نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، ایران

3 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی

4 مدرس دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

فقر مشکلی است که برای سالیان متمادی و در بین کشورهای مختلف وجود داشته است و بسیاری از پژوهش‌های حوزه‌های مختلف را به خود اختصاص داده است که یکی از این حوزه‌ها، حوزه فقر قابلیتی و سلامت روانی است. از آنجایی که در راستای تامین، حفظ و ارتقای سلامت روانی افراد مناطق حاشیه‌نشین پرداختن به مقوله‌ی فقر قابلیتی امری ضروری به نظر می‌رسد بنابراین ضرورت دارد تا رابطه علّی فقرقابلیتی و سلامت روانی بررسی شده و میزان اثرگذاری آن‌ها بر زندگی شهروندان حاشیه‌نشین مورد سنجش قرار گیرد. از همین‌رو، هدف پژوهش حاضر، تحلیل اثرات فقر قابلیتی بر سلامت روانی در محدوده مورد مطالعه می‌باشد. در همین خصوص پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق شهروندان ساکن در محله حاشیهنشین ایران آباد شهر اردبیل می‌باشد. که به روش فرمول ریاضی کوکران 352 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین حجم شده و به روش تصادفی ساده از آنها نمونه‌گیری شده است. در همین خصوص جهت بررسی میزان اثرگذاری مولفه‌های فقر قابلیتی و سلامت روانی از مدل تحلیل ساختاری حداقل مربعات جزیی در قالب نرم افزار Smart- PLS استفاده شده است. در هیمن خصوص نتایج تحقیق نشان داده است که رابطه معنادار و معکوسی بین فقر قابلیتی و سلامت وجود داشته و این نوع فقر اثرگذاری بالایی در سلامت روانی شهروندان دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the effects of Capacity poverty on mental health in informal settlements (Case study: Iranabad neighborhood of Ardabil)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasan Yazdani 1
  • Hosan Derakhshan 2
  • asghar pashazadeh 3
  • fatemeh zadvali 4

1 Author’s (Associate Professor of Geography & Urban Planning, Mohaghegh Ardabili University

2 Assistant Professor of Geography & Urban Planning, Department of geography and urban planning of Payame Noor University, I.R, Iran

3 PhD of Geography and Urban Planning, Mohaghegh Ardabili University

4 teaching fee of Mohaghegh Ardabili University

چکیده [English]

Today, two factors, poverty and mental health, are among the most important and influential issues related to informal settlements. Since it seems necessary to address the issue of poverty and health in order to provide, maintain and promote the health of people in marginalized areas, it is necessary to examine the causal relationship between poverty and health and assess their impact on the lives of marginalized citizens. Therefore, the aim of the present study is to analyze the effects of poverty on mental health in the study area. In this regard, the present study is in terms of applied purpose, in terms of descriptive-analytical nature. The statistical population of this study is citizens living in the suburbs of Ardabil (Iranabad) (4,000 people). 352 people were determined by Cochran's mathematical formula method and they were sampled by simple random method. In this regard, in order to evaluate the effectiveness of the components of poor poverty and mental health, the structural analysis model of partial minimum squares in the form of Smart-PLS software has been used. The research results also show that there is a significant and inverse relationship between ability poverty and health and this type of poverty has a high impact on the mental health of citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capacity Poverty
  • Mental Health
  • Informal Settlements
  • Minimal Minor Squares Model
  • Iranabad Neighborhood of Ardabil City
  • ابراهیمی، مهدی. (1393)، «فقر درآمدی، فقر قابلیتی و طرد اجتماعی: روندشناسی تحول مفاهیم در بررسی فقر و محرومیت»، تأمین اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 45: 33-55.
  • امین‌رشتی، نارسیس و اصغری، لیلا. (۱۳۹۰)، «بررسی نقش هزینه‌های سلامت بر توزیع درآمد در ایران»، علوم اقتصادی، سال پنجم، شماره ۱۶: ۱۳۵-۱۵۹.
  • حاتمی‌نژاد، حسین؛ سیف‌الدینی، فرانک و میره، محمد. (1385)، «بررسی شاخص‌های مسکن غیررسمی در ایران، نمونه موردی: محله شیخ‌آباد قم»، پژوهش‌های جغرافیایی،سال سی و هشتم، شماره 58: 145-129.
  • حسینی، هدایت. (1397)، «اهمیت زنجیره غذایی پایدار در تأمین امنیت غذایی و توسعه پایدار»، علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، سال دوازدهم، شماره 1: 127-128.
  • حیدرنیا، محمدعلی؛ قائمیان، تهمینه؛ ابدی، علیرضا؛ فتحیان، سمیه و منتظری، علی. (۱۳۹۱)، «رابطه بین محرومیت (فقر اقتصادی) و کیفیت زندگی وابسته به سلامت»، پایش، سال یازدهم، شماره ۴: ۴۹1-۴۹5.
  • خسروی، حسن (1392)، حقوق اساسی ۱، تهران: انتشارات پیام نور، چاپ دهم.
  • رهنما، محمدرحیم و امیرفخریان، مصطفی. (1392)، «تحلیل دسترسی فضایی به خدمات بهداشتی درمانی در شهر مشهد»، برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی، سال اول، شماره 3: 61-76.
  • زادولی خواجه، شاهرخ. (1392)، ارزیابی جابه‌جایی سلولی شاخص‌های کالبدی – اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین (نمونه موردی: مناطق حاشیه‌نشین شمال شهر تبریز)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان.
  • زادولی خواجه، شاهرخ؛ اصغری زمانی، اکبر و زادولی، فاطمه. (1393)، «سطح‌بندی محلات حاشیه‌نشین بر اساس شاخص‌های کالبدی - اقتصادی فقر شهری (نمونه موردی: حاشیه‌نشینان شمال شهر تبریز)»، جغرافیا و مطالعات محیطی، سال سوم، شماره 11: 63-78.
  • زارع، بیژن و روهنده، مجید. (1394)، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت اجتماعی- سیاسی مطالعه‌ای در باب شهروندان بالای 18 سال شهر کرج»، مطالعات اجتماعی ایران، سال نهم، شماره 2: 64-87.
  • زنگنه، علیرضا. (1389)، شناخت الگوی فضایی گسترش فقر شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیای (GIS) در شهر کرمانشاه طی سال‌های (1375-1385)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان.
  • سعیدی نژاد، حمیدرضا. (1387)، بررسی رابطه ارزش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یا ازخودبیگانگی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، گزارش طرح پژوهشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
  • سلطانی، کرم؛ درستی، زهرا؛ اشرافیان، احمدرضا؛ فریدون، سیاسی و جزایری، ابوالقاسم. (1386)، «چاقی و امنیت غذایی در کودکان دبستانی شهر یزد»، مجله دانشکده پزشکی (دانشگاه تهران)، دوره شصت و پنجم، شماره 7: 68-76.
  • سن، آمارتیا. (1379)، برابری و آزادی، ترجمه حسن فشارکی، تهران: انتشارات شیرازه، چاپ اول.
  • شادی طلب، ژاله؛ وهابی، معصومه و ورمزیار، حسن. (1384)، «فقر درآمدی؛ فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار»، رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره 17: 227- 248.
  • صامت، سارا و صالحی، محمدجواد. (1395)، «رویکرد فقر قابلیتی در مطالعات راهبرد توسعۀ شهری»، اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری (با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل)، 1001- 1010.
  • فائو و یونسکو. (1384)، آموزش برای توسعه روستایی، ترجمه: سیف‌الله فرمحمدی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
  • محمدپور کلده، محمود؛ فولادوند، مرادعلی و آوخ کیسمی، مهران. (1389)، «عدم امنیت غذایی به‌عنوان عامل خطر جهت چاقی در خانم‌های کم‌درآمد بوشهری»، فصلنامه طب جنوب، سال 13، شماره 4: 263-272.
  • محمد زاده، یوسف؛ تقی زاده، نرگس و نظریان، علمناز. (۱۳۹۶)، «نابرابری درآمد، فقر و سلامت عمومی»، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، سال 11، شماره ۲: ۲۲۰-۲۳۴.
  • محمودی، وحید و صمیمی‌فر، سید قاسم. (1384)، «فقر قابلیتی»، رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 17: 9-32.
  • مهرگان، نادر؛ رشید، خسرو؛ قاسمی فر، ثمینه و سهرابی وفا، حسین. (۱۳۹۵)، «بررسی عوامل سیاست‌های اقتصادی مؤثر بر شاخص سلامت روان»، سیاست‌گذاری اقتصادی، سال بیست و سوم، شماره 8۵: ۱۱۷-۱۳۶.
  • میرجانی، صدرا. (1393)، «رابطه ساختاری عزت‌نفس و سلامت عمومی با بروز رفتار پرخاشگرانه در دختران فراری»، روانشناسی کاربردی، سال هشتم، شماره 20: 107-127.
  • هال، آنتونی و میجلی، جیمز. (1388)، سیاست اجتماعی و توسعه، ترجمه: مهدی ابراهیمی و علیرضا صادقی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، چاپ اول.