نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

میدان سیاست‌گذاری اجتماعی پس از انقلاب 1357، شاهد بروز سیاست‌های متفاوتی بوده اما سیاست تعدیل یارانه‌ها جایگاه ویژه‌ای در آن داشته است و تغییرات متعدد کنشگران سیاسی و سیاستی در چهار دهه اخیر، تاثیر چندانی در جایگاه مسئله تعدیل و پاسخ سیاستی به آن نداشته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی چرایی تداوم این رویکرد در بازه مورد بررسی (ازمنظر رویکردی شناخت‌شناسانه) و توصیف مواجهات دولت و مجلس با این موضوع است. چارچوب مفهومی پژوهش متکی بر کاربست مفهوم پارادایم در حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی است که توان تبیین تداوم سیاست مذکور را دارد. روش پژوهش، کیفی و اسنادی بوده و متکی بر تحلیل محتوای مشروح مذاکرات مجلس در 10 دوره پس از انقلاب اسلامی است. براساس یافته‌های پژوهش، ایده تعدیل، تحت حمایت پارادایمی قرار داشته که بر میدان سیاست‌گذاری مسلط است و همه مولفه‌های پارادایم سیاست‌گذاری (چارچوب تفسیری، اهدف، ابزار، نهاد حکمرانی) را داراست. در دوره پساانقلاب دولت و مجلس با این پارادایم همراهی کرده‌اند و اگرچه گاه به تعویق یا توقف سیاست تعدیل روی آورده‌اند اما هیچ‌گاه پارادایم سیاست‌گذاری را تغییر نداده‌اند؛ و تنها اقدام موفق علیه این پارادایم نیز درسطح نهادینه‌سازی ناکام ماند. براساس نتایج پژوهش، علل شکست کوشش‌ها برای جایگزینی پارادایم سیاست‌گذاری تعدیل، عدم‌توجه به همه عناصر چارچوب پارادایم سیاست‌گذاری و به‌ویژه عدم‌استقلال نهاد حکمرانی از اقتدار سازمان برنامه‌وبودجه بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Regeneration of Subsidies Reduction Policy under Dominant Paradigm

نویسنده [English]

  • Yaser Bagheri

University of Tehran, Social Sciences college

چکیده [English]

There has been lots of heated debates going on in Iran about the subsidy reduction policy after the revolution 1979. This policy, however, has remained in the center of attention, even though lots of socio-economical events has happened since then and most of the political actors have changed. The goal of this research is to study the changes of the paradigm in the past four decades and also the approaches taken by parliament and state back in the time. The policy paradigm developed by Hall (1993) is the main theory of this research. The current method is quantitative and concentrated on Islamic parliament negotiations in 10 terms. The results show that the paradigm is dominant, having four elements. Some policy ideas have been developed under the influence of this paradigm. Among lots of criticism that this paradigm has received, only the one seeking to develop a Comprehensive System of Social Security and Welfare was successful. This idea, however, failed to get institutionalized. The results suggest that in order to change the policy, more authority is needed than the Plan and Budget Organization’s, which is in charge of governing the dominant paradigm.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Policy
  • Policy Paradigm
  • Subsidy Reduction Policy
  • Comprehensive System of Social Security and Welfare
  • Policy Change
  • Epistemological Approach
  •  

    • امیدی، رضا. (1393)، تحلیل سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران، پایان‌نامه دکتری رشته رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
    • باقری، یاسر. (1396)، میدان سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران: تحلیل مناسبات قدرت در فرآیند سیاست‌گذاری اجتماعی ایران، پایان‌نامه دکتری رشته رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
    • باقری، یاسر. (1399)، نظام نااجتماعی، تهران: نشر نی.
    • دمنه، نیلوفر؛ ناظمی، عالیه؛ عبداله‌زاده، علیرضا و حاجی‌ها، فرنوش. (1397)، گزارش پژوهشی «تخمین ابعاد کمّی یارانه‌های آشکار و پنهان در نظام یارانه‌ای ایران»، تهران: سازمان برنامه‌وبودجه.
    • شبیری‌نژاد، علی‌اکبر. (1381)، گزینه‌های پیشنهادی برای ساماندهی نظام تأمین اجتماعی، مجلس و پژوهش، سال نهم، شماره ۳۳: 147-159.
    • کوهن، توماس. (1390)، ساختار انقلاب‌های علمی، مترجم: سعید زیباکلام، تهران: انتشارات سمت.
    • دوره اول مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره اول مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • دوره دوم مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره دوم مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • دوره سوم مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره سوم مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • دوره چهارم مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره چهارم مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • دوره پنجم مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره پنجم مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • دوره ششم مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره ششم مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • دوره هفتم مجلس شورای اسلامی. (1390)، مشروح مذاکرات دوره هفتم مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
    • مرکز پژوهش‌های مجلس. (1393)، قانون بودجه سال 1393 کل کشور، تهران: سامانه قوانین مجلس شورای اسلامی
    • مرکز پژوهش‌های مجلس. (1394)، قانون بودجه سال 1394 کل کشور، تهران: سامانه قوانین مجلس شورای اسلامی
    • مرکز پژوهش‌های مجلس. (1395)، قانون بودجه سال 1395 کل کشور، تهران: سامانه قوانین مجلس شورای اسلامی.
    • مرکز پژوهش‌های مجلس. (1398)، بررسی لایحه بودجه سال 1399 کل کشور: تحلیلی بر اعتبارات رفاه و تأمین اجتماعی، تهران: معاونت پژوهش‌های اجتماعی و فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    • معاونت حقوقی و امور مجلس. (1391)، مشروح مذاکرات دوره نهم مجلس شورای اسلامی، گزارش مشروح مذاکرات دوره نهم، جلسه ۲۹، مورخ ۱۶/۰۷/۱۳۹۱.
    • ورستان، توحید. (1398)، پیامدها و نتایج «سی سال سیاست تعدیل» در اقتصاد ایران، خبرگزاری ایلنا، لینک:                            https://www.ilna.news/fa/tiny/news-846686