نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار برنامه‌ریزی اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی (نویسنده مسئول).

2 دانشجوی دکتری رشته جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

محله هرندی به دلیل آسیب‌های اجتماعی فراوان، عرصه‌ای برای ورود سازمان‌های مردم‌نهاد متعدد است که فرصت‌ها و البته تهدیدهایی را موجب شده‌اند. پژوهش حاضر حاصل 18 ماه مطالعه میدانی با هدف نوع‌شناسی سمن‌ها در هرندی بر اساس ماهیت، کارکردها و شناسایی عقلانیت حاکم بر آنها است. بدین منظور به مشاهده، مصاحبه و تشکیل گروه‌های بحث متمرکز با ساکنان و 14 سمن فعالِ محله پرداختیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که، از نظر نوع‌شناسی، سمن‌های محله هرندی در دسته سمن‌های «دیگر منفعت‌بخش» قرار می‌گیرند. کارکرد عمده آنها که شامل کارکرد یادگیری است، به سبب آنکه نتوانسته‌اند مجموع دانش و اطلاعات خود را انباشته و به نسل یا گروه‌های دیگر منتقل سازند، دچار ضعف‌های جدی است. توانمندسازی نیز معمولاً بصورت کامل اتفاق نیفتاده و افراد به بازار کار متصل نمی‌شوند. سازمان‌های مردم‌نهاد حاضر در هرندی به‌عنوان نمونه‌ای از این نوع سازمان‌ها در کشور هنوز نتوانسته‌اند به‌عنوان نماینده بخش سوم، نسبت و رابطه خود را با اجتماع محلی مشخص سازند. بنابراین بازبینی در نوع شناسی سمن‌ها بویژه بر اساس کارکرد و عقلانیت سازمانی حاکم بر آنها تا حد زیادی می‌تواند موجب کاهش این نقیصه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Qualitative Study of Typology and Rationality Governing Non-Governmental Organizations (Studied by Harandi Neighborhood in Tehran)

نویسندگان [English]

  • metra azemi 1
  • simin veisi 2

2 allamwh tabatabai university

چکیده [English]

Due to the many social harms, Harandi neighborhood is an arena for many non-governmental organizations to enter, which have created opportunities and, of course, threats.The present study is the result of 18 months of field study aimed at typology of NGOs in Harandi based on the nature, functions, and identifying the rationality of them. For this purpose, we observed, interviewed and formed focus discussion groups with the public and 14 active NGOs. The results show that, from a typological point of view, Harandi falls into the category of "other profitable" ones. Their main functions include the learning function has serious weaknesses because it has not been able to accumulate its knowledge transfer to other generations or groups.  Empowerment does not usually happen completely, and people do not connect to the job market. In addition, NGOs present in Harandi, as an example of such organizations in the country, have not yet been able to define their relationship with the community. A review of the typology, functions, and organizational rationality can greatly alleviate this shortcoming.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Darvazeh Ghaar
  • Tehran's Harandi Neighborhood
  • NGOs Typology Based on Nature and Functions
  • NGOs Rationality Types
-     ارشد، لیلی و درویشی‌فرد، علی‌اصغر. (1393) «خرده‌فرهنگ فقر و آسیب‌های اجتماعی در محلات شهری (مطالعه موردی محله هرندی)، فصلنامه پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، شماره 1: 135-103.
-     انتظاری، علی و جدائیان، مرضیه. (1390) «بازنمایی فرهنگ کار در کتاب‌های داستانی کودکان»، راهبرد فرهنگ، شماره 14 و 15: 228-205.
-     بانک جهانی. (1394). توانمندسازی و کاهش فقر (کتاب مرجع)، ویراستار: دیپا نارایان، ترجمه: فرزام پور اصغر سنگاچین و جواد رمضانی، ویراستار فارسی: حبیب جباری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
-     برنامه توسعه محله هرندی منطقه 12، کارفرما: اداره کل تحقیق و توسعه شهرداری تهران، مدیر و ناظر طرح: داریوش فرج‌اللهی، مجری: مؤسسه پژوهشی توسعه دانش سلامت: 78-1377.
-     بهرامی، معصومه. (1393). هم‌اندیشی با موضوع بررسی اثرات انجمن‌ها و NGO های محلی در زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی، معاونت امور اجتماعی منطقه 12، گردآورنده معصومه بهرامی.
-     پروین، ستار. (1394). «مهاجرت درون‌شهری و امکان شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی (مطالعه موردی: محله دروازه غار)، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، دوره 4، شماره 35: 130-107.
-     پروین، ستار و درویشی‌فرد، علی‌اصغر. (1394). «خرده‌فرهنگ فقر و آسیب‌های اجتماعی در محلات شهری»، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 23: 89-51.
-     پروین، ستار؛ درویشی‌فرد، علی‌اصغر و کاظمی، قباد، «بی‌سازمانی اجتماعی و آسیب‌های پنهان شهری (مطالعه موردی: محله هرندی)، مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 23، شماره 1: 121-91.
-     ترنر، استیفن؛ هوسرل، ادموند؛ برنشتاین، ریچارد؛ تیلور، چارلز؛ تریگ، راجر؛ لوید، ژنویه؛ هورک‌هایمر، مارکس؛ مک اینتایر، السدیر، کوهن، جاناتان و فوکو، میشل (1390). عقلانیت (مجموعه مقالات)، مترجمان: مرتضویان، علی؛ فرهاد پور، مراد؛ اباذری، یوسف؛ لاجوردی، هاله؛ مهاجر؛ محبوبه، ناجی، سعید؛ حنایی کاشانی، محمد سعید، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
-     رضائی تبار، رضا. (1388)، «طراحی و تبیین الگوی تعاملی سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs) کمیته امداد امام خمینی(ره) به‌منظور افزایش بهره‌وری خدمات حمایتی به محرومین و اقشار آسیب‌پذیر»، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران).
-     سند توسعه محلات شهر تهران، شهرداری منطقه 12، محله هرندی.
-     شکوری، علی. (1393). «بررسی نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در توانمندسازی کودکان کار خیابانی»، مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی. دوره 3، شماره 3: 33-60.
-     فرهادیخواه، حسین؛ زیاری، کرامت الله و کلانتری، محسن. (1397). «ارزیابی فضاهای بی‌دفاع شهری با استفاده از مدل safety aydit (مطالعه موردی: محله هرندی تهران)»، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، دوره 13، شماره 1، شماره پیاپی 42: 36-19.
-     فلیک، اووه. (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
-     قلی پور، آرین. (1388). جامعه‌شناسی سازمان‌ها، رویکرد جامعه‌شناختی به سازمان و مدیریت، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
-     طرح ساماندهی محله هرندی. (1392). منطقه 12، ناحیه 4، اردیبهشت ماه.
-     طرح و برنامه‌های معاونت امور اجتماعی و فرهنگی در محله هرندی شهرداری منطقه 12، بی‌سا.
-     طرح ارتقاء کیفیت زندگی در مرکز شهرداری منطقه 12، سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران.
-     طرح ارتقای کیفیت زندگی در مرکز تاریخی تهران. (1394). بازبینی نظام پهنه‌بندی و شبکه معابر پیشنهادی طرح تفصیلی، (محله شهید هرندی).
-     کرمی، مینا؛ سوخکیان، محمدعلی؛ فرهادی. پیام. (1388). «بررسی و ارزیابی عملکرد انواع سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 7، شماره 27: 160-141.
-     گزارش طرح‌ها و برنامه‌های معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، در طرح انضباط شهری منطقه 12: ستاد ساماندهی محله هرندی، گزارش فعالیت‌های ستاد، تیرماه 1392.
-     گزارش مرحله اول طرح توسعه و ساماندهی فضای شهری محله هرندی واقع در ناحیه 4، اسفند 1390، همکاری مهندسان مشاور شهرساز و معمار.
-     علی فرهادی، مهر. (1394).  گزارش طرح بهسازی اجتماعی محله هرندی.
-     گزارش اداره توانمندسازی و مشارکت‌های اجتماعی منطقه، بخش کارآفرینی و توانمندسازی (بی سا).
-     هابرماس، یورگن. (1384). نظریه کنش ارتباطی، جلد 2: جهان زیست و نظام، ترجمه: کمال پولادی، تهران: روزنامه ایران، مؤسسه انتشاراتی.
-     هاو، آل. ای. (1387). یورگن هابرماس، ترجمه: جمال محمدی، تهران: گام نو.
 
-     Akhtaruzzaman khan, M., Islam, M. A., & Ali, A. J. (2014). “Educational Development of NGO Beneficiaries in Bangladesh: a Disjunction between Programmes and Implementation”, Asian Social Science10(22), 69-57.
-     Aslpour,H., Khanmohammadi, H. &  abdolmohamad. (2019). “Ranking the Types of NGOs to Improve the Effectiveness of Urban Management with the public participation Approach”, Urban Management, Volume 17 , Number 53 , 251-268.
-     Bloch, D., & Borges, N. (2002). Organisational learning in NGOs: an Example of an Intervention Based on the Work of Chris Argyris. Development in Practice12(3-4), 461-472.
-     Britton. B, Organizational Learning in NGOs: Creating the Motive, means and Opportunity, http://www.mspguide.org/resource/organisational-learning-ngos-creating-motive-means-and-opportunity.
-     Boyatzis, R.E. (1998). Transforming Qualitative Information: Thematic Analysis and Code Development, London: Sage Publication.
-     Buchy, M., & Ahmed, S. (2007). Social Learning, Academics and NGOs: Can the Collaborative Formula Work? Action research, 5(4), 358-377.
-     Burg, S. L. (2007). “NGOs and Ethnic Conflict: Lessons from the Work of the Project on Ethnic Relations in the Balkans”, Negotiation Journal23(1), 7-33.
-     Center for the study of American Business (1996). The Dynamic AmericanFirm (Eds:Kenneth shilton murry weidenbaum and Robert botterson(, Boston, Dordrecht, London: Kluwer Academic Publishers.
-     Campos, L., Andion, C., Serva, M., Rossetto, A., & Assumpçao, J. (2011). “Performance Evaluation in Non-Governmental Organizations (NGOs): An Analysis of Evaluation Models and Their Applications in Brazil”. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 22(2), 238-258.
-     Desai, V. & Preston, I. (2000). “Urban Grassroots Nongovernmental Organizations in Bombay: A Suggested Typology”. Environment and Planning C: Government and Policy,18(4), 453 – 468.
-     Gibelman, M., Sheldon, R. & Gelman, A. (2004). “Loss of Credibility: Patterns of Wrongdoing among Nongovernmental Organizations”, International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 15(4), 355-381.
-     Heath, J. (2001). Communicative Action and Rational Choic, London, England: Cambridge, Massachusetts.
-     Hennink. M. (2014). Focus Group Discussiuns, Oxford: OxfordUniversity Press.
-     Imran, A., & Nisar, Q. A. & Ashraf, S. (2014). “Exploring Relationship among Organizational Learning Practices, Innovativeness and non-financial performance: A descriptive study on NGOs Sector”, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, October 4(10), 193-209.
-     Islam, M. R. (2011). “Rural Women’s Empowerment through Self-Income Generating Activities: A Study on NGO Development Programs in Bangladesh”, Journal of Global Citizenship & Equity Education1(1), 96-123.
-     Islam, M. R. (2015). “NGOs’ Social Capital Development Initiatives for Social Welfare: Bangladesh Experience”, Global Social Welfare2(4), 167-176.
-     Islam. M. R. (2016). NGOs, Social Capital and Community Empowerment in Bangladesh, Palgrave, Macmillan.
-     Kang, J., Anderson, S. G., & Finnegan, D. (2012). The Evaluation Practices of US international NGOs. Development in Practice22(3), 317-333.
-     Kasperson,R. E., Golding, D. & Kasperson, J. X. (2013).Risk, trust & democratic theory, in (Eds) Cvetkovich, G & Lofstedt, R.E., Social Trust and Management of Risk, EarthScan (From Routledge).
-     Kaynak, E., & Sai, Y. (1995). The Eight Core Values of the Japanese Businessman: Toward an Understanding of Japanese Management. Psychology Press.
-     King, N & Horrocks, C. (2010). Interviews in Qualitative Research. London: Sage Publication.
-     Krueger, R.I & Casey, M.A. (2015). Focus Groups a Practical Guide for Applied Research, 5th Edition. Thousand Oaks, California: sage Publication.
-     Lewis, D. (2014). Non-Governmental Organization, Management and Development, Third Edition, London and New York: Routledge.
-     Martin, Erin. (2013). "Learning to Learn: How International NGOs Can Become Learning Organizations". Capstone Collection. 2598.
         https://digitalcollections.sit.edu/capstones/2598.
-     Merz, R. L. (2006). A Declaration of American Business Values, Ethics, Equityand Efficiency in the New Millennium, Cerry Hill, New Jersey: Values of America Company.
-     Nikkhah, H. A., & Redzuan, M. R. B. (2010). “The Role of NGOs in Promoting Empowerment for Sustainable Community Development”, Journal of Human Ecology30(2), 85-92.
-     Newton, K., Stolle, D. & Zmerli, S. (2018). Social and Political Trust, in (Ed) Uslaner, E.M, The Oxford Handbook of Social and Political Trust. Oxford: OxfordUniversity Press.
-     Platt. J. (2012). The History of the Interview, in (Eds) Gubrium,J.F., Holstein, J.A., Marvasti,A.B & McKinney,K. D., The SAGE Handbook of Interview Research: The Complexity of the Craft, Second Edition. London: Sage Publication.
-     Shinha, J. B. (2008). Culture and Organizational Behavior.Sage: London.
-     Schulz, A. (2006). Chinese Bussines Culture. Diplom. De: Hamburg.
-     Sztompca, P. (1999). Ttust: A Sociological Theory, Cambridge: Cambridge
-     Taylor, C. (1982). Rationality, in (eds.) Hollis, M & Lukes, S., Rationality and Relativism, Cambridge: MIT Press.
-     Uslaner, E. M. (2018). The Study on trust, in (Ed), Uslaner, R.M., The Oxford Handbook of Social and and Political Trust, oxford: Oxford University Press.
-     Vinch, P. (1964). “Understanding a Primitive Society”, American Philosophical Quarterly, 1 (4), 307–324.
-     Whatley, B. (2013). “Improved learning for Greater Effectiveness in Development NGOs”, Development in Practice23(8), 963-976.
-     Yaziji, M., & Doh, J. (2009). NGOs and Corporations: Conflict and Collaboration. CambridgeUniversity Press.
-     Zhifang, H. (2007). “NGOs’ Function and Influence in Resolving Conflicts in Africa”, West Asia and Africa5.