نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصاد و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
2 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
3 گروه جامعه‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
چکیده
در این پژوهش تأثیر سرمایههای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شهروندان تهرانی در انتخاب الگوی غذایی مورد بررسی قرار گرفت. با روش پیمایشی و نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای پرسشنامهی محققساختهای میان 384 نفر از ساکنان بالای 15 سال شهر تهران توزیع شد. 6/66 درصد شهروندان تهرانی سرمایه فرهنگی کم، 6/27 درصد سرمایه فرهنگی متوسط و همچنین 7/5 درصد آنان سرمایه فرهنگی زیاد دارند. 7/55 درصد از پاسخگویان سرمایه اجتماعی متوسط، 9/28 درصد سرمایه اجتماعی زیاد و 4/15 درصد سرمایه اجتماعی کم دارند. 2/60 درصد پاسخگویان سرمایه اقتصادی کم، 7/30 درصد دارای سرمایه اقتصادی متوسط و 1/9 درصد سرمایه اقتصادی زیاد دارند. 4/54 درصد در طبقه اجتماعی متوسط، 3/32 درصد طبقه اجتماعی پایین و 3/13 درصد در طبقه اجتماعی بالا قرار دارند. سن، تأهل و تحصیلات با انتخاب الگوی غذایی در ارتباط است و جنسیت و شغل ارتباطی با انتخاب الگوی غذایی ندارد. نتایج و مدل معادلات ساختاری نیز در این پژوهش نشان داد، سرمایههای اجتماعی و اقتصادی و طبقه اجتماعی بر انتخاب الگوی غذایی مؤثر است. سرمایههای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و طبقهی اجتماعی در انتخاب الگوهای غذایی مؤثر است. دو الگوی غذایی به ترتیب شامل ۹ و ۵ ماده‌ی غذایی با عنوان الگوی غذایی کارمندی – جوان‌پسند و سنتی یافت شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Sociological explanation of food patterns in Tehran
نویسندگان [English]
- mohammad mohajeri 1
- abolghasem heidarabadi 2
- Ali Rahmani Firoozjah 3
1 PhD student in Sociology of Economics and Development, Islamic Azad University, Babol Branch
2 Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Babol Branch
3 Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran.
چکیده [English]
In this study, the effect of social, cultural and economic capital of Tehran citizens on food pattern selection was investigated. By survey method and multi-stage cluster sampling, a researcher-made questionnaire was distributed among 384 residents over 15 years of age in Tehran. 66.6% of Tehran citizens have low cultural capital, 27.6% have medium cultural capital and also 5.7% have high cultural capital. 55.7% of the respondents have medium social capital, 28.9% have high social capital and 15.4% have low social capital. 60.2% of the respondents have low economic capital, 30.7% have medium economic capital and 9.1% have high economic capital. 54.4% are in the middle social class, 32.3% in the lower social class and 13.3% in the upper social class. Age, marriage and education are related to dietary choices and gender and occupation are not related to dietary choices. The results and model of structural equati ons also showed that social and economic capital and social class are effective on food pattern selection. Social, cultural and economic capital and social class are effective in choosing food patterns. Two dietary patterns were found, including 9 and 5 nutrients, respectively, as employee-youthful and traditional dietary patterns.
کلیدواژه‌ها [English]
- "Social capital"
- "cultural capital"
- "economic capital"
- "social class"
- "food pattern"
- ایران‌نژاد، ابراهیم؛ احمدی، سیروس و حیدری، آرمان. (1398). پیش‌بینی سلامت جسمی، احتمال ابتلا به بیماری قند خون، براساس سرمایههای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در شهر تبریز. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، سال 8، شماره 26: 19–34.
- خواجه‌نوری، بیژن و کوچانی‌اصفهانی، مسعود. (1395). سرمایه فرهنگی و مصرف غذاهای مدرن و سنتی. مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال 13، شماره 48: 52–65.
- رضوانی، مهدیه و زنجانی‌زاده، هما. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر تقسیم کار در خانواده؛ مطالعه موردی: زنان متأهل شاغل در آموزش‌وپرورش شهر مشهد. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، سال 13، شماره 45: 29–60.
- سورانی، فاطمه و احمدوند، مصطفی. (1398). سازه‌های اثرگذار بر رفتار مدیریت مصرف مواد غذایی خانوارهای بخش مرکزی شهرستان نجف‌آباد: کاربرد الگویی ترکیبی. جامعه شناسی کاربردی، شماره 30، شماره 75: 155–174.
- علیزاده‌اقدم، محمدباقر. (1391). تحلیل جامعه شناختی سبک غذایی شهروندان تبریزی. رفاه اجتماعی، سال 11، شماره 44: 285–320.
- کوچانی‌اصفهانی، مسعود و محمودیان، حسین. (1397). بررسی تأثیر سرمایۀ فرهنگی بر سلامت عمومی با میانجی‌گری سبک زندگی سلامت‌محور (مطالعۀ موردی: دانش‌آموزان متوسطۀ دوم شهر شیراز). جامعه شناسی کاربردی، سال 29، شماره 70: 1–16.
- مقدم فر، عطاالله. (1397). بررسی وضعیت مصرف فرهنگی طبقه متوسط در سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 21، شماره ۷۹: 7–40.
- ممتاز، فریده. (1383). معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو. شناخت، سال 11، شماره 41–42: 149–160.
- Bourdieu, Pierre. (1986). The forms of Capital. In John. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education. Greenwood
- Bourdieu, Pierre. (1994). Raisons pratiques sur la théorie de l’action. Editions du Seuil.
- Bourdieu, Pierre. (2000). Distinction: A social critique of the judgement of taste (Reprint1984 ed.). Harvard University
- De Clercq, Bart., Abel, Thomas., Moor, Irene., Elgar, Frank. J., Lievens, John., Sioen, Isabelle., Braeckman, Lutgart., & Deforche, Benedicte. (2016). "Social inequality in adolescents’ healthy food intake: The interplay between economic, social and cultural capital". The European Journal of Public Health, ckw236.
- Epter, Anthony. (2009). Eating Out in Modern American Society: Why Do People Make the Choice to Eat Outside the Home?. A thesis for the degree of Master of Nutrition and Food Sciences.University of Vermont.
- Germov, John., & Williams, Lauren. (2017). A Sociology of Food and Nutrition: The Social Appetite. Oxford University
- Giddens, Anthony. (2013). The Constitution of Society: Outline of the Theory of Structuration. John Wiley & Sons.
- Oncini, Filippo. (2019)." Feeding Distinction: Economic and Cultural Capital in the Making of Food Boundaries". Poetics.
- Oncini, Filippo., & Guetto, Raffaele. (2017). "Determinants of dietary compliance among Italian children: Disentangling the effect of social origins using Bourdieu’s cultural capital theory". Sociology of Health & Illness, 39(1), 47–62.
- Parker, Andrea., & Grinter, Rebecca. (2014). "Collectivistic health promotion tools: Accounting for the relationship between culture, food and nutrition". International Journal of Human-Computer Studies, 72, 185–206.
- Ritzer, George. (Ed.). (2003). The Blackwell Companion to Major Contemporary Social Theorists (1 edition). Wiley-Blackwell.
- Stones, Rob. (2017). Key Sociological Thinkers. Macmillan Education UK.
- Turner, Jonathan. H. (2003). The structure of sociological theory (7th ed). Wadsworth Thomson Learning.
)