نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه جامعه شناسی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران.
2 گروه علوم اجتماعی،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران
3 گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران،تهران ایران.
چکیده
با رویکرد بین رشته‌ی، سهم عامل راهبردی "راهبری گروههای مرجع را در برساخت کیفیت زندگی در قلمرو پژوهشی مناطق 10 و 17 شهرداری شهر تهران در سال 1399 "، سنجش کردیم. با بهره‌مندی از رویکرد نظری تلفیقی و روش ترکیبی هم‌زمان؛ با روش کمی، 315 خانوار را به شیوه‌های نمونه‌‌‌گیری خوشه فضایی و G power از جامعه‌ی آماری پژوهش، انتخاب، پیمایش و با روش‌‌‌‌‌های کیفی (مصاحبه، مشاهده و فوکوس گروپ) بررسی‌های پویشی را انجام دادیم تا واریانس کیفیت زندگی ساکنان مناطق مزبور را توصیف و نقش گروههای مرجع را در برساخت آن تبیین نماییم. یافته‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد، اولویت ساکنان محله‌ی هاشمی (منطقه 10) در انتخاب گروههای مرجع، اجتماعی و مذهبی و محله یافت‌آباد (منطقه 17) اقتصادی و مدنی است. میانگین کیفیت زندگی این دو محله به دلیل تفاوت گروههای مرجع‌شان، تفاوت معنی‌‌داری دارند. از طرفی ساکنان محله‌های پژوهشی که براساس متغیرهای زمینه‌ی، زیستی و ارتباطی‌شان، گروه مرجع خویش را انتخاب کردند، ابعاد ذهنی و عینی کیفیت زندگی‌شان را براساس معیارها و قضاوت‌های گروههای مرجع‌شان در سطح کنشی تعریف و برساخت می‌‌کنند. از طرف دیگر گروههای مرجع به عنوان یک خرده نظام در تعامل با نظام مدیریت شهری در برنامه‌ریزی‌‌‌‌‌های رفاهی در سطح ساختاری در برساخت کیفیت زندگی محله‌ها تاثیر می‌گذارند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Comparative Sociology of Reference Group Leadership in construction Quality of Life and Urban welfare
نویسندگان [English]
- sima nazeri 1
- Asghar Mohajeri 2
- Hamid Ansari 3
1 Department of Sociology] Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Department of Social Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Sociology, University of Tehran, Tehran Iran.
چکیده [English]
the interdisciplinary approach, we assessed the role of the strategic factor in "leading reference groups in construction quality of life in the research area of districts 10 and 17 of tehran Municipality in 2020. using the Integrative theoretical approach and a simultaneous mixed method with the quantitative method 315 households with spatial cluster sampling method and then by G power sampling, selected and surveyed the statistical population research implementation qualitative methods interview, observation and focus group do dynamics research to describe and explain that how does the variance of the quality of life of the residents these neighborhoods and what is the role of reference groups in its construction.the research findings show that the priority of the residents of Hashemi neighborhood (region 10) choosing the reference groups, social and religious groups and Yaftabad neighborhood (region 17) economic and civil. average quality life these two neighborhoods is significantly different due to the difference between their reference groups. the residents research neighborhoods who chose reference group based contextual, biological communication variables, define and construct the mental and objective dimensions of their quality of life based patterns, criteria and judgments of their reference groups at the action level. The title of a sub-system in interaction with the urban management system in welfare planning at the structural level affect the quality of life of neighborhoods.
کلیدواژه‌ها [English]
- Social damage
- construction
- social welfare planning
- Urban space
- Quality of life
- reference groups
- بحرینی، سیدحسین و طبیبیان، منوچهر. (1375)، «مدل ارزیـابی کیفیت زندگی محـیط‌زیسـت شـهری»، فصلنامه محیط شناسی، شماره 21 و 22: 41-56.
- بهرامی نژاد، دهقان. (1382)، «شناخت و ارزیابی کیفیت محیط شهری در بافت میانی شهرها مطالعه مـوردی بافـت میانی شیراز، (بخشی از محدوده شکل گرفته بین سال‌های 1320-1300)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشتة شهرسازی، دانشگاه شیراز.
- پاکزاد، جهانشاه. (1381)، «کیفیت محیط شهری، مطالبه معوقـه شـهروندان»، فصـلنامه مـدیریت شـهری، شـماره 9: 6- 15.
- پوراحمد، احمد؛ فرجی‌ملائی، امین؛ عظیمی، آزاده و لطفی، صدیقه. (1391)، «تحلیل طبقه‌بندی کیفیت زندگی شهری با روش SAW»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 44، شماره 4: 21-44.
- پورطاهری، مهدی؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و فتاحی، احداله. (1390)، «ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی (استان لرستان)»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره 76: 13-31.
- حاجی نژاد، علی و قادری، علی. (1395)، «تحلیل و ارزیابی نابرابری‌های کیفیت زندگی در محله‌های شهری (نمونه موردی: شهر فارسان)»، مجله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شماره 21: 167-178.
- خادم الحسینی، احمد؛ منصوریان، حسین و ستاری، محمدحسین. (1389)، «سنجش کیفیت ذهنی زندگی در نواحی شهری (مورد: شهر نورآباد، استان لرستان)»، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شماره، 3: 45- 60.
- قرشی زاده،رضا. (1394)، «فضای سبز و کیفیت زندگی در شهر تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی، دانشگاه یادگار امام تهران.
- رفیعیان، مجتبی؛ عظیمی، مریم و مقدم، حامد. (1391)، «ارزیابی کیفیت مناطق شهری در برخورداری از فضاهای عمومی با استفاده از نمودار وزنی ورونی (نمونه موردی: شهر قدیم لار)»، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 16: 33- 49.
- زبردست، اسفندیار و حبیبی، سارا. (1388)، «بررسی پدیده پراکنده‌رویی و علل آن در شهر زنجان»، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره 1، شماره 38: 115- 124.
- زنگنه شهرکی، سعید؛ گلین شریف ادیبی، جواد؛ حسن‌زاده، داود و سالاری مقدم، زهرا. (1393)، «تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی منطقه کلانشهری تهران (مطالعه موردی: اسلام‌آباد، صالح‌آباد)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 46، شماره 1: 177- 196.
- سرایی، حسن؛ ساروخانی، باقر و آذرخش، اردشیر. (1395)، «تحلیل جامعه‌شناختی رابطه بین هویت اجتماعی با نوع گزینش گروه مرجع دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه»، مجله پژوهش‌های جامعه شناختی، سال دهم، شماره 2: 7- 26.
- سیروس صبری، رضا. (1378)، «نقش دسترسی‌ها در کیفیت زندگی شهری»، نشریه صفه، علمی پژوهشی، دوره 9، شماره 29: 58- 67.
- شاه حسینی، پروانه و توکلی، هانیه. (1393)، «تحلیل شاخص‌های کیفیت زندگی شهری مورد: محله وردآورد منطقه 21 شهر تهران»، فصلنامه آمایش محیط، دوره 7، شماره 24: 127- 144.
- شماعی، علی؛ فخری پور محمدی، افسانه و زنگانه، احمد. (1396)، «ارزیابی کیفیت زندگی در مناطق شهری، (مطالعه موردی: منطقه 11 شهرداری تهران)»، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 5، شماره 3: 357- 379.
- صدیق سروستانی، رحمت الله و هاشمی، سید ضیاء. (1381)، «گروههای مرجع در جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی با تاکید بر نظریه‌های مرتن و فستینگر»، نشریه نامه علوم اجتماعی، شماره 20: 149- 167.
- عباس‌زادگان، مصطفی و رضوی، حامده. (1385)، «اتخاذ رویکردی نوین برای طرح‌های توسعه شهری برنامه‌ریزی طراحی محور»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 28: 15- 22.
- غفاری، غلامرضا و ابراهیمی‌لویه، عادل. (1390). جامعه‌شناسی تغییرات اجتماعی، تهران: ناشران اگرا و لویه، چاپ هفتم.
- غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا. (1390)، کیفیت زندگی، شاخص توسعه اجتماعی، تهران: انتشارات شیرازه، چاپ دوم.
- کوزر، لوئیس و روزنبرگ، برنارد. (1393)، نظریه‌های بنیادی جامعه شناختی، ترجمه: فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی، چاپ ششم.
- کوکبی، افشین. (1384)، «برنامه‌ریزی به منظور ارتقاء کیفیت زندگی شهری در مرکز شهر، مورد مطالعه: پهنه مرکزی شهر خرم‌آباد»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد،رشته شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
- گولد جولیوس و کولب، ویلیام. (1392)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: باقر پرهام، انتشارات مازیار، چاپ سوم.
- مهاجری، اصغر. (1395)، «مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهر دوستدار کودک»، مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری شهرداری تهران.
- مهاجری، اصغر. (1397)، «بررسی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث و توسعه ادامه بزرگراه یادگار امام جنوب»، دانشگاه تهران، پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی.
- نجات، سحرناز. (1387)، «کیفیت زندگی و اندازه‌گیری آن (مقاله مروری)»، مجله اپیدمیولوژی ایران، دوره 4، شماره 2: 57- 62.
- هزار جریبی، جعفر و آقابیگی کلاکی، محمد. (1390)، «عوامل مؤثر بر گزینش گروه مرجع در بین دانشجویان (مطالعه جامعه‌شناختی تغییر گروه مرجع در بین دانشجویان دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی اصفهان)»، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 18، شماره 54: 53- 98.
- Bohnke, Petra. (2007). "Does Society Matter? Life Satisfaction in the Enlarged Europe".Social indicators research, No 87: 189-210.
- Cooley, Charles Horton. (1953). Social Organization, A Study of the Larger Mind, New York, Sevibner’s.
- Cooley, Charles Horton. (2019). Social Organization: A Study of the Larger Mind (Classic Reprint). Paperback – January 18, 2019.
- Hyman,Herbert H, Eleanor. Singer. (1968). Readings in Reference Group Theory and Research. New York:Free Press. (eds), London: CollierMacmillan, 1968,
- Lee, Yung.Jaan. (2008). "Subjective quality of life measurement in Taipei", Building and Environment, No 43, Issue 7: 1205-1215.
- W, Robert. Stimson. J,Robert. (2011). Investigating Quality of Urban Life, Theory, Methods, and Empirical Reseach, Springer Dordrecht Heidelberg London New York, ISBN 987-94-007-1741-1.
- Newcomb,Theodore, M. (1975) “PeRsonality and social change: Attitude foRmation in a student community”. New YoRk: DRyden PRess. RepRint, 1957 (Page citations aRe to the RepRint edition).
- Phillips, David. (2006). Quality of Life: Concept, Policy and Practice. London: Routledge Publications.
- Tamotsu Shibutani. (1955). “Reference Groups as Perspectives”. American Journal of Sociology. Vol. 60, No. 6 (May, 1955), pp. 562-569 (8 pages).
- Teklay,By. Rishan. (2012). "Adaptation and Dissonance in Quality Of Life: Indicators for urban planning and policy making", Enschede the Netherlands,
)