نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
2 استادیار جامعه شناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
3 دکتری رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی . عضو موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا، وابسته به صندوق بازنشستگی صبا
چکیده
نظر به اهمیت و ضرورت آگاهی از اثرگذاری خدمات اجتماعی و فرهنگی صندوق بازنشستگی کشوری بر کیفیت زندگی بازنشستگان، تحقیق حاضر با استفاده از طرح ارزشیابی و روش‌شناسی کمّی (روش پیمایش با تکنیک پرسشنامه)، به ارزیابی این اثرگذاری در چهار خدمت بیمة تکمیلی، وام ضروری، کمک‌هزینه‌های عصا، عینک، سمعک و سفر، و تورهای مسافرتی زیارتی و سیاحتی، و پیشنهادها برای بهبود این اثربخشی پرداخته است. جامعة آماری تحقیق شامل کلیة بازنشستگان ساکن در سرتاسر کشور که از چهار خدمت نامبرده استفاده کرده‌اند که از بین آنها، 1317 نفر به عنوان حجم نمونه در 5 پهنة استانی با استفاده از روش‌های نمونه‌گیری تصادفی ساده با استراتژی جدول اعداد تصادفی و براساس ملاک تعداد جمعیت بازنشستگان در هر پهنة استانی و استان متعلق هر پهنه انتخاب و مورد پیمایش تلفنی قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که گرچه بازنشستگان بطور نسبی از خدمات اجتماعی و فرهنگی صندوق با ابتنای بر چهار خدمت مورد بررسی ناراضی‌اند، اما در مجموع ارزیابی مثبتی از اثربخشی این خدمات بر کیفیت زندگی‌شان دارند. نتایج تحقیق، گرچه بر دو وجه همزیستی نارضایتی بازنشستگان و کارآمدی خدمات صندوق در کیفیت زندگی بازنشستگان دلالت دارد، اما به نظر می‌رسد اثربخشی بهینة این خدمات، نیازمند بازتعریف و جریان‌سازی بازنشستگی و کیفیت زندگی آنها براساس مفاهیم بازنشستگی فعال و کیفیت زندگی ذهنیت‌گراست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Effectiveness of Socio-Cultural Services of the Civil Servants Pension Fund on the Quality of Life of Retirees
نویسندگان [English]
- Karam Habibpour Gatabi 1
- Morteza Ghelich 2
- Farhad Bazrafkan 3
1 Department of Sociology
2 Emam Khomeini University
3 Saba Pension Strategies Institute
چکیده [English]
Considering the importance and necessity of being aware of the impact of socio-cultural services of the Civil Servants Pension Fund on the quality of life of retirees, the present study uses a evaluation design and methodology quantitative (survey method with questionnaire technique), examine four supplementary insurance, essential loans, cane, glasses, hearing aids and travel allowances, and pilgrimage and tourist tours services, and suggestions for improving this effectiveness. The statistical population of the study includes all retirees living across the country who have used the four mentioned services, of which 1317 people as a sample size in 5 provincial areas using simple random sampling methods with random number table strategy and based on the number of retirees in each province and province belonging to each region were selected and surveyed by telephone. The findings showed that although retirees are relatively dissatisfied with the fund's socio-cultural services, they generally have a positive assessment of the effectiveness of these services on their quality of life. The results of the study, although indicate the coexistence of retirees' dissatisfaction and the efficiency of the fund's services in the quality of life of retirees, but it seems that the optimal effectiveness of these services requires redefining and mainstreaming retirement and their quality of life based on the concepts of active retirement and subjectivist quality of life.
کلیدواژه‌ها [English]
- retirement
- quality of life
- socio-economic services
- effectiveness
- اسکندری، مجتبی و خدمتگزار خوشدل، موسی. (1388)، «بررسی عوامل مرتبط با تمایل به اشتغال مجدد بازنشستگان نیروهای مسلح»، فصلنامة پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال اول، شمارة 4: 137-153.
- آقاپور، اسلام. (1387)، «بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی مرتبط با کیفیت زندگی مهاجران: مطالعه موردی حصارک کرج، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه شیراز.
- آقامولایی، تیمور. (1384)، اصول و کلیات خدمات بهداشتی، تهران: اندیشه رفیع.
- حسینی‌نیا، نرگس و حاتمی، حمیدرضا. (1398)، «پیش‌بینی کیفیت زندگی بر مبنای بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری در بازنشستگان»، مجلة دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال بیستم، شمارة 1: 81-97.
- خوارزمی، شهیندخت. (1388)، کیفیت زندگی و شاخص خوشبختی، تهران: شرکت روابط عمومی و تبلیغاتی هفت تبلیغ.
- دانایی‌فرد، حسن؛ خائف‌الهی، احمدعلی و خداشناس، لیلا سادات. (1391)، «پدیدارشناسانه پژوهشی دولتی؛ بخش در کارکنان بازنشستگی تجربه جوهره فهم»، اندیشة مدیریت راهبردی، سال ششم، شمارة 2: 153- 176.
- راستخانه، سید علی. (1397)، ارزیابی عملکرد مدیریت صندوق بازنشستگی در کیفیت ارائه خدمات از دیدگاه بازنشستگان کشوری با استفاده از مدل سروکوآل (مطالعه موردی: مدیریت صندوق بازنشستگی استان لرستان)، تهران: موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا.
- رحیمی، مهدی و خیر، محمد. (1388)، «رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و کیفیت زندگی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر شیراز»، مجلة مطالعات تربیتی و روانشناسی، شمارة 35: 5-26.
- رضوانی، محمدرضا؛ متکان، علی‌اکبر؛ منصوریان، حسین و ستاری، حسین. (1388)، «توسعه و سنجش شاخص کیفیت زندگی شهری (نمونه موردی نورآباد، لرستان)»، فصلنامة مطالعات پژوهشی شهری و منطقه‌ای، سال اول، شمارة 2: 30-45.
- رضوی‌زاده، ندا. (1397)، بررسی برگزاری تورهای سیاحتی و زیارتی بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری (یک‌روزه و چندروزه)، تهران: موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا.
- سام، شیما، محمودی، یاسمن و تیرگر، آرام. (1394)، «وضعیت نشانگان بازنشستگی در بازنشستگان»، مجلة سالمندی ایران، سال دهم، شمارة 3: ۱۰۰-۱۰۹.
- صفرعلی، علی. (1374)، طرح ایجاد بیمه‌های تکمیلی بازنشستگی برای اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های سراسر کشور، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة مدیریت، دانشگاه تهران.
- صندوق بازنشستگی کشوری. (1400)، برنامه راهبردی صندوق بازنشستگی کشوری 1400، دفتر برنامه‌ریزی و تعالی سازمانی.
- غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا. (1388)، کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی، تهران: انتشارات شیرازه.
- فراهانی، محمدنقی، محمدخانی، شهرام و جوکار، فرهاد. (۱۳۸۸)، «رابطه بین رضایت از زندگی با کیفیت زندگی و بهزیستی ذهنی در معلمان شهر تهران»، فصلنامة سلامت روان‌شناختی، شمارة 1: 5-14.
- قالیباف، محمدباقر، روستایی، مجتبی، رمضان‌زاده لسبویی، مهدی و طاهری، محمدرضا. (۱۳۸۸)، «سنجش میزان رضایتمندی ساکنان روستایی از کیفیت زندگی و آثار آن بر مناطق مرزی: مطالعه موردی؛ بخش نوسود استان کرمانشاه»، فصلنامة روستا و توسعه، شمارة 3: 163-184.
- کریمی، حمیدرضا. (1375)، بررسی مشکلات فرهنگیان بازنشستة استان مرکزی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة مدیریت، دانشگاه تهران.
- محققی کمال، سیدحسین، سجادی، حمیرا، زارع، حسین و بیگلریان، اکبر. (1386)، «مقایسة کیفیت زندگی سالمندان مستمری‌بگیر سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بازنشستگی کشوری ساکن شهرستان قم»، نشریة سلامت، سال دهم، شمارة 27: 49-56.
- مختاری، مرضیه و نظری، جواد. (۱۳۸۹)، جامعه‌شناسی کیفیت زندگی، تهران: جامعه‌شناسان.
- مرتضوی، سعید؛ شیرازی، علی و مرتضوی، لیلا. (1390)، «تأملی بر فعالیت‌ها و نگرش‌های بازنشستگان دانشگاهی»، فصلنامة چشم‌انداز مدیریت دولتی، شمارة 6: 59-73.
- مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران. (1399)، کیفیت زندگی بازنشستگان و شاغلان دولتی در ایران، تهران: موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا.
- منتظرالمهدی، مصطفی؛ صمیم، رضا؛ صدیقیان بیدگلی، آمنه و مهدی، رضا. (1398)، «عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر رضایت سالمندان از خدمات رفاهی بازنشستگی (موردمطالعه: بازنشستگان تحت پوشش سازمان بازنشستگی شهرداری تهران)»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، سال هشتم، شمارة 4: 899-918.
- موحدی، امین. (۱۳۸۹)، بررسی تأثیر سلامت اجتماعی بر میزان کیفیت زندگی کارکنان بانک ملی ایران (مطالعه موردی: بانک ملی شعبه شهر تهران)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی.
- موسایی، میثم. (1383)، «آثار اجتماعی و روحی بازنشستگی اعضای هیأت علمی: موردمطالعه در دانشگاه تهران»، فصلنامة مدرس علوم انسانی (ویژه‌نامه مدیریت)، شمارة 36: 157-180.
- موسوی، مرضیه و مصطفائی، اقدس. (1390)، «تحلیل کیفیت زندگی سالمندان بازنشسته شهر تهران (با تأکید بر حمایت‌های اجتماعی رسمی و غیررسمی)»، فصلنامة برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، سال دوم، شمارة 3: 137-164.
- هادیان، نوید. (1377)، «بررسی میزان عزت‌نفس بازنشستگان آموزش‌وپرورش، مجموعة مقالات اولین همایش بازنشستگان کشوری، جشنوارة شهید رجایی، تهران: انتشارات سوره.
- یوسف‌زاده، ایمان. (1397)، بررسی کاربردی تجربه‌های موفق در خصوص نهادهای واسطه‌ای ارائه‌دهندة خدمات اجتماعی، فرهنگی و رفاهی به بازنشستگان در کشورهای دیگر، تهران: موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا.
)