نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری جامعه‌شناسی پژوهشگر و مدرس دانشگاه (نویسنده مسئول).

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

چکیده

هدف پژوهش حاضر رابطه سلامت اجتماعی با فرسایش شغلی فرهنگیان می‌باشد. رویکرد نظری در این پژوهش بهره‌مندی از نظریه‌های سلامت اجتماعی کییز و فرسایش شغلی ماسلاچ و جکسون است. روش‌شناسی این پژوهش توصیفی و همبستگی بوده و جامعه آماری فرهنگیان بخش نیمبلوک شهرستان قائنات در سال تحصیلی 97-96 می‌باشد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 400 نفر به‌صورت شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای مبتنی بر تصادفی ساده و ابزار پرسشنامه استاندارد شده است و از توافق داوران جهت رسیدن به روایی محتوایی استفاده‌ شده و ضریب پایایی سلامت اجتماعی (763/0) و فرسایش شغلی (733/0) بدست آمده است. نتایج بیانگر این است که میانگین سلامت اجتماعی و مؤلفه‌های آن به ترتیب (انسجام، پذیرش، مشارکت، همبستگی و شکوفایی) و فرسایش شغلی و ابعاد آن به ترتیب (مسخ شخصیت، عملکرد فردی و خستگی عاطفی) در حد متوسط روبه بالا است. میانگین جنسیت رابطه معناداری با متغیرهای اصلی تحقیق داشته است نتایج رگرسیون نشان می‌دهد که بُعد شکوفایی و مشارکت اجتماعی با مقدار، ضریب هبستگی (بتا) بیشترین تأثیر بر فرسایش شغلی را به‌طور مستقیم داشته‌اند. همچنین نتایج معادله پیش‌بینی می‌تواند 37 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند و متغیر سلامت اجتماعی در حدود 334/0 واحد اثر مستقیم بر فرسایش شغلی داشته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Social Health and Burnout of Teachers (Case Study: Nimblouk Region of Qhaenat, South Khorasan)

نویسندگان [English]

  • Mohammad hasan sharbatiyan 1
  • m f 2

1 p

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the relationship between social health and the burnout of teachers. The theoretical approach in this research has been the focus of (Keys’ social health theories and Maslach and Jackson's burnout). The methodology of this research is descriptive and correlational. The statistical population of the teachers is the Nimblouk part of Qhaenat in the academic year 2018-2019. The sample size was 400 people using the Cochran formula in a simple random sampling method and a standardized questionnaire, content validity and reliability coefficient of social health (0.763) and burnout (0.733).The results show that the average social health and its components were moderately high (Coherence, Acceptance, Participation, Cohesion, Actualization) and burnout and its dimensions respectively (Depersonalization, Lack of personal Accomplishment, Emotional Exhaustion).The mean of gender has a significant relationship with the main variables of the research. The relationship between the hypotheses of the research is significant and relatively weak (0.242) between the main and the secondary variables. Regression results show that the prosperity and social participation rate with beta has the most direct effect on burnout. Also, the results of the prediction equation can explain (37percent) of the variance of the dependent variable, and the social health variable of about 0.334 units has a direct effect on burnout.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social health
  • Burnout
  • Teachers
  • Qhaenat
-  ارونسون، الیوت. (1396)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه: حسین شکرکن، تهران: انتشارات رشد، ویرایش هشتم .
بهنیا، غلامرضا. (1379)، رابطه فرسودگی شغلی با خشنودی شغلی و سلامت روانی با توجه به متغیر تعدیل‌کننده سرسختی در دبیران مرد دروس ریاضیات، علوم اجتماعی، فیزیک و ادبیات نظام جدید متوسطه استان خوزستان در سال تحصیلی 78 ـ 77. طرح پژوهشی شورای تحقیقات آموزش‌وپرورش استان خوزستان.
-  بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمدحسن؛ طوافی، پویا. (1395)، فرسایش شغلی در صنعت هتلداری و رابطۀ آن با سلامت اجتماعی (مطالعه موردی: کارکنان هتل‌های مشهد)، فصلنامه علمی  پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه گردشگری، دوره 4، شماره 14 .
-  بیانی، علی‌اصغر و سمیعی، رضا. (1394)، نقش استرس شغلی و فرسودگی شغلی بر سلامت روانی معلمان ابتدایی: آزمون یک مدل فرضی. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، سال دوم، شماره 4 .
-  پورافکاری، نصرت‌الله. (1380)، فرهنگ جامع روانشناسی-روان پزشکی انگلیسی-فارسی، جلد اول، تهران، فرهنگ معاصر، چاپ سوم.
-  حبیب پور گتابی، کرم و صفری شالی، رضا. (1390)، راهنمای جامع کاربردی Spss در تحقیقات پیمایشی، تهران: نشر لویه و انتشارات متفکران، چاپ سوم.
-  حسینی، سیده فاطمه. (1387)، بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
-  دشتی، سعید؛ فردمال، جواد؛ سهیلی زاده، مختار؛ نوآبادی، رضا و صالحی نیا، حمید. (1393)، بررسی عوامل مرتبط با فرسایش شغلی کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان همدان در سال 1391، مجله علمی پژوهان، دوره 13، شماره 1.
-  درویشی، مصطفی؛ جلیلوند؛ جمشید، صفت گل، مهدیه و عامری، مهدی. (1395)، ارتباط هوش معنوی و فرسودگی شغلی معلمان تربیت‌بدنی استان خراسان جنوبی،مجموعه مقالات دومین همایش ملی دستاوردهای نوین تربیت‌بدنی و ورزش، دانشگاه بین‌المللی چابهار.
-  ساراسون، ایروین جی و ساراسون، باربارا آر. (1371)، روانشناسی مرضی، ترجمه:بهمن نجاریان و همکاران، جلد اول، تهران: رشد، چاپ اول.
-  سام آرام، عزت‌الله. (1392)، نظریه‌های مددکاری اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، چاپ دوم.
-  ساعتچی، محمود. (1380)، روان‌شناسی بهره وری، تهران: نشر ویرایش،ویرایش دوم.
-  سیدجوادین، رضا. (1382)، مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان، تهران، انتشارات نگاه دانش.
-  شربتیان، محمدحسن و ایمنی، نفیسه. (1397)، تحلیل جامعه‌شناختی سلامت اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: جوانان 18 تا 30 سال در شهرستان قاین) فصلنامه علمی پژوهشی جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، سال بیست نهم، شماره اول، (پیاپی 69) .
-  شریعتی، امیرحسین. (1388)، بررسی عوامل مؤثر بر قابلیت سودآوری مشتری با رویکرد شرکت‌به‌شرکت، مطالعه مروری، هتل‌های شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه اصفهان.
-  صفاری نیا، مجید. (1394)، روانشناسی سلامت اجتماعی، تهران: انتشارات آوای نور ،چاپ اول.
-  صفاری نیا، مجید. (1391)، آزمون‌های روانشناسی اجتماعی و شخصیت، تهران: انتشارات ارجمند، چاپ اول.
-  صلیبی، ژاسنت و مدرسی، گلاله. (1395)، بررسی رابطة سلامت عمومی با فرسودگی شغلی و کفایت اجتماعی معلمان زن مدارس ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1392-1393، فصلنامه علمی  پژوهشی پژوهش‌نامه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 7، شماره 15.
-  عبدی ماسوله، فتانه؛ کاویانی، حسین؛ خاقانی زاده، مرتضی و مؤمنی عراقی، ابوالفضل. (1386)، بررسی رابطه فرسایش شغلی با سلامت روان، مطالعه موردی 200 پرستار، مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دوره 65، شماره 6.
-  فارسی نژاد، معصومه. (1383)، بررسی رابطه سبک‌های هویت با سلامت اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر پایه دوم دبیرستان‌های شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران.
-  قدسی، علی‌محمد؛ افشار کهن، جواد و میهمی، حامد. (1390)، مطالعه رابطه بین عوامل اجتماعی و فرسودگی شغلی معلمان شهرستان قروه، دو فصلنامه علمی  پژوهشی مسائل اجتماعی دانشگاه خوارزمی، سال دوم، شماره 2.
-   گزارش فرسودگی شغلی معلمان، (1397) قابل‌دسترس در :
     [https://www.irna.ir/news/82911153] تاریخ مراجعه 12/3/1398.
-  گل‌پرور، محسن و حسین‌زاده، خیرالله. (1390)، الگوی ارتباط عدم تناسب فرد شغل با فرسایش شغلی هیجانی و تمایل به ترک خدمت، شواهدی برای الگوی استرس- نامتعادلی جبران، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال پنجم، شماره 1 (پیاپی 17) .
-  گل پرور، محسن؛ نیری، شیرین، و مهداد، علی. (1389)، الگوهای پیشگیری از استرس شغلی، فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی از طریق مدیریت، رهبری و ارزش‌های اخلاقی در شرکت سهامی ذوب‌آهن، فصلنامه روانشناسی کاربردی، شماره 4 (پیاپی 13).
محققی کمال، سید حسین و عبدالله تبار درزی، هادی. (1395)، سلامت اجتماعی (درآمدی بر مبانی نظری، مفاهیم، ابعاد و شاخص‌ها)،تهران: انتشارات سخنوران، چاپ اول.
-  مطلبی، کبری و کیانی، قمر.(1396)، رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روان معلمان مدارس استثنایی: نقش میانجی مشارکت شغلی، فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، سال ششم، شماره سوم.
-  میکائیلی، نیلوفر؛ رحیمی، ندا؛ علایی، سارا؛ عزیزی، رحمان و نوری، المیرا. (1392)، نقش حمایت اجتماعی ادراک‌ شده در فرسودگی شغلی معلمان، مجموعه مقالات دومین کنگره ملی روانشناسی اجتماعی ایران.
-  هزارجریبی، جعفر؛ صفری شالی، رضا. (1391)، آناتومی رفاه اجتماعی، تهران، انتشارات جامعه و فرهنگ، چاپ اول.
-   Demir, A. Ulusoy, M. Ulusoy, MF. (2003). “Investigation of factors influencing burnout level in the professional and private lives of nurses”, Int J Nurs Stud, Vol 40, pp: 807-27.
-   Genevieve trepanier, S& Fernet,C & Austin,S & Menard, J. (2016). “Revisiting the interplay between burnout and work engagement, an exploratory structural Equation Modeling (ESEM) approach”, bornout research, Vol 2, pp: 51 -59.
-   Green, AF. & Albanese, BJ&Shapiro, NM & Arons, GA. (2015). “The rols of individual snd organizational factors in bornout among community – based mental health service provides”, US vational library of Medicine, national institutes of health, Vol 11,No1, pp: 9- 49.
-   Keyes, C. L. M. (2004). “The nexus of cardiovascular disease and depression revisited: The complete mental health perspective and the moderating role of age and gender”. Journal of Aging and Mental Health, Vol. 8, No. 3, pp: 266-274.
-   Keyes, C. L. M. (1998). “Social well-being”.Social Psychology Quarterly, Vol. 61, No. 2, pp: 121-140.
-   Keyes, C.L.M; Shapiro, A. D. (2004). “Social well-being in the U. S.: A descriptive Epidemiology”. In Orville Brim, Healthing are you? pp: 350-372. A national study of well-being of Midlife. By Orville Gilbert Brim, Carol D. Ryff, Ronald C. Kessler University of Chicago press.
-   Koustelios, A. (2014). “Burnout among football coaches in Greece”, Biology of iology ofexercisexercis, Vol 6.1, pp: 5-10. D.O.I: http:doi.org/10.4127/jbe.2010.0031
-   Larson, J. S. (1996). “The World Health OrganizationDefinition of Health: Social Versus Spiritual Health”, SocialIndicators Research, Vol 38, pp: 181-192.
-   Maslach C, Leiter M.P (2005). “Reversing Burnout: How to rekindle your Passion for your work”, Standford Social Innovation Review, Graduate school of Business.
-   Maslach, C. Wilmar, B. Leiter, M. D. (2001). “Job burnout”, Annual Review of Psychology. Vol52, pp: 397-422.
-   McGrath H. E. (1989). “Stress and Behavior in Organizations, in M. D. Dunnette”, ed., Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Chicago: Rand Mc Nally.
-   Montgomery, A& Apanu, F. (2017). “Job demands, burnout, and engagement among nurses: A multi level analysis of (ORCAB) data investigating the moderation effect of team work”, boruout research, Vol 2, No 2-3, pp: 71- 79.
-   Rayan, R.M. & Deci.E.L. (2001). “On happiness and human Potentials: A review of research an hedonic and eudemonic Well-being”. Annual Review of psychology, Vol52, pp: 567-576.