نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور
2 عضو هیات علمی علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور
چکیده
توانمندسازی مالی زنان روستایی و مشارکت آنان در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از مهم‌ترین عوامل دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. یکی از رایج‌ترین طرح‌های توانمندسازی که در قالب نظام اعتبارات خُرد در ایران مطرح می‌باشد، صندوق‌های قرض-الحسنه است. در سال‌های اخیر گونه‌ی جدیدی از آن‌ها در نقاط روستایی شکل‌گرفته‌اند که مبتنی بر پیوندها و شبکه‌های غیررسمی بوده و با مدل‌های رایج تفاوت دارند. لذا هدف نوشتار حاضر، پی بردن به کارآیی صندوق‌های مبتنی بر روابط خویشاوندی- همسایگی در رشد توانمندی زنان دهستان تنگ‌سیاب شهرستان کوهدشت است؛ پس ضمن الهام از تعاریف و رویکردهای توانمندسازی، با بهره‌گیری از روش کیفی و از طریق فنون مصاحبه نیمه ساخت‌یافته و عمیق، مشاهده مشارکتی و بحث گروهی متمرکز با 23 نفر که با نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند، به گردآوری داده‌ها پرداخته است. مصاحبه‌ها ضبط و نوشته‌شده و با روش تماتیک، تحلیل شدند و درمجموع، 48 مفهوم و 9 مقوله بدست آمد. بر اساس یافته‌ها، تشکیل و عضویت در این صندوق‌ها می‌تواند به درآمدزایی و سهیم‌شدن زنان در دارایی‌های خانواده، افزایش قدرت تصمیم‌گیری در خانواده و روستا، بهبود باورهای عمومی نسبت به زنان، حفظ و تداوم کار گروهی و گسترش آن به امور دیگر منجر شود. ازاین‌رو صندوق‌های مذکور، با بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان زمینه‌ی دستیابی به سطوحی از توانمندی را تسهیل می‌سازند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of the Relationship between Cooperation and Empowerment among Rural Women: A Case Study of Family-Neighborhood Qarz Al-hasaneh Funds in Tang Siab Rural District, Kuhdasht City
نویسندگان [English]
- DARYOSH REZAPOUR 1
- rahman bagheri 2
1 faculty member of payamenoor university
2 faculty member
چکیده [English]
The financial empowerment of rural women and their participation in economic, social, cultural and political fields is one of the most important factors in achieving sustainable rural development. One of the most common empowerment projects in the form of microcredit system in Iran is Qarz Al-hasaneh funds. In recent years a new species from Iran have been formed in rural areas based on informal networks and links that are different from conventional models. This paper is to find out the efficiency of funds based on family-neighborhood relations in increasing the empowerment of women in Tang Siab district of Kuhdasht city; so a qualitative approach, snowball sampling, semi-structured and deep interviews, Participatory observation and focused group discussion with 23 people and observation were used for data collection and a total of 48 concepts and 9 categories were obtained. Results showed that formation and membership in the Fund can Lead to increase income and household savings and the share of women in the family, enhance decision-making power of women in the family and in the village, improve public opinion towards women, teamwork maintenance and continuing and to expand its lead in other issues. Therefore, the mentioned funds, by improving the economic and social situation of women, facilitate the achievement of levels of capability.
کلیدواژه‌ها [English]
- Qarz Al-hasaneh funds
- Family-Neighborhood relations
- microcredits
- women's empowerment
- cooperation
- ازکیا، مصطفی و ایمانی، علی. (1387)، توسعه پایدار روستایی، تهران: انتشارات اطلاعات.
- ایمان، محمدتقی. (1393)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دوم.
- تاراسی، زهرا؛ کریم‌زاده، حسین و آقاهیر، محسن. (1398)، «بررسی عوامل و محرک‌های مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: شهرستان زنجان)»، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 19، شماره 54: 237 تا 257.
- دیلینی، تیم. (1392)، نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه: بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، تهران: نشر نی.
- رسول‌اف، جلال. (1381)، «زنان روستایی و اعتبارات خُرد، خوداتکایی». مجموعه مقالات همایش اعتبارات خُرد زنان روستایی، (جلد اول: 378- 356). تهران: وزارت جهاد کشاورزی (دفتر امور زنان روستایی).
- سن، آمارتیا. (1385)، توسعه یعنی آزادی، ترجمه: محمدسعید نوری نائینی. تهران: نشر نی.
- شادی‌طلب، ژاله. (1381)، توسعه و چالش‌های زنان در ایران، تهران: نشر قطره.
- شادی‌طلب، ژاله؛ وهابی، معصومه و ورمزیار، حسن. (1384)، «فقر درآمدی فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار»، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 4، شماره 17: 247- 227.
- شکوری، علی، رفعت جاه، مریم و جعفری، معصومه. (1386). «مؤلفه‌های توانمندی زنان و تبیین عوامل مؤثر بر آن‌ها». فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 5، شماره 1: 26-1.
- شهبازی، حسن. (1383)، «مشارکت، راهکار اصلی توانمندسازی زنان»، مجلۀ اقتصاد تعاون، دوره 13، شماره 154: 89-84.
- صالحی چگنی، مجتبی؛ رحیمیان، مهدی و غلامرضایی، سعید. (1397)، «واکاوی راه‌کارهای صندوق‌های اعتبارات خُرد در توانمندسازی زنان روستایی – مورد مطالعه: استان لرستان»، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2، شماره 4: 687- 675.
- طالب، مهدی و نجفی اصل، زهره. (1386)، «پیامد اعتبارات خُرد روستایی بر توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار: نگاهی به نتایج طرح حضرت زینب کبری (س) در روستاهای بویین‌زهرا»، فصلنامه روستا و توسعه، دوره 10، شماره 3: 1- 27.
- علاءالدینی، پویا و جلالی موسوی، آزاده. (1389)، «ارزیابی اثربخشی برنامه پشتیبانی خدمات مالی خرد و صندوق اعتبارات خُرد زنان روستایی در ایران»، فصلنامه توسعه محلی (توسعه روستایی سابق)، دوره 2، شماره 2: 61- 76.
- علیرضا نژاد، سهیلا. (1392)، «گونه‌شناسی صندوق‌های قرض‌الحسنه و توانمندی زنان: مدل سنتی اعتبارات خُرد در ایران»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 5، شماره 2: 103- 91.
- فرخی، طاهره. (1376)، «نقش زنان در توسعه پایدار، تواناسازی زنان»، ماهنامه تعاون، شماره 74: 102- 76.
- فرضی زاده، زهرا. (1393)، «بررسی آثار صندوق اعتبارات خُرد بر رشد توانمندی زنان روستایی»، همایش ملی زن و توسعه پایدار روستایی، مشهد. فرضی زاده، زهرا؛ متوسلی، محمود و طالب، مهدی. (1392)، «بررسی جامعه‌شناختی توانمندی اجتماعی و اقتصادی، درک بومی از آن، عوامل مؤثر بر رشد آن و موانع در جامعه زنان روستایی»، فصلنامه توسعه محلی (روستایی - شهری)، دوره 5، شماره 1، 40- 1.
- فرهادی، مرتضی. (1388)، انسان شناسی یاریگری، تهران: نشر ثالث
- فرهادی، مرتضی. (1380)، واره، تهران: وزارت جهاد کشاورزی معاونت ترویج و مشارکت مردمی، چاپ اول.
- فیروزآبادی، سید احمد و فرضی زاده، زهرا. (1388)، «بررسی مقایسه‌ای گذشته و حال فعالیت‌های اقتصادی زنان روستایی در خانواده-مطالعه موردی روستای میانده از توابع شهرستان صومعه‌سرا– گیلان»، فصلنامه توسعه محلی (روستایی - شهری)، دوره 1، شماره 1: 65-35.
- کولایی، الهه و حافظیان، محمدحسین. (1394)، نقش زنان در توسعه کشورهای اسلامی، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
- محمدی، یاسر؛ عواطفی اکمل، فرشته و ضمیری آراسته، مینا. (1397)، «اثرات تأمین مالی خرد و توانمندی زنان روستایی در استان‌های کرمانشاه و همدان»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 7، شماره 4: 169 تا 188.
- مظفری، محمدمهدی و ضیائی، محمدصادق. (1396)، «بررسی اثرات صندوق اعتبارات مالی خرد بر میزان توانمندسازی مدیریتی زنان روستایی منطقه الموت»، فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، سال 6، شماره 24: 231 تا 249.
- معظمی، میترا. (1380)، راهنمای آموزش طراحی برنامه‌های مالی خرد. تهران: وزارت جهاد کشاورزی (دفتر امور زنان روستایی).
- موحدی، رضا؛ حاجی هاشمی، زهرا و محمدی، نوشین. (1398)، «عوامل اثرگذار بر کارآمدی پروژه‌های توانمندسازی زنان روستایی (مورد: تعاونی‌های خرد اعتباری در استان اصفهان)»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 8، شماره 1: 161 تا 182.
- نگین، وحیده. (1384)، «نقش تأمین مالی خرد در کاهش فقر». فصلنامه تأمین اجتماعی، دوره 7، شماره 22: 59 -41.
- Alsop, Ruth., Mette Bertelsen, and Jeremy Holland. (2006). Empowerment in practice: From analysis to implementation. The World Bank.
- Deininger, Klaus, and Yanyan Liu. (2013). "Economic and social impacts of an innovative self-help group model in India" . World Development, 43, 149-163.
- Derera, Evelyn, Pepukayi Chitakunye, and Charles O’Neill. (2014). "The impact of gender on start-up capital: A case of women entrepreneurs in South Africa" . The Journal of Entrepreneurship, 23(1), 95-114.
- Diiro, Gracious. M., Greg Seymour; Menale Kassie; Geoffrey Muricho, and Beatrice Muriithi. (2018). Women’s empowerment in agriculture and agricultural productivity: Evidence from rural maize farmer households in western Kenya. Plos one, 13(5), 1- 27.
- Elyachar, Julia. (2010). Phatic Labor, Poor Theory, and Revisiting Empowerment in Cairo. Critical Theory Institute, UCI.
- Grasmuck, Sherri, and Rosario Espinal. (2000). "Market success or female autonomy? Income, ideology, and empowerment among microentrepreneurs in the Dominican Republic" . Gender & society, 14(2), 231-255.
- Grootaert, Christiaan. (2003). "On the relationship between empowerment, social capital and community driven development" . World Bank Working Paper, (33074).
- Marguerite, Robinson. (2002).The Microfinance Revolution, Chapter 1 and 2 Washington, DC, World Bank.
- Matin, Imran., David Hulme, and Stuart (2002). "Finance for the poor: from microcredit to microfinancial services" . Journal of international development, 14(2), 273-294.
- Mayoux, Linda. (2001). " Tackling the down side: Social capital, women’s empowerment and micro finance in Cameroon". Development and change, 32(3), 435-464.
- Peterson, N. Andrew, and Joseph (2004). "Social cohesion and intrapersonal empowerment: Gender as moderator". Health education research, 19(5), 533-542.
- Rowlands, Jo. (1995). "Empowerment examined". Development in practice, 5(2), 101-107.
- Thomas, James, and Angela (2008). "Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews". BMC Medical Research Methodology, 8(45), 1-10.
- Ugbomeh, George. (2001). "Empowering women in agricultural education for sustainable rural development". Community Development Journal, 36(4), 289-302.
- Van Maanen, Gert. (2004). Microcredit: sound business or development instrument. SGO Uitgeverij.
- Weber, Olaf, and Adnan Ahmad. (2014). "Empowerment through microfinance: The relation between loan cycle and level of empowerment". World Development, 62, 75-87.
)