نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

10.22054/qjsd.2023.67468.2350

چکیده

مقاله حاضر، به‌منظور تحلیل شخصیت جوانان، به‌مثابه عاملان مؤثر در توسعۀ اجتماعی کشور، به‌ویژه نخبگان جوان تنظیم شده است. نظریۀ اصلیِ این مقاله، نظریه تلفیقی و چندبُعدی «نظم اجتماعی» به روایت چلبی است؛ زیرا در آن، ملازم با بهگشت (توسعه) اجتماعی، پرورش شخصیت پیشرفته تحت نظام‌های خانواده، هم‌چنین آموزشی و آموزشگاهی (PCK) لحاظ شده ‌است. روش انجام پژوهش، روش تلفیقیِ «سنجش اجتماعی» است. البته عمده گزارش این مقاله براساس نتایج کمّی است؛ که با تکیه بر شواهد کیفی مورد تأیید و توصیف قرار گرفته‌اند. نمونه آماری متشکل از 250 دانش‌آموز از شهر مشهد است. گردآوری و تحلیل داده‌ها در وجه کمّی به روش پیمایش و تکنیک‌های آماری؛ و در وجه کیفی، با بهره‌گیری از تکنیک‌های مشاهده و مصاحبه عمیق انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که دانش‌آموزان مدارس عادی در ابعاد اجتماعیِ شخصیت پیشرفته، اعم از تحمّل اجتماعی، تعهّد تعمیم‌یافته، وابستگی عاطفیِ عام و هوش اجتماعی، به‌طور معنادار از دانش‌آموزان مدارس سمپاد جلوتر هستند. هم‌چنین، مطابق مدل‌های رگرسیون، سهم مراکز آموزشی در مقایسه با خانواده در تبیین تغییرات شخصیت پیشرفته در میان جوانان بیشتر است. بطوری‌که متغیرهای همدلی در مدرسه، روابط معلم-شاگرد و انتظارات عام‌گرایانۀ معلم در شکل‌گیری شخصیت این جوانان نقش تقویت کننده ایفا می‌کنند؛ در حالیکه روابط صمیمی با مدیر مدرسه نقش تضعیف کننده در شکل‌گیری ابعاد اجتماعیِ شخصیت آنان دارا می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Developing the Personality System of Elite Youth Based on Social Development: A Comparison of Training the Dimensions of Developed Personality in Normal and SAMPAD School Students

نویسندگان [English]

  • vahid naghdi dorbati 1
  • malihe sanaei 2

1 Assistant Professor, Department of Social Sciences Education, Farhangian University; Tehran, Iran

2 PhD student in Sociology, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

This article has been prepared in order to analyze the personality of the youth, as effective factors in the social development of the country, especially the young elite. The main theory of this article is the integrated and multidimensional theory of "social order". Because it is related to social development, advanced personality development under family, and educational and school systems (PCK) is included. The research method is the integrated method of "social measurement". Of course, the main report of this article is based on quantitative results; which have been confirmed and described based on qualitative evidence. The statistical sample consists of 250 students from the city of Mashhad. The results show that the students of normal schools are significantly ahead of the students of SAMPAD schools in the social dimensions of advanced personality, including social tolerance, generalized commitment, general emotional dependence and social intelligence. Also, according to the regression models, the contribution of educational centers is higher compared to the family in explaining the advanced personality changes among young people. So that empathy variables in school, teacher-student relationships and teacher expectations play a strengthening role in the formation of the personality of these young people; While the intimate relationship with the school principal has a weakening role in the formation of the social dimensions of their personality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Advanced Personality"
  • "Social Development"
  • "Scientific Elite"
  • "School System"
  • "Family System"
  • اژه‌ای، جواد. (1383)، ویژگی‌های شخصیتی تیزهوشان در پژوهش‌های روان‌شناختی ایران، تهران: نشر سمپاد.
  • چلبی، مسعود. (1375)، جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظریه نظم اجتماعی، چاپ پنجم، تهران:، نشر نی.
  • چلبی، مسعود. (1385)، تحلیل اجتماعی در فضای کنش، چاپ اول، تهران: نشر نی.
  • چلبی، مسعود. (1392)، بررسی تجربی نظام شخصیت در ایران، چاپ اول، تهران: نشر نی.
  • چلبی، مسعود و عباسی، رسول. (1383)، «تحلیل تطبیقی فرار مغزها در سطوح خرد و کلان»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی، شماره 1: 13-36.
  • خامنه‌ای، سید علی. (1395)، «بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با دانشجویان و نخبگان کشور»، سخنرانی بیست و هشتم مهرماه 1395، سایت رهبر انقلاب (ir).
  • رأس، آلن. ا. (1386)، روان‌شناسی شخصیت (نظریه‌ها و فرآیندها)، ترجمه سیاوش جمال‌فر، تهران: نشر روان.
  • سنایی، ملیحه. (1395)، بررسی شرایط جامعه‌پذیری اجتماعی نخبگان علمی؛ با تأکید بر نقش مدرسه (مقایسه مراکز پرورش استعدادهای درخشان و مدارس عادی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
  • شارع پور، محمود. (1387)­، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، چاپ پنجم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
  • شانگ، دیل اچ.­ (1392)، نظریه‌های یادگیری (چشم‌اندازی تعلیم و تربیتی)، ترجمه: یوسف کریمی، تهران: نشر ویرایش.
  • علاقه بند، علی. (1392)­، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، تهران: نشر روان.
  • نقدی دورباطی، وحید. (1391)، بررسی جامعه‌شناختی تربیت اخلاقی در آموزش و پرورش ایران: با تأکید بر هنجارهای اخلاقی انصاف و صداقت، رساله دکتری رشته بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی.
  • نقدی دورباطی، وحید. (1395)، «تحلیل تجربی اخلاق عملی با تأکید بر تعهد تعمیم‌یافته به‌مثابه وجه عملی اخلاق عملی»، فصلنامه علمی-پژوهشی تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، دوره 8، شماره 2: 1-35.
  • نقدی دورباطی، وحید. (1400 الف)، «تحلیل ابعاد اجتماعی محتوای آموزشی در آموزش ریاضی»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره 28: 68-92.
  • نقدی دورباطی، وحید (1400 ب)، «تحلیل تجربی تمایل نخبگان جوان به انتظام اجتماعی: با تأکید بر رعایت اخلاق و ملاحظات اجتماعی مبتنی بر قانون طلایی»، فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 46: 201-244.
  • نقدی دورباطی، وحید. (1401)، «مطالعه تجربی شرایط نظم خُرد بر موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان در درس فیزیک»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره 11، شماره 1: 193-221.
  • نقدی دورباطی، وحید و تولایی، نوین. (1392)، «بررسی جامعه‌شناختی رعایت هنجار صداقت در جوانان: با تأکید بر روش‌های تربیتی خانواده و مدرسه»­، مجله علمی-پژوهشی مسائل اجتماعی ایران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، دوره چهارم، شماره 2: 155-179.
  • نوکاریزی، محسن. (1383)، «جغرافیای فرار مغزها»، فصلنامه علمی-پژوهشی کتابداری و اطلاعات، دورۀ هفتم، شماره 3: 1-14.
  • وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. (1394)، برنامه درسی دوره: کارشناسی پیوسته رشته آموزش علوم اجتماعی (خاص دانشگاه فرهنگیان)، گروه برنامه‌ریزی تربیت معلم در وزارت علوم.