نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
مدیر گروه انسانشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده
در این مقاله تلاش می‌شود که ابتدا تبیین نظری بر اساس قرار دادن مقوله شهر در چارچوب فرآیند عمومی جهانی‌شدن انجام بگیرد و درک جدیدی که نسبت به فرهنگ و اولویت آن در برابر رویکردهای فناورانه- اقتصادی به توسعه وجود دارد بیان شود. سپس، شهر اسلامی - ایرانی در سه دوره متفاوت تاریخ ایران، یعنی ورود مدرنیته (مشروطه)، شکل‌گیری مدرنیته بر اساس الگوی غربی (دوره پهلوی)، و سرانجام بازتعریف مدرنیته مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین ورود ما به‌نظام جهانی (دوره پسا انقلابی) بررسی و رویکردهای شکلی و صورت‌گرا برای تبیین این الگو نقد خواهد شد. و سرانجام تلاش می‌شود الگوی شهری که شاید بتواند آینده‌ای بهتر و هماهنگ‌تر را برای شهروندان ما به وجود بیاورد، بر اساس مشخص کردن گروهی از مهم‌ترین مؤلفه‌های کنونی جامعه ایران و راهبردهایی برای مدیریت آن‌ها بر اساس اصل تفاوت و نه تلاش برای یکسان‌سازی و از میان بردن تکثر، عرضه شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Presenting a Mixed Identity Model of City For Development of The Country
نویسنده [English]
- n f
چکیده [English]
In this article a theoretical explanation is presented based on the perceiving city in the general process of globalization. It provided a new perception of culture and its priority against the technological economic approach towards development. Then Islamic Iranian city in different eras of Iranian history; the arrival of modernity (The Persian Constitutional Revolution), the formation of modernity based on the western model (Pahlavi), and the redefinition of modernity are studied. Moreover, entering the global system (post-revolutionary era) is reviewed and the explanatory approaches are criticized. Regarding the most prominent features of Iran's society and respecting diversity rather than homogenizing, this article attempts to provide an eligible and functional model for the city.
کلیدواژه‌ها [English]
- anthropology of development
- Globalization
- life world
- social capitals
- City
- ethnicity
- آبراهامیان، یرواند.( 1389)، تاریخ ایران مدرن، ترجمه: محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
- آبراهامیان، یرواند.(1387 )، ایران در میان دو انقلاب، ترجمه: احمد گل محمدی، محمدابراهیم فتاحی، تهران.نشر نی.
- آبراهامیان، یرواند.(1392 ) ، کودتا، ترجمه: محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
- استعمار، استعمارگری، استعمارزدایی، جهان سوم. 1385، تهران: نشر نی.
- اشرف، احمد. (1353) ، ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران، نامه علوم اجتماعی، سال اول، شماره 4، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- افشار نادری، نادر.( 1363)، اسکان عشایر و آثار اجتماعی و اقتصادی آن، در ایلات و عشایر، کتاب آگاه، تهران: نشرآگاه.
- امان الهی، سکندر(1370)، کوچ‌نشینی در ایران، تهران: آگاه.
- اوژه، مارک.(1387)، نا مکان‌ها، ترجمه: منوچهر فرهومند، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- باتامور، تام (1380) ، مکتب فرانکفورت، ترجمه: حسینعلی نوذری، تهران: نشر نی.
- بارت، رونالد.(1383)، امپراتوری نشانه‌ها، ترجمه: ناصر فکوهی، تهران: نشرنی.
- بحرانی، محمد حسین.( 1388) ، طبقه توسط و تحولات سیاسی در ایران (1320-1380)، تهران: نشر آگاه.
- برمن، مارشال. (1379)، تجربه مدرنیته، ترجمه: مراد فرهاد پور، تهران: طرح نو.
- برودل، فرنان. (1372)، سرمایه‌داری و حیات مادی، ترجمه: بهزاد باشی، تهران: نشر نی.
- برودل، فرنان. (1380)، بازنگری در تمدن مادی و سرمایه‌داری، ترجمه: فیروزه مهاجر، تهران: نشر دیگر.
- بریان، پیر. (1379) ، تاریخ امپراتوری هخامنشی، از کورش تا اسکندر، دو جلد، ترجمه: مهدی سمسار، تهران: انتشارات زریاب.
- پاتر، رابرت؛ ایونز، سلی لوید. (1384)، شهرهای پایدار در کشورهای درحال‌توسعه، ترجمه: ایراندوست،ک. و دیگران، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
- پاگ، سدریک. (1383)، شهرهای پایدار در کشورهای درحال توسعه، ترجمه: ناصر محرم نژاد، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
- پل، فیروزه. (1389)، شماره 19، ویژه فرهنگ شهر، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- تکمیل همایون، ناصر. (1379)، تاریخ اجتماعی و فرهنگی، تهران، 3 جلد، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- حبیبی، سید محسن. (1380)، از شهر تا شهر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- حبیبی، سید محسن. (1391)، قصه شهر تهران، نماد شهر نوپرداز ایرانی با تأکید بر دوره 1332-1299، تهران: دانشگاه تهران.
- حبیبی، سید محسن؛ اهری، زهرا. (1391)، زبان طراحی شهری در شهرهای کهن، مکتب اصفهان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- حبیبی، سید محسن و دیگران. (1390)، شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر با تأکید بر دوره زمانی 1357 - 1383، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- حسامیان، فرخ و دیگران. (1377 ) ، شهر نشینی در ایران، تهران: نشر آگه.
- حسامیان، فرخ و دیگران. (1377)، شهرنشینی در ایران، تهران: نشرآگاه.
- رضوانی، محمد اسماعیل؛ قاضیها، ف. (1374)، روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان، تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
- سازمان ملل.( 1388)، شهرها در فرآیند جهانی‌شدن، گزارش جهانی سکونتگاه‌های انسانی، مرکز سکونتگاه‌های انسانی سازمان ملل، ترجمه: رضا پور خردمند و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
- ستاری، جلال. (1380 الف)، جهان اسطوره شناسی، جلد پنجم، اسطوره و حماسه در اندیشه ژرژ دومزیل، تهران: نشر مرکز.
- ستاری، جلال. (1385)، اسطوره تهران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- ستاری، جلال. (1391)، تهران در قاب شعر، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- ستیران. (1355)، گزارش مطالعه استراتژی درازمدت طرح آمایش سرزمین، تهران: سازمان برنامه بودجه.
- سعید، ادوارد. (1368) ، شرق‌شناسی، ترجمه: عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
- سفری، محمدعلی. (1371)، قلم و سیاست، از استعفای رضاشاه تا سقوط مصدق، تهران: نشر نامک.
- سلطانزاده، حسین. (1362)، روند شکل‌گیری شهر و مراکز مذهبی در ایران، تهران: نشر آگاه.
- سلطانزاده، حسین. (1370)، فضاهای شهری در بافت تاریخی ایران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- سلطانزاده، حسین. (1367)، تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، تهران:نشر آبی.
- سلطانزاده، حسین. (1390)، تاریخ مختصر شهر و شهر نشینی در ایران، از آغاز تا 1355، تهران: نشر چهارطاق.
- سلطانزداه، حسین. (1380) ، معماری و شهرسازی ایران به روایت شاهنامه فردوسی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- سلطانزاده، حسین. (1365)، مقدمه‌ای بر شهر و شهر نشینی در ایران، تهران: نشر آبی.
- سن، آمارتیا. (1388)، هویت و خشونت، توهم تقدیر، ترجمه: فریدون مجلسی، تهران: انتشارات آشتیان.
- شهابی، هوشنگ. (1387)،ممنوعیت حجاب و پیامدهای آن، در استفانی کرونین، 1387.
- شهرداری‌ها. (1382)، نشریه شهرداری تهران، شماره ویژه اسکان غیر رسمی‌در ایران در اقتصاد شهری، سال پنجم شماره 53.
- عباسی، محمدرضا. (به کوشش).( 1372)، حکومت سایه‌ها، اسناد محرمانه و سیاسی میرزا حسین خان سپهسالار، تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
- عظیمی، ن.( 1381)، پویش شهرنشینی و مبانی نظام شهری، مشهد: نیکا.
- فرجام، رسول و دیگران. (1390)، مفهوم اجتماعی شهر از منظر متون و تعالیم اسلامی، تهران: مجله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره دوم.
- فکوهی، ناصر؛ ابراهیمی، مرضیه. ( 1388)، «دایاسپورای علمی ایرانی و نقش آن در بومی‌سازی علوم اجتماعی ایران»، تهران: مجله مطالعات اجتماعی ایران، شماره 3، صص 128-111.
- فکوهی، ناصر. (1384)، «سازو کار تبعیض مثبت به‌مثابه ابزار محرومیت‌زدایی»، تهران: مجله پژوهش زنان، شماره 3.
- فکوهی، ناصر. (1388)، همسازی و تعارض در هویت و قومیت، تهران: نشر گل آذین.
- فکوهی، ناصر. (1390 الف)، نوزایی، شکوفایی و بحران هویت و ملی گرایی عقب‌افتاده، گفتگو با روزنامه شرق، 23 شهریور 1390، بازیابی در انسانشناسی و فرهنگ http://anthropology.ir/node/11049 28 اسفند 1392.
- فکوهی، ناصر. (1391)، «پولی شدن جامعه و سقوط اجتماعی – فرهنگی»، گفتگو با نگار حسینی روزنامه شرق، 7 اردیبهشت 1391، بازیابی شده در انسانشناسی و فرهنگ http://anthropology.ir/node/13240 اول فروردین 1393.
- فکوهی، ناصر. (1392)، «دشمنان‌هم سو، شووینیست‌های ملی گرا و قوم گرا»، گفتگو با دایره المعارف بزرگ اسلامی، مهر 1392، بازیابی در انسانشناسی و فرهنگ http://anthropology.ir/node/19926. ششم فروردین 1392.
- فکوهی، ناصر. (1392)، گزارش «انسانشناسی شهری تهران، مرکز مطالعات اجتماعی شهر تهران.
- فکوهی، ناصر. (1383 الف)، انسانشناسی شهری، تهران: نشر نی.
- فلامکی، محمد منصور. (1385 ) ، شکل‌گیری معماری در تجارب ایران و غرب، تهران: نشر فضا.
- کاتوزیان، همایون. (1387) ، دولت نوین، در استفانی کرونین.
- کاستلز، مانوئل. (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه: احد علیقلیان، افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
- کرونین، استفانی . (1387)، رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین، دولت و جامعه در زمان رضاشاه، ترجمه: مرتضی ثاقب فر، تهران: جامی.
- گیدنز، آنتونی. (1384)، چشم‌اندازهای جهانی، ترجمه: محمد رضا جلائی پور، تهران: طرح نو.
- لینچ، کوین. (1376 ) ، تئوری شکل خوب شهر، ترجمه: دکتر سید حسین بحرینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- مرکز آمار ایران.(1392 ) ، www.amar.org.ir
- نقی زاده، محمد. (1387 الف) ، «منابع و روش شناخت مبانی نظری معماری قدسی و شهر اسلامی»، تهران: مجله هنر، شماره 40.
- نقی زاده، محمد. (1378ب) ، مقدمه‌ای بر روش‌های احیاء شهر اسلامی در توسعه‌های شهری معاصر، تهران: نامه فرهنگستان علوم، شماره 12 و 13، سال ششم.
- هاروی، دیوید. (1392)، پاریس پایتخت مدرنیته، ترجمه: عارف اقوامی‌مقدم، تهران: نشر پژواک.
- ویلر،ا.م.، بیتلی، تیموتی. (1384) ، توسعه شهری پایدار، ترجمه:کیانوش ذاکر حقیقی، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
- Agger, B. (1992), Cultural Studies as Critical, Psychology Press.
- Appadurai, A. (1996), Modernity at Large: Cultural Dimensions of Globalization, University of Minnesota Press.
- Appadurai, A. (2000), The Grounds of the Nation- State: Identity, Violence and Territory, in, K. Goldman, U. Hannerz & C. Westin. eds, Nationalism and Internationalism in the Post- Cold War Era, London. Rutledge.
- Assad, T. ( 1973), Anthropology and Colonial Encounter, Atlantic Highlands: Humanities Press.
- Augé, M. ( 2013), L'anthropologue et le monde global, Paris : Armand Colin.
- Bosworth, E. (2007), Historic Cities of the Islamic World, Leiden, Boston: Brill.
- Bell, D. (1973), The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting, Daniel Bell. New York: Basic Books.
- Bell, D. A. (1993), Communitarianism and its critics, Oxford : Clarendon Press.
- Blanc, M. Fakouhi, N. Raulin, A. (dir.), (2013), “Minorités, métropoles,mondialisations”, Espaces et societies, no.154.
- Blanchet, P. Francard, M. ( 2003), "Appartenance, sentiment d’" , in, Ferréol, G. ; Jucquois, G. (dir.), 2003, Dictionnaire de l’altérité et des relations interculturelles,Paris :Armand Colin. pp. 18-25.
- Bourdieu, P. ( 1979), La Distinction, Paris : Minuit.
- Candau, J. (2005), Anthropologie de la mémoire, Paris :Aramand Colin.
- Cioran, E.M. (1998), History and Utopia, trans. Richard Howard, Chicago: University of Chicago Press.
- De Certeau, M. 1990 (1980), L'Invention du quotidien, 1. : Arts de faire et 2. : Habiter, cuisiner, éd. établie et présentée par Luce Giard, Paris:Gallimard.
- Deleuze, G. Guattari, F. ( 1972), L'Anti- Œdipe.
- Elling, R.C. ( 2013), Minorities in Iran: Nationalism and Ethnicity after Khomeini, New York: Palgrave Macmillan.
- Ferréol, G. ; Jucquois, G. (dir.), (2003), Dictionnaire de l’altérité et des relations interculturelles, Paris :Armand Colin.
- Hall, S. (ed.), (1997), Representation: Cultural Representations and Signifying Practices, London : Sage.
- Harvey, D. (2009), Cosmopolitanism and the Geographies of Freedom, NewYork: ColumbiaUniversity Press.
- Hoggart, R. ( 2004), Mass Media in a Mass Society: Myth and Reality , Continuum International Publishing Group – Academi.
- Inda, J.X. Rosaldo, R. (eds.),( 2002), Anthropology of Globalization, Oxford : Blackwell.
- Jay, M. ( 1996), The Dialectical Imagination: A History of the Frankfurt School and the Institute for Social Research 1923–1950, Berkeley, CA: University of California Press.
- Kellerman, A. (1989), Time, Space, Society, Geographical Societal Perspectives, Dordrecht, Boston, London : Kluver Academic Publishers.
- Lefebvre, H. ( 1968), La Vie quotidienne dans le monde moderne, Paris: Gallimard.
- Lefebvre, H. (1974), La Production de l’espace, Paris : Anthropos.
- Negroponte, N. (1997), L’Homme numérique, trad. Fr. , Paris: Pocket.
- Nora, P. (1984-1992), Les Lieux de mémoire, Gallimard (Bibliothèque illustrée des histoires), Paris, 3 tomes : t. 1 La République (1 vol. 1984), t. 2 La Nation (3 vol. (1986)), t. 3 Les France (3 vol. 1992(
- Policar, A. ( 2003), "Particularisme/Universalisme" , in, Ferréol, G. ; Jucquois, G. (dir.), (2003), Dictionnaire de l’altérité et des relations interculturelles, Paris :Armand Colin. pp. 267-273.
- Rapoport, A. (1999), Spatial Organization and the Built Environment, in, T. Ingold, Companion Encyclopedia of Anthropology, London: Routledge, pp. 460-502.
- Soja, E. W. (2000), Postmetropolis, Critical Studies of Cities and Regions, Blackwell Publishing Ltd.
- Touraine, A. ( 1992), Critique de la modernité, Paris : Fayard.
- Williams, R. (1981), Culture, Glascow ;Fontana Paperbacks.
- Williams, R. (2010), Tenses of Imagination: Raymond Williams on Utopia, Dystopia and Science Fiction, A.Milner (ed.), Oxford and Bern, Peter Lang.
- Wolf, E. (1982), Europe and Peoples without History, Berkeley: University of California Press
)