نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
چکیده
دستیابی به عدالت اجتماعی در توزیع خدمات شهری، جهت تخصیص عادلانه هزینه‌های اجتماعی و برابری استفاده از ظرفیت‌های محلی برای رفاه و توسعه اجتماعی شهروندان، یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزان شهری است. هدف پژوهش حاضرتحلیل و ارزیابی پراکنش فضایی خدمات عمومی شهری با استفاده از شاخص خدمات بهداشتی – درمانی، فرهنگی- مذهبی و تأسیسات و تجهیزات شهری در مناطق چهارگانه شهر اردبیل با رویکرد عدالت اجتماعی می‌باشد. جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات با استفاده از روش‌های اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات از تکنیک آنتروپی شانون جهت تعیین ضریب اهمیت و به منظور میزان برخورداری از مدل ARAS استفاده شده از آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین جمعیت و وضعیت برخورداری بهره‌‌گرفته شده است. با توجه به ارزیابی صورت گرفته با مدل ARAS مشخص شد، در خدمات بهداشتی – درمانی منطقه یک برخوردار، مناطق دو و سه نیمه برخوردار و منطقه چهار محروم می‌باشد، در خدمات فرهنگی- مذهبی منطقه یک برخوردار، مناطق چهار و سه نیمه برخوردار و منطقه دو محروم می‌باشد، در خدمات تأسیسات و تجهیزات شهری منطقه یک برخوردار، مناطق سه و دو نیمه برخوردار و منطقه چهار محروم می‌باشد و در مجموع شاخص‌های خدماتی منطقه یک برخوردار و مناطق چهار، سه و دو نیمه برخوردار می‌باشند. در کل با توجه با توجه به نتایج بدست آمده مشخص شد
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Survey of access to urban services with emphasis on social justice (Case study: four areas of Ardabil)
نویسندگان [English]
- mohammad hassan yazdani 1
- chnour mohammadi 2
- Reza Hashemi Masoomabad 3
1 Department of Geography and Urban Planning, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran
2 Ph.D. student, Geography and Urban Planning, University Of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3 Ph.D. student, Department of Geography and Urban Planning, University Of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
چکیده [English]
Achieving social justice in the distribution of urban services is one of the important goals of urban planners in order to fairly allocate social costs and equalize the use of local capacities for the welfare and social development of citizens. The aim of this study is to analyze and evaluate the spatial distribution of urban public services using health-treatment, cultural-religious services index and urban facilities and equipment in the four districts of Ardabil with the approach of social justice. Data and information collection has been done using documentary, library and field methods. To analyze the data and information, Shannon's entropy technique was used to determine the coefficient of importance and in order to determine the extent of having a 6-ARAS model, Pearson correlation test was used to investigate the relationship between population and status. . According to the assessment made with the ARAS model, it was determined that in the health and medical services of region one, the privileged regions are deprived of regions two and three and the fourth region is deprived, in the cultural-religious services of region one, the regions are deprived. And three semi-privileged regions of region two are deprived, in the services of urban facilities and equipment of region one have privileges, regions three and two have semi-privileged and "region four deprived" and in total the service indicators of region one
کلیدواژه‌ها [English]
- Urban services
- social justice
- Welfare and Social Development
- Ardabil city
- احد نژاد روشنی، محسن؛ زلفی، علی و شکرپور دیزج ، حسین. (۱۳۹۰)، «ارزیابی و پیش‌بینی گسترش فیزیکی شهرها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چند زمانه و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مطالعه موردی شهر اردبیل»، فصلنامه آمایش محیط، دوره ۵، شماره ۱۵: 21-35.
- احد نژاد، محسن؛ زلفی، علی و نوروزی، محمدجواد. (۱۳۹۲)، «ارزیابی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحی شهری با رویکرد توسعه پایدار و عدالت اجتماعی با استفاده از مدل‌های VIKOR و TOPSIS، مطالعه موردی شهر زنجان»، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال پنجم، شماره دوم: ۱69-۱
- اصغرپور، کسری؛ خانلو، نسیم و زیاری، کرامت‌الله. (1396)، «ارتقای سطح کیفی فضاهای عمومی شهری با رویکرد عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: محله دزاشیب منطقه یک شهرداری تهران)»، پژوهش‌های اخلاقی،سال هشتم، شماره یک: 21-42.
- اسماعیل‌زاده، حسن؛ کرباسی، پوران؛ روی‌دل، جابر؛ افضلی، معین و افضلی، زهرا. (1395)، «تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و خدمات شهری از منظر عدالت اجتماعی با استفاده از روش ترکیبی (مطالعه موردی: شهر بناب)»، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره ۴، شماره ۲: 241-260.
- تابعی، نادر؛ موحد، علی؛ تولایی، سیمین و کمانرودی کجوری، موسی. (1396)، «بررسی نقش عدالت فضایی در مدیریت شهری (محدوده مطالعه: محلات منطقه 6 تهران)» برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، سال ششم، شماره دوم، (پیاپی ۲۱): 23-36.
- پوراحمد، احمد؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ زیاری، کرامت‌الله؛ فرجی سبکبار، حسنعلی و وفایی، ابوذر. (1393)، «بررسی و ارزیابی کاربری اراضی شهری از منظر عدالت اجتماعی (مورد مطالعه: کاشان)»، آمایش سرزمین، دوره ششم، شماره دوم: 179-208.
- تیربند، مجید و اذانی، مهدی. (1391)، «توزیع امکانات و خدمات شهری بر اساس عدالت اجتماعی (مورد شهر یاسوج)»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره پیاپی 46: 109-138.
- حاتمی‌نژاد، حسین و راستی ،عمران.(۱۳۸۵)، «عدالت اجتماعی و عدالت فضایی؛ بررسی و مقایسه نظریات جان رالز و دیوید هاروی»، نشریه سرزمین، سال سوم، شماره ۹: 38-50.
- حاتمی‌نژاد، حسین؛ منوچهری، ایوب؛ بهارلو، ایمان؛ ابراهیم‌پور، احد و حاتمی‌نژاد، حجت. (۱۳۹۱)، «شهر و عدالت اجتماعی: تحلیلی بر نابرابری‌های محله‌ای (مطالعه موردی، محله‌های قدیمی شهر میاندوآب)»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره ۹۰: 41- 63.
- حاتمی‌نژاد، حجت؛ حسین، کلانتری خلیل‌آباد؛ علیخانی، هدی؛ ترشیزی، مهسا و باجلال، راحله. (1399)، «تحلیل عدالت اجتماعی با تأکید بر توزیع فضایی کاربری‌های شهری و میزان رضایت شهروندان در منطقه یک کلان‌شهر مشهد»، فصلنامه علمی تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، سال سوم، شماره ۱، (پیاپی ۱۰):1-14.
- حبیبی، کیومرث؛ علیزاده، هوشمند؛ مرادی مسیحی، واراز؛ ولدبیگی، سیوان و وفاییه، ساسان.(1390)، «بررسی و تحلیل وضعیت عدالت اجتماعی در ساختار فضایی شهر سنندج»، آرمان‌شهر، دوره 4، شماره 7: 103-112.
- حاجی حیدر، حمید. (۱۳۸۷)، «نیاز به مفهوم عدالت اجتماعی مروری بر دیدگاه‌های جاری در فلسفه سیاسی»، حکومت اسلامی، سال سیزدهم، شماره دوم: 124-143.
- داداش‌پور، هاشم و رستمی، فرامرز. (۱۳۹۰)، «بررسی و تحلیل نحوۀ توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی (مورد، شهر یاسوج)»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، دورۀ 9، شمارۀ 1، شمارۀ پیاپی 16: 171- ۱
- زنگی‌آبادی، علی و کیومرثی، حسین.(۱۳۹۱)، «تحلیل فضایی و مکان‌یابی مراکز پستی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: مناطق 5 و 6 شهر اصفهان)»، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دوره ۲۳، شماره ۳ (پیاپی 47): 75-92.
- طهماسب‌زاده، فرشاد و خادم‌الحسینی، احمد. (1397)، «تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در مناطق شهری (مطالعه موردی مناطق شهر اصفهان)»، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال هفتم، شماره 26: 17- 28.
- شکفته زوارم، معصومه.(1397)،تحلیل نارسایی‌های توزیع فضایی خدمات درمانی با رویکرد عدالت اجتماعی و ارائه راهکارهای بهینه (نمونه موردی شهر مشهد)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ برنامه‌ریزی شهری، موسسه آموزش عالی خاوران.
- عزت‌پناه، بختیار؛ سبحانی، نوبخت؛ رشیدی، اصغر و حصاری، ابراهیم. (1394)، «بررسی نحوه توزیع عوامل کاربری اراضی شهری در طرح‌های توسعه شهری از منظر عدالت اجتماعی، مطالعه موردی:شهر شاهین‌دژ»، دو فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، سال ششم، شماره ۲، پیاپی ۱۲: 49-66.
- عرب، علیرضا؛ حسینی دهشیری، سید جلال‌الدین و نصیری، عباس. (1396)، «ارائه مدل کارمندیابی مبتنی بر روش تصمیم‌گیری چند معیاره ترکیبی سوارس و آراس (مطالعه موردی: شرکت مادر تخصصی توانیر)»، فصلنامه مهندسی تصمیم، سال دوم، شماره ششم:147- 170.
- لطیفی، غلامرضا و نیازخانی، سمانه. (1391)، «ارزیابی تطبیقی کاربری‌های آموزشی در راستای رفاه اجتماعی با تأکید بر عدالت اجتماعی و معیارهای فرهنگی در شهر (نمونه موردی: نواحی 1 مناطق ۶ و ۱۳)»، فصلنامه علمی - ترویجی جامعه فرهنگ و رسانه، سال اول، شماره دوم: 115- 132.
- مرادپور، نبی؛ محمدابراهیمی، محمد؛ آذری، مرتضی و حسینی، مهناز. (1394)، «تحلیل الگوی پراکنش و ساماندهی مراکز بهداشتی مطالعه موردی: منطقه 7 شهرداری تهران»، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره هفتم، شماره ۲۳: 4-19.
- مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس مسکن سال 1395 (amar.org.ir).
- ملکشاهی، غلامرضا و وکیلی، صاحبه. (1396)، «بررسی توزیع خدمات عمومی بر اساس عدالت اجتماعی (مورد شناسی شهر سقز)»، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه‌ای، دوره 7، شماره ۲۵: 147-170.
- وارثی، حمیدرضا؛ زنگی‌آبادی،علی و یغفوری، حسین.(1387)، «بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی مورد:زاهدان»،جغرافیا و توسعه، دوره 6، شماره ۱۱: 139-156.
- وکیلی، صاحبه. (1391)، بررسی توزیع خدمات عمومی بر اساس عدالت اجتماعی(مطالعه موردی: شهر سقز)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مازندران.
- هاشمی معصوم‌آباد، رضا. (۱۳۹۶)، تحلیلی بر وضعیت کالبدی فضایی کانون‌های محله‌ای و ارائه راهکارهای مناسب (پژوهش موردی: محدوده محله پیر مادر، شهر اردبیل)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی.
- یزدانی، محمدحسن و فیروزی مجنده، ابراهیم. (1396)، «بررسی توزیع فضایی کاربری‌های عمومی از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی؛ شهر اردبیل»، نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال ۲۱، شماره ۶۱: 283-363.
- یغفوری، حسین؛ قاسمی، سجاد و قاسمی، نرگس. (1396)، «بررسی عدالت فضایی در توزیع خدمات، با تأکید بر مدیریت شهری مطالعه موردی: محلات منطقه ۱۹ تهران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 32، شماره 3، شماره پیاپی ۱۲۹: 114-128.
)