (1387)، «دین و نظم اجتماعی: بررسی رابطه دینداری با احساس آنومی و کجروی در میان نمونهای از دانشجویان»، مسائل اجتماعی ایران، سال 16، شماره 63.
13
- سراجزاده، سیدحسین؛ جواهری، فاطمه. (1385)، «برابریگرایی جنسیتی در میان دانشجویان و متغیرهای زمینهای و نگرشی مرتبط با آن»، جامعهشناسی ایران، دوره 7، شماره 2.
14
- سروش، مریم؛ بحرانی، شعله. (1392)، «رابطة دینداری، نگرش به نقشهای جنسیتی و نگرش به فرزند، با تعداد واقعی و ایدهآل فرزند»، زندرتوسعهوسیاست، دوره 11، شماره 2، تابستان.
15
- سودانی، منصور؛ محمدی، کبری؛ احیا کننده، منیژه. (1388)، «بررسی رابطه دینداری با رضایت زناشویی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز»، سخنرانی در چهارمین کنگره ملی آسیبشناسی خانواده.
16
- شجاعیزند، علیرضا. (1384)، «مدلی برای سنجش دینداری در ایران»، مجله جامعهشناسی ایران، دوره ششم، شماره 1.
17
- عباسی شوازی، محمد جلال؛ حسینی چاووشی، میمنت. (1392)، «روند و سطح باروری طی چهار دهه اخیر در ایران: کاربرد روش فرزندان خود در برآورد باروری در سرشماریهای 1365 و 1390، گزارش تحقیقاتی، پژوهشکده آمار، مرکز آمار ایران.
18
- عنایت، حلیمه و دیگران. (1390)، مطالعه رفتار و نگرش باروری دو نسل مادران و دختران و عوامل فرهنگی مرتبط با آن، پژوهشنامهجامعهشناسیجوانان، سال اول، شماره اول.
19
- فاضلی، نعمتالله؛ علینقیان، شیوا. (1390)، «گونهشناسی الگوهای در حال ظهور زندگی خانوادگی در شهر تهران»:
20
www. wul. ir/image/pdf/article_dr_alinaghian. pdf
21
- مدیری، فاطمه. (1392)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر ارزشهای خانوادگی با تأکید بر نقش دینداری، رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران.
22
- مدیری، فاطمه. (1394)، بررسی سبک زندگی متاهلین و تعیین کنندههای آن (مورد مطالعه: شهر تهران)، موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
23
- مدیری، فاطمه؛ آزادارمکی، تقی. (1392)، «جنسیت و دینداری»، جامعهشناسی کاربردی، دوره 24، شماره 3 (پیاپی 51).
24
- مدیری، فاطمه؛ مهدوی، محمد صادق. (1394)، «ارزشهای پست مدرن خانوادگی در شهر تهران»، خانواده پژوهی، دوره یازدهم، شماره 43.
25
- مرکز آمار ایران. (1390)، نتایج سرشماری نفوس و مسکن.
26
- مرکز آمار ایران. (بیتا)، طبقهبندی سطوح آموزشی و رشتههای تحصیلی ایران.
27
- مرکز آمار ایران. (1391)، دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری، چکیده نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و شهری.
28
- موحد، مجید؛ عنایت، حلیمه. (1385)، «اسلام و دموکراسی بررسی جامعهشناختی رابطه میان دینداری و تمایل به دموکراسی»، مطالعات اجتماعی ایران، شماره 1.
29
- همیلتون، مالکوم. (1381)، جامعهشناسی دین، محسن ثلاثی، تبیان.
30
- هومین فر، الهام. (1382)، «تحول جامعهپذیری جنسیتی»، زن در توسعه و سیاست، دوره 1، شماره 7.
31
- Berghammer, C. (2012), “Family life trajectories and religiosity in Austria”, European Sociological Review 28 (1), pp: 127–144.
32
- Castles, Francis G. (2003), “The World Turned Upside Down: Below Replacement Fertility, Changing Preferences and Family-Friendly Public Policy in 21 OECD Countries”, Journal of European Social Policy, 13, pp: 209-227. DOI: 10. 1177/09589287030133001.
33
- Coleman, D. (2004), Why we don't have to believe without doubting in the 'Second Demographic Transition': Some agnostic comments, Vienna Yearbook of Population Research. DOI:
34
10. 1553/populationyearbook2004s11.
35
- Derosas R& Van Poppel F. (2006), Religion and the Decline of Fertility in the Western World. Dordrecht: Springer.
36
- Ferna´ndez R.& Fogli A.& Olivetti C. (2004), Preference formation and the rise of women’s labor forceparticipation: Evidence from WWII. NBER Working Papers 10589.
37
- Fernandez R.& Fogli A. (2009), “Culture: An empirical investigation of beliefs, work, and fertility”, American Economic Journal: Macroeconomics 1 (1). pp: 146–177.
38
- Fortin NM. (2005), “Gender role attitudes and the labour market outcomes of women across OECD countries”, Oxford Review of Economic Policy 21. pp: 416–438.
39
- Glick, P.& Fiske, S. T. (1996), “The Ambivalent Sexism Inventory: Differentiating hostile and benevolent sexism”, Journal of Personality and Social Psychology, 70. PP: 491-512.
40
- Guetto, Raffaele& Luijkx, Ruud& Scherer, Stefani. (2015), “Religiosity, gender attitudes and women’s labour market participation and fertility decisions in Europe”, Acta Sociologica, Vol. 58 (2), pp: 155–172. DOI: 10. 1177/0001699315573335.
41
- Halman, L& T. Pettersson. (1996), “Morality and Religion: A Weakened Relationship?”, Emprical Theology، V 9. N 2. pp: 30 – 47.
42
- Huber, S. & Huber W. (2012), “The Centrality of Religiosity Scale (CRS)”, Religions, 3 (3), pp: 710-724; doi: 10. 3390/rel3030710.
43
- Lesthaeghe, R. (2010), “The unfolding story of the second demographic transition”, Population and Development Review 36 (2), pp: 211–251.
44
- McDonald, P. (2000), “Gender equity in theories of fertility transition”, Population and DevelopmentReview, 26 (3), pp: 427–439.
45
- McDonald, P. (2002), “Sustaining fertility through public policy: The range of options”, Population, 57 (3), pp: 417 – 446.
46
- Miettinen, A.& Basten, S.& Rotkirch, A. (2011), “Gender equality and fertility intentions revisited: Evidence from Finland”, Demographic Research, Vol 24 (20), pp: 469-496.
47
- Neels, Karel. (2005), “Fertility Postponement: Cultural Dynamics or Structural Change”, Population Studies, No. 25, pp: 72-94.
48
- Philipov D.& Berghammer, C. (2007), “Religion and fertility ideals, intentions and behaviour: A comparative study of European countries”, Vienna Yearbook of Population Research, 5, pp: 271–305.
49
- Spence, JT& Helmreich, RL. (1972), “The Attitudes toward Women Scale: an objective instrument to measure attitudes toward the rights and roles of women in contemporary society”, JSAS Cat, Select Doc. Psychol, 2 PP: 66-7.
50
- Steiber N.& Haas B. (2012), “State of the art. Advances in explaining women’s employment patterns”, Socio-Economic Review, 10 (2), pp: 343–367.
51
- Surkyn, J.& R. Lesthaegh. (2004), “Value Orientations and the Second Demographic Transition (STD) in Northern, Western and Southern Europe: An Update”, Demographic Research, Special Collection 3, Article 3 (www. demographic-research. org).
52
- Swim, J. K.& Aikin, K. J& Hall, W. S& Hunter, B. A. (1995), “Sexism and racism: Old-fashioned and modern prejudices”, Journal of Personality and Social Psychology, 68 (2), PP: 199-214.
53
- Van de Kaa D J. (2001), “Postmodern fertility preferences: From changing value orientation to new behavior”, Population and Development Review, pp: 290-331.
54
- Van de Kaa, D. J. (1997), “Options and sequences: Europe’s demographic patterns”, Journal of the Australian Population Association, 14 (1), pp: 1-30.
55
ORIGINAL_ARTICLE
ارائه و تبیین ارکان جهتساز الگوی راهبردی رفاه عمومی، بر اساس تحلیل محتوی آرا و اندیشههای امام خمینی(ره).
چکیده تامین رفاه عمومی تحت عنوان «سیاستهای اجتماعی» از اهداف مهم نظامهای سیاسی است، که معمولا بر اساس مبانی ریشهای و پارادایم غالب در هر نظامیتنظیم و ارائه میگردد. در این پژوهش علمی تمرکز راهبردی بر اندیشه و آرا حضرت امام خمیتی (ره) در حوزه رفاه عمومی شده که با نفی پارادایم مادیگرایی سوسیالیستی و لیبرالیستی، در تجربه نظام مردمسالاری دینی میتواند بهعنوان ارکان جهتساز الگوی راهبردی در حوزه رفاه عمومی، مورد استفاده نسل جدید و آینده مدیریتی کشور و همچنین سایر کشورهای اسلامی باشد. این تحقیق کاربردی و توسعهای بوده و از لحاظ روشی از دسته پژوهشهای آمیخته بوده که از روش تحلیل محتوا در آرا و اندیشههای امام خمینی (ره) با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در بستر نرمافزار MAXQDA بهره برده است. جامعه آماری شامل کلیه اسناد و مدارک بالادستی مرتبط با اندیشهها، آرا، نظریات، رهنمودها و تدابیر حضرت امام خمینی (ره) برای رسیدن به ارکان جهتساز الگوی راهبردی (دکترین، اهداف و سیاستها) بوده که با نمونهگیری نظری در حوزه رفاه عمومی مورد بررسی بوده است. در مفصلبندی گفتمان امام خمینی (ره) دال مرکزی که مفاهیم و مقولههای دیگر را تحت تأثیر قرار داده، تامین عدالت در ساحتهای مختلف است. سایر عناصر گفتمانی مرتبط با دال مرکزی رفع توامان نیازهای مادی و معنوی عموم، تکافل اجتماعی و استفاده از ظرفیتهای مردمی و پرهیز از دخالتهای غیر ضرور دولت، توسعه رفاه عمومی با اجرای برنامه مالی اسلام و ابتنا بر ظرفیتهای درونی نظام، میباشد.
https://qjsd.atu.ac.ir/article_8430_142ee06865283134972d9b842da9b195.pdf
2017-09-23
203
235
10.22054/qjsd.2017.8430
واژههای کلیدی: گفتمان امام خمینی (ره)
رفاه عمومی
گفتمان ولایت فقیه
الگوی راهبردی رفاه
میر هاشم
موسوی دیجوجین
mosavihash@gmail.com
1
رییس مرکز برنامه ریری و پژوهش کمیته امداد امام خمینی ره کشور
AUTHOR
محمد
زاهدی وفا
dazahedivafa@eco.dsk
2
دانشیار گروه علوم اقتصاد دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع).
AUTHOR
منابع
1
- قرآن کریم
2
- نهج البلاغه
3
- امام خمینی (ره)، صحیفه نور، جلد یک تا بیست و یک، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
4
- حر عاملی. (1359)، وسائل الشیعه؛ تصحیح عبد الرحیم ربانی شیرازی، چاپ نهم، المکتبه الاسلامیه.
5
- خلیلی شورینی، سیاوش. (1389)، روشهای پژوهش آمیخته، تهران: انتشارات یادواره کتاب.
6
- شیرازی، مکارم. (1390)، تفسیر نمونه، جلد 11، قم: انتشارات دارالکتب الاسلامیه مجلسی، محمدباقر. (1360)، بحارالانوار، چاپ سوم، موسسه انتشارات وفا
7
- صفری شالی، رضا. (1392)، بررسی گفتمان عدالت اجتماعی در دولتهای بعد از انقلاب اسلامی ایران، رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
8
- عسگری، بهادر. (1390)، بررسی برنامههای رفاه و تامین اجتماعی در سه دهه گذشته از منظر کارشناسان برنامهریزی رفاه اجتماعی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
9
- غفاری، غلامرضا؛ حبیب پور، کرم. (1393)، سیاست اجتماعی؛ بنیانهای مفهومی و نظری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
10
- محمدیان خراسانی، امیر. (1391)، بررسی سیاستها و دیدگاههای رفاهی حکومت حضرت علی بن ابیطالب (ع)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
11
- مور، بلیک. (1385)، مقدمهای بر سیاستگذاری اجتماعی، ترجمه علی اصغر سعیدی و سعید صادقی، موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی.
12
- موسایی، میثم. (1386)، امام خمینی (ره)، دولت و اقتصاد، تهران: انتشارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
13
- موسوی، محمدطاهر و همکاران. (1388)، مفاهیم و نظریههای رفاه اجتماعی، تهران: انتشارات دانش
14
- موهبتی، یاسر. (1387)، روش ایجاد دولت رفاه در ایران چیست؟، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (ع)، دانشکده الهیات و اقتصاد.
15
- هزارجریبی، جعفر؛ صفری شالی، رضا. (1391)، آناتومی رفاه اجتماعی، تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
16