نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاددانشگاه تهران
چکیده
در ایران با وجود این که با منطق اسلامی به مقابله با مبانی نظریه‌پردازی غربی رفته‌ایم، اما درحرکت از فهم مبانی مفهومی به مبانی فرآیندی و زمینه‌ای توفیق اندک داشته‌ایم. مطالعه توسعه، بافت محور، تاریخی و تجربه‌ای، تفسیری و هویتی است اما در رویکردهای علمی ما، عمدتاً به شاخص‌‌های صوری و منفرد اعم از مبانی، عوامل و کارگزاران توجه کرده‌ایم، نه فرآیند‌‌های کلان جامعه‌شناختی آن. در بینش توسعه، تمرکز بر مفاهیم و عوامل، نوعی نارسایی روشی قلمداد می‌شود. ما در بعد معنوی، واقعیت توسعه را مسئله پنداشته‌ایم تا راه‌حل. بنابراین فرض ناسازگاری را بزرگ کرده‌ایم. اما در بعد مادی با فرض مطلوبیت تکنیک و خنثی بودگی آن از ارزش، به استقبال آن رفته‌ایم. درنتیجه این رویارویی‌ها، در پذیرش و همسویی با توسعه و ابعاد آن، پیوسته گرفتار دو رویکرد متفاوت و به تعبیر ما نوعی قطب عرفان-تکنیک شدهایم که در آن بومگرایی مطرود بوده است. این قطب در همبستگی با سیاست، به‌سرعت جای نظریه و بینش توسعه نشسته و علم اجتماعی فرهنگی را از صحنه خارج کرده است. خصیصه بارز هر دو رویکرد، تاریخ‌گریزی، هویت گریزی و جمع گریزی (تفرد) است که در دعواهای اصلی با نظریه‌پردازی غربی، معمولاً مدافع سازوکارهای اصلی توسعه غربی (یعنی جدایی‌های توسعه‌ساز) بوده‌اند. در این مقاله از ساز و کارهای اصلی توسعه و تحول اجتماعی سخن می‌گوییم و از مواضع اسلامی و ایرانی‌مان در مقابل آن پرسش می‌کنیم. در پایان، الگوی و اجزای اصلی توسعه بوم اندیش به‌عنوان رویکردی جدید به توسعه بیان می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Epistemological Obstacles Of Indigenous Development In Iran
نویسنده [English]
- m a
چکیده [English]
The world development process is the outcome of accumulated mankind experiences. All nations, including Iran, have participated in the present human civilization. In Iran we confronted with the western development epistemology by means of Islamic ontology, but we emphasized on understanding the conceptual principals rather than procedures and processes. The point is that development studies require accentuation of historical and experiential trends. In other words, historical and sociological processes of development should be taken into account with interpretative and identity-based approaches. While instead of such considerations, individual artificial indexes such as factors and agents were detected. In addition, development has been conceived as problem rather than the solution. Hence the proposition of incompatibility of indigenous and western developments has been exaggerated. In this article, we discuss about the main mechanisms and aspects of social development and changes, and consider questions about development from the Islamic and Iranian viewpoint. Finally, an indigenous development as a new approach to development will be introduced.
کلیدواژه‌ها [English]
- Development
- indigious attitude
- Identity
- local development in Iran
- Theoretical obstacle
)