برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مطالعه سلامت روانی و عوامل فردی و محله‏ای مؤثر بر آن(مورد مطالعه: شهروندان تهرانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارعلوم اجتماعی دانشگاه تبریز.نویسنده مسئول

2 دانشیارعلوم اجتماعی دانشگاه تبریز

3 کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه تبریز

چکیده

مقاله حاضر با هدف بررسی ارتباط بین برخی عوامل فردی و عوامل سطح محله با سلامت روانی شهروندان تهرانی 18ـ45 ساله، به روش پیمایشی و با جمع‏آوری داده از 448 شهروند تهرانی ساکن 25 محله مختلف این شهر با کاربرد روش نمونه‏گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انجام یافته است. داده­ها با استفاده از نرم‏افزار SPSS  مورد تحلیل قرار گرفته‏اند. برای بررسی تأثیرات توأمان عوامل سطح فرد و سطح محله، از مدل رگرسیونی دوسطحی در تحلیل‏های چندمتغیره استفاده شده است. براساس نتایج، سطح سلامت روانی پاسخ‏گویان در حد 46/4 (در یک مقیاس 2/1 تا 6 واحدی) و متوسط به بالا بوده و براساس تحلیل‏های دومتغیره، تمام متغیرهای سطح فرد شامل؛ پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی (مثبت)، سن (مثبت) و سبک زندگی سالم (مثبت)، وضع تأهل (به نفع متأهل‌ها) و جنس (به نفع مردان) رابطه معناداری با سلامت روانی پاسخگویان داشته‏اند. نتایج حاصل از برازش مدل دوسطحی (فردـ محله) نشان داد که همه متغیرهای سطح اول، به استثنای سن، تأثیر معنادار خود در مدل نهایی دوسطحی را حفظ کرده‏اند. شرایط اجتماعی مساعد در سطح محله نیز با کنترل اثر متغیرهای سطح اول، به‌شکل مثبت و معناداری بر سلامت روانی پاسخگویان تأثیر گذاشته است. متغیرهای سطح فرد 23/13 درصد و متغیرهای سطح محله 89/33 درصد از واریانس سلامت روانی را به‌ترتیب در سطوح اول و دوم مدل دوسطحی تبیین کرده‏اند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Mental Health and the Individual and Neighborhood Factors Affecting It (Case Study: Tehran Citizens) Tavakkol Aghayari Hir , Mohammad Abbaszadeh , Faranak Garavand

نویسندگان [English]

  • tvakoli aghayariher 1
  • mohammad abaszadeh 2
  • faranak geravand 3

1

2

3

چکیده [English]

This article aims to study the relationship between some individual and neighborhood factors and mental health among 18-65-year-old citizens of Tehran. The survey method has been used the data has been gathered from 448 citizens in 25 neighborhoods in the city through multistage cluster sampling technique. The data has been analyzed using SPSS. To study the simultaneous effects of individual and neighborhood factors, a 2-level linear regression model has been employed. The results indicate that the level of mental health among Tehran citizens is 4.46 (on a 1.2-6-point scale) and medium to high; and based on taking bivariate analysis, all individual level factors, including respondents’ age (positively), SES (positively), healthy lifestyle (positively), marital status (in favor of married), and gender (in favor of men) are statistically related to mental health of the respondents. The results of the fitted 2-level model show that all individual level predictors, except age, have remained significant predictors of mental health at individual level, and the social characteristics of the neighborhood positively and significantly affected the mental health at level 2 of the model. Individual level factors accounted for 13.23%, and social characteristics of the neighborhood for 33.89% of the mental health variance at individual and neighborhood levels, respectively.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mental Health
  • lifestyle
  • body
  • Economics
  • Neighborhood Community and Culture
  • Two-Level Model
مراجع
-   سام‌آرام. عزت‌الله؛ امینی یخدانی، مریم (1388). «بررسی وضعیت سلامت زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی قم». دو فصلنامه بانوان شیعه. (6) 21: 133ـ160.
-   شیعه، اسماعیل؛ زهراالسادات سعیده زرآبادی؛ و ملیسا یزدان‌پناهی (1392). «بررسی و تبیین مفهوم محله سالم در محلات سنتی ایران». مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه­ای. (5) 17: 1ـ20.
-   صادقی، رؤیا؛ مرادعلی زارعی‏پور؛ حسین اکبری؛ و محمد خان‏بیگی (1390). «وضعیت سلامت روان و عوامل مرتبط با آن در زنان مراجعه‏کننده به مراکز بهداشتی درمانی». فصلنامه سلامت و مراقبت. (13) 4: 1ـ9.
-   صولتی دهکردی. سیدکمال؛ محمدرضا عابدین‌زاده؛ مسعود نیک‌فرجام؛ و فاطمه دریس (1383). «بررسی رابطه بین سوء‌مصرف و وابستگی به مواد مخدر با اختلال‏های روانی اعضای خانواده». مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. (6) 2: 1ـ8.
-   فرشته‌نژاد، سیدمحمد؛ محسن اسدی لاری؛ مازیار مرادی لاکه؛ محمدرضا واعظ مهدوی؛ سیدعباس متولیان؛ و محمد اسحاق افکاری (1389). «برآورد امید زندگی و ارتباط آن با عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در جمعیت شهری مناطق مختلف شهر تهران در سال 1387 (طرح سنجش عدالت در شهر)». فصلنامه علمی- پژوهشی طب و تزکیه. 77: ص 25ـ40.
-   محمدی، محمدرضا، مهدی رهگذر؛ سیدعباس باقری یزدی؛ حمیدرضا تقوی؛ حمیدرضا پوراعتماد؛ همایون امینی؛ محمدرضا رستمی؛ فریده خلج‌آبادی فراهانی؛ و بیتا مسگرپور (1382). «همه‌گیرشناسی اختلال‏های روانپزشکی در استان تهران». مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 34: 4ـ13.
-   مذهب­دار قشقایی، هما؛ سیدمصطفی حسینی ذیجود؛ محمد زاهدی‌اصل (1392). «بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با میزان سلامت روانی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در سال تحصیلی 90ـ1389». مجله علمی ـ پژوهشی پژومان. (12) 2: 55 ـ63.
-   مرکز آمار ایران (1393). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. آنلاین به آدرس اینترنتی:
http://www.sci.org.ir/SitePages/report_90/ostani/ostani_population_report_final_permision.aspx  [تاریخ دسترسی: خردادماه 1393]      .
-   مرندی، علیرضا (1392). «تعیین‏کننده­های اجتماعی سلامت». در کتاب جامع بهداشت عمومی. تألیف حسین حاتمی و همکاران. جلد 3، فصل 14، گفتار 3: 2174ـ 2189.
-   مسعودنیا، ابراهیم (1389). جامعه‌شناسی پزشکی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-   منتظری، علی؛ سیدجواد موسوی؛ سپیده امیدواری؛ محمود طاووسی؛ اکرم‌هاشمی؛ و طاهره رستمی (1392). «افسردگی در ایران: مرور نظام‌مند متون پژوهشی». پایش. (12) 6:  567 ـ594.
-   نوربالا، احمدعلی؛ بهزاد دماری؛ و سهند ریاضی اصفهانی (1393). «بررسی روند شیوع اختلالات روانی در ایران». دو ماهنامه دانشور پزشکی. (21) 112: 1ـ11.
-   نوربالا، احمدعلی؛ سیدعباس باقری یزدی؛ محسن اسدی لاری؛ و محمدرضا واعظ مهدوی (1389). «وضعیت سلامت روان افراد 15 ساله و بالاتر شهر تهران در سال 387». مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. (16) 4:  479ـ483.
-   نوربالا، احمدعلی؛ محمد کاظم؛ سیدعباس باقری یزدی؛ و محمدتقی یاسمی (1381). «بررسی وضعیت سلامت روان در افراد 15 سال و بالاتر در جمهوری اسلامی ایران در سال 1378». حکیم. (5) 1: 1ـ10.
-   نوربخش، اعظم؛ سیدحمید آتش‌پور؛ و حسین مولوی (1384). «مقایسه سبک زندگی، سلامت روانی و شادکامی دبیران زن و زنان خانه‌دار شهرستان بشرویه». دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. 26: 37ـ62.
 
-    Arber, S.; Thomas, H. (2001). “From Women’s health to a gender analysis of health”. In W. C. Cockerham (Ed.). The Blackwell Companion to Medical Sociology. Chapter 4: 94-113.
-    Barton, H.; Grant, M. (2006). “A health map for the local human habitat”. The Journal for the Royal Society for the Promotion of Health. (126) 6: 252-253.
-    Bilger, M.; Carrieri V. (2013). “Health in the cities: When the neighborhood matters more than income”. Journal of Health Economics. (32) 1: 1-11.
-    Blaxter, M. (1990). Health and Lifestyles. London and New York: Routledge.
-    Blaxter, M. (2004). Health. (Second Edition). Cambridge: Polity Press.
-    Bourdieu, P. (1990). The Logic of Practice. Translated by Richard Nice. Stanford: StanfordUniversity Press.
-    Cassidy, K.; Kotynia-English, R.; Acres, J.; Flicker, L.; Lautenschlager, N. T.; & Almeida, O. P. (2004). “Association between lifestyle factors and mental health measures among community dwelling older women”. The Australian and New Zealand Journal of Psychiatry. (38) 11-12: 940-947.
-    Cockerham, W. C. (2013). “Bourdieu and an update of health lifestyle theory”. In W. C. Cockerham (Ed.). Medical Sociology on the Move: New Directions in Theory. New York: Springer Science+Business Media Dordrecht. Chapter 7: 127-154.
-    Cockerham, W. C. (2007). “Health lifestyles”. In G. Ritzer (Ed.). The Blackwell Encyclopedia of Sociology. USA: Blackwell Publishing Ltd.: 2061-63.
-    Cockerham, W. C. (2005). “Health lifestyle theory and the convergence of agency and structure”. Journal of Health and Social Behaviour. (46)1: 51-67.
-    Cockerham, W. C. (2004). “Health as a social problem”. In G. Ritzer (Ed.). Handbook of Social Problems. London: Sage Publications. Chapter 17: 281-297.
-    Dahlgren, G.; Whitehead, M. (1991). Policies and Strategies to Promote Social Equity in Health: Background Document to WHO– Strategy Paper for Europe.Stockholm: Institute for Future Studies.
-    Eisengerg, A. F. (2007). “Habitus/Field”. In G. Ritzer (Ed.). The Blackwell Encyclopedia of Sociology. USA: Blackwell Publishing Ltd, PP: 245-46.
-    Emirbayer, M.; Mische, A. (1998). “What Is Agency?”. American Journal of Sociology. (103) 4: 962-1023.
-    Finch, B. K.; Phuong, Do, D.; Heron, M.; Bird, C.; Seeman, T.; & Lurie, N. (2010). “'Neighborhood effects on health: Concentrated advantage and disadvantage”. Health and Place. (16) 5: 1058-1060.
-    Franzini, L.; Caughy, M.; Spears, W.; & Esquer, M. E. F. (2005). “Neighborhood economic conditions, social processes, and self-rated health in low-income neighborhoods in texas: A multilevel latent variables model”. Social Science and Medicine. 61: 1135-1150.
-    Galea, S.; Ahern, J.; Rudenstine. S.; Wallace, Z.; & Vlahov D. (2005). “Urban built environment and depression: A multilevel analysis”. Journal of Epidemiology and Community Health. (59) 10: 822-827.
-    Garima, M.; Kiran, U. V. (2014), “Impact of marital status on mental health of working women”. Journal of Medical Science and Clinical Research. (2) 10: 2594-2605.
-    Gómez-Pinilla, F. (2008). “Brainfoods: The effect of nutrients on brain”. Nature Reviews Neuroscience. (9) 7: 568-578.
-    Hettler, B. (1976). Six Dimensions of Wellness Model. Washington D.C: National Wellness Institute, Inc.
-    Keith, V. M.; Brown, D. R. (2010). “African american women and mental well-being: The triangulation of race, gender, and socioeconomic status”. In Scheid. T. L.; Brown, T. N. (Eds.). A Handbook for the Study of Mental Health: Social Contexts, Theories, and Systems. Second Edition. UK: CambridgeUniversity Press. Chapter 15: 291-305.
-    Lalonde, M. (1974). A New Perspective on the Health of Canadians: A Working Document. Ottawa: Government of Canada.
-    Lien, L.; Sagatun, A.; Heyerdahl, S.; Johanne Søgaard, A.; & Bjertness E. (2009). “Is the relationship between smoking and mental health influenced by other unhealthy lifestyle factors? Results from a 3-Year follow-up study among adolescents in oslo, norway”. Journal of Adolescent Health. (45) 6: 609-617.
-    Marmot, M. (1996). “The social pattern of health and disease”. In Blane, D.; Brunner, E.; & Wilkinson, R. (Eds.). Health and Social Organization: towards a Health Policy for the Twenty-first Century. Londen: Routledge, Chapter 4: 42-67.
-    Marmot, M.; Wilkinson, R. G. (2005). Social Determinants of Health.Oxford: OxfordUniversity Press.
-    Mellor, N.; Karanika-Murray, M.; & Waite, K. (2012). “Taking a multi-faceted, multi-level, and integrated perspective for addressing psychosocial issues at the workplace”. In Biron, C.; Karanika-Murray, M.; & Cooper, C. (Eds.). Improving Organizational Interventions for Stress and Well-being: Addressing Process and Context.London: Routledge. Chapter 3: 39-58.
-    Nakayama, K.; Yamaguch, K.; Maruyama, S.; & Morimoto, K. (1997). “Association of smoking with other lifestyle factors and mental health status of Japanese factory workers”. Environmental Health and Preventive Medicine. (2) 1: 11-15.
-    Nakayama, K.; Yamaguch, K.; Maruyama, S.; & Morimoto, K. (2001). “The relationship of lifestyle factors, personal character, and mental health status of employees of a major Japanese electrical manufacturer”. Environmental Health and Preventive Medicine. (5) 4: 144-149. 
-    Noorbala, A. A.; Bagheri Yazdi, S. A.; & Hafezi, M. (2012). “Trends in change of mental health status in the population of tehran between 1998 and 2007”. Archives of Iranian Medicine. (15) 4: 201-204.
-    O'Campo, P.; Wheaton, B.; Nisenbaum, R.; Glazier, R. H.; Dunn, J. R.; & Chambers, C. (2015). “The Neighbourhood Effects on Health and Well-being (NEHW) study”. Health and Place. 31: 65-74.
-    O’Campo, P.; Salmon, C.; & Burke, J. (2009). “Neighbourhoods and mental well-being: What are the pathways?”. Health and Place. (15) 1: 56–68.
-    Robinson, M., Zubrick S. R., Kendall  G. E., Oddy W. H., Jacoby P., Hands B., Beilin L. J., and Silburn S. R. (2011). “Lifestyle and demographic correlates of poor mental health in early adolescence”. Journal of Paediatrics and Child Health. (47) 1-2: 54-61.
-    Sallis, J. F.; Owen, N.; Fisher, E. B. (2008). “Ecological models of health behavior”. In Glanz, K.; Rimer, B. K.; & Viswanath, K. (Eds.). Health Behavior and Health Education: Theory, Research, and Practice. 4th Edition, San Francisco: John Wiley & Sons, Inc. Chapter 20: 465-485.
-    Schieman, S.; Meersman, S. C. (2004), “Neighborhood problems and health among older adults: Received and donated social support and the sense of mastery as mffect modifiers”. Journal of Gerontology Series B Psychological Sciences and Social Sciences. (59) 2: 89-97.
-    Senate Subcommittee on Population Health [Canada] (2009). A Healthy, Productive Canada: A Determinant of Health Approach. Ontario: The Senate.
-    Sewell, W. H. (1992). “A theory of structure: Duality, agency, and transformation”. American Journal of Sociology. (98) 1: 1-29.
-    Simon, R. W. (2002). “Revisiting the relationships among gender, marital status, and mental health”. American Journal of Sociology. (107) 4: 1065-96.
-    Song, Y.; Gee, G. C.; Fan, Y.; & Takeuchi, D. T. (2007). “Do physical neighborhood characteristics matter in predicting traffic stress and health outcomes?”. Transportation Research Part F. 10: 164-176.
-    Suwazono, Y.; Okubo, Y.; Kobayashi, E.; Kido, T.; Nogawa, K. (2003). “The influence of total number of favourable working conditions and lifestyle on mental health in Japanese workers in a large company”. Stress and Health. (19) 2: 119-126.
-    Tew, J.(2005). “Social perspectives: Towards a framework for practice”. In Tew, J. (Ed.). Social Perspectives in Mental Health: Developing Social Models to Understand and Work with Mental Distress. London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers. Chapter 12: 216-227.
-    Walsh, R. (2011). “Lifestyle and mental health”. American Psychologist. (66) 7: 579-592.
-    Wen, M.; Fan, J.; Jin, L.; & Wang, G. (2010). “Neighborhood effects on health among migrants and natives in shanghai, China”. Health and Place. (16): 452-60.
-    World Health Organization (2014). “Mental health: A state of well-being”. Online at:
 http://www.who.int/features/factfiles/mental_health/en/  [Access Date: 10/16/2014].
-    World Health Organization (1948). “Official records of the world health organization”. Proceedings and Final Acts of the International Health Conference. New York, 19-22 June 1946.
-    Yu, Y.; Williams, D. R. (1999). “Socioeconomic status and mental health”. In Aneshensel, C. S.; Phelan, J. C. (Eds.). Handbook of the Sociology of Mental Health. New York: Springer: 151-166.
برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
دوره 7، شماره 27
مرداد 1395
صفحه 145-187
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار