نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناس ارشدمطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مسئله اصلی در این مقاله شناخت عوامل مؤثر بر تفاوت نگرش دختران و مادران‌شان به ارزش‌های مربوط به خانواده است. جهت پشتوانه تئوریک تحقیق از نظریات تاریخی نسلی مارگارت مید و کارل مانهایم استفاده شده است. بر این اساس چهار متغیر مستقل شامل تفاوت سنی مادر و دختر، تفاوت سطح تحصیلات آنها، تفاوت در میزان استفاده از رسانه‌های جهانی (اینترنت و ماهواره) و تفاوت در میزان دینداری‌شان در نظر گرفته شده‌اند. جامعه آماری در این تحقیق دختران دانشجوی دانشکده‌های گوناگون دانشگاه علامه طباطبائی و مادران‌شان بودند. حجم نمونه 260 دختر محاسبه شده و نمونه‌گیری به روش سهمیه‌ای از دانشکده‌های گوناگون صورت گرفته بود. جهت اجرای تحقیق از روش پیمایش استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است و برای تحلیل داده‌ها درSPSS از کندال tau-b و tau-c استفاده شده است. اعتبار ابزار اندازه‌گیری صوری است و پایایی آن از طریق آزمون-آزمون مجدد ارزیابی شده است. از میان چهار متغیر مستقلی که اثرشان بر روی متغیر وابسته تفاوت نگرش مادران و دختران به ارزش‌های مربوط به خانواده بررسی شد، تنها تفاوت در میزان دینداری مادر و دختر رابطه معناداری را نشان داده است. به این ترتیب که هر چه تفاوت در میزان دینداری مادر و دختر بیشتر باشد، تفاوت نگرش آنها به ارزش‌های مربوط به خانواده نیز افزایش می‌یابد. با بررسی اثر متغیر کنترل (پایگاه اقتصادی اجتماعی) بر روی رابطه تفاوت در میزان دینداری و تفاوت نگرش به ارزش‌های مربوط به خانواده، این رابطه در پایگاه اقتصادی-اجتماعی متوسط و بالا، همچنان معنادار باقی می‌ماند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Generation Gap Between Mothers and Daughters: Examining the Factors Affecting the Difference of Their Attitudes Towards Family Values

نویسندگان [English]

  • ozra jarallahi 1
  • meno sedighikasmaei 2

چکیده [English]

The present paper aims to study the factors affecting the difference of attitudes between mothers and daughters towards family values. Margaret Mead and Carl Manheim’s historical theories of generation gap are used in the review of literature. Four independent variables, including age difference, difference in education level, difference in using the international media (i.e. Internet and Media), and difference in religiosity were considered. Using proportional sampling, 260 female students of Allameh Tabataba’i University and their mothers were selected.The data were collected using survey questionnaires. Kendall’s tau-c and tau-bcoeficients were used for analyzing the data in SPSS program. The face validity and reliability of the measurement tool were achieved through test-retest. Among the four independent variables, it was the level of religiosity that had a significant relationship with the difference betweenthe attitudesof mothers and daughters towards family values;the more the differences in their level of religiosity are, the higher their differences in family values will be. Examining the effect of control variable (economic-socialstatus) on the relationship between the level of religiosity and the attitudinal differences in family values showed that this relationship remains significant in high and middle socio- economic statuses. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mothers and Daughters
  • Family Values
  • generation
  • Generation Gap
  • Generational Differences
آزاد ارمکی، تقی و غلامرضا غفاری. (1383)، جامعه شناسی نسلی، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
- آزاد ارمکی، تقی و مهناززند و طاهره خزایی. (1379)، بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی، نامه علوم اجتماعی، شماره 16.
- اینگلهارت، رونالد. (1373)، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه: مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
- باتامور، تی. بی. (1370)، جامعه شناسی، ترجمه: حسن منصور و دیگران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- پناهی، محمدحسین. (1380)، فاصله نسلی و اختلافات خانوادگی و چگونگی برخورد با آن، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا، شماره 37 و 38.
- توکل، محمد و مریم قاضی نژاد. (1385)، شکاف نسلی در رویکردهای کلان جامعه شناختی: بررسی و نقد رهیافت‌های نسل تاریخی و تضاد با تاکید بر نظرات مانهایم و بوردیو، نامه علوم اجتماعی، شماره 27.
- توکلی، مهناز. (1378)، بررسی ویژگیهای دو نسل در چارچوب نظام ارزشی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی .
- توکلی، مهناز. (1380)، ارزش‌های مذهبی دو نسل دختران و مادران: شکاف یا پیوستگی، نامه پژوهش، شماره 20 و 21.
- تیموری، کاوه. (1377)، بررسی و مقایسه نظام ارزش‌های پسران و پدران و عوامل موثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
- جلیلوند، شیرین. (1376)، بررسی و مقایسه نگرش مادران و دختران (نسل قدیم و نسل جدید)، نسبت به ارزش‌های اجتماعی، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی .
- خزائی، طاهره. (1379)، بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی: با تأکید بر مقایسه مراسم، آداب و کارکردهای حمایتی، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- سالنامه‌های آماری کشور (1385، 1380، 1374).
- سگالن، مارتین. (1380)، جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه: حمید الیاسی، تهران: نشر مرکز.
- عضدانلو، حمید. (1383)، آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه شناسی، تهران: نشر نی.
- قاضی نژاد، مریم. (1383)، نسل‌ها و ارزش‌ها: بررسی و تحلیل جامعه شناختی تفاوت گرایشات ارزشی نسل جوان و بزرگسال، پایان نامه دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- کوزر، لوئیس. (1379)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی .
- محسنی، منوچهر. (1379)، بررسی آگاهی‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی- فرهنگی در ایران، تهران: شورای فرهنگ عمومی.
- معیدفر، سعید. (1383)، شکاف نسلی یا گسست فرهنگی، نامه علوم اجتماعی، شماره 24.
- ملکشاهی، زینب. (1385)، شکاف نسلی جوانان (25-15سال) با نسل انقلاب (52-42سال): مطالعه موردی شهر ایلام، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- مید، مارگارت. (1385)، فرهنگ و تعهد: پژوهشی درباره شکاف نسل‌ها، ترجمه: عبدالعلی دستغیب، شیراز : نوید شیراز.
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. (1379)، دفتر طرح‌های ملی، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان.
 
- Bengston, V.L. (1970). The Generation Gap: A Review and Typology of Social Psychological Perspective. Youth and Society.
- Dassbach, Charl H.A. (1995). Long Waves and Historical Generation: A World System Approach. Michigan Technological University, Dep. of Social Sciences.
- Demartini, Joseph R. (1985). Change Agents and Generational Relationships: A Reevaluation of Mannheim`s Problem of Generation. Social Forces, Vol.64, WashingtonStateUniversity.
- Graaf, Non Dirk De & Evans G. (1996). Why are Young More Postmaterialist? Comparative Political Studies, Vol.28, Issue 4.
- Mannheim, Karl. (1952). The Problem of Generations. Sociology of Knowledge, edited by Paul Kecskemeti, London: Routledge and Kegan Paul.
- Marshall, Gordon. (1994). Oxford Concise Dictionary of Sociology. New York: OxfordUniversity Press.
- Mead, Margaret. (1978). Culture and Commitment, Anchor Books, New York.
- Miller, C.D. (1991). Hand Book of Research Design and Social Measurement, Sage Publication, India: New Delhi.
- More, Melanie. (1999). Value Structures and Priority of three Generations of Japanese Americans, Sociological Spectrum, Vol.19, Issue1, Jan-Mar.
- Shuman, Howard & Scott, Jacqueline. (1995). Generation and Collective Memories, American Sociological Review, Vol.54.
- Yoshizaki, Yasuhiro. (1998). The New Generation in Japan. Futurist, Vol. 32.