نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جمعیّت‌شناسی دانشگاه تهران و استاد افتخاری دانشگاه ملبورن استرالیا

2 دانشیار جمعیت شناسی، دانشگاه تهران، ایران.

3 جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی،دانشگاه تهران، تهران

چکیده

با کاهش میزان باروری به زیر سطح جایگزینی نقش حمایتهای غیررسمی در جهت رفع موانع فرزندآوری قابل توجه است. هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر حمایت‌های غیررسمی بر تمایل به فرزندآوری با بهره‌گیری از تئوری حمایت اجتماعی است. جامعه آماری تحقیق زنان دارای همسر و حداقل یک کودک زیر پنج سال شهرهای نوشهر و چالوس است. داده‌ها با اجرای پیمایش و با استفاده از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی و متناسب با حجم نمونه در میان 362 زن جمع‌آوری شده است. برای برآورد اثر متغیرهای حمایت ابزاری و بالقوه به فرزندآوری از رگرسیون لجستیک بهره گرفته شده است. بر مبنای یافته‌ها حدود 47 درصد مادران به داشتن فرزندی دیگر تمایل داشتند. نتایج تحلیل چند متغیره تمایل به فرزند بعدی نشان می‌دهدکه برخی از متغیرهای حمایتی از قبیل میزان دریافت کمک در کار خانگی از سوی همسر، دریافت کمک در کارخانگی از والدین شوهر و فراوانی ارتباط حضوری با والدین شوهر بر افزایش تمایل به فرزندآوری دیگر زنان اثرگذار بوده است. نتایج در رابطه با شاخص‌های حمایتی حاکی از آن است که شاخص حمایت بالقوه بر تمایل فرزندآوری دیگر رابطه معنادار نداشته است ولی در مقابل، دریافت سطوح بالای حمایت ابزاری بر افزایش تمایل فرزندآوری دیگر تأثیر گذار بوده است. در مجموع، باتوجه به تأثیر برخی از متغیرهای‌ حمایت ابزاری و بالفوه بر تمایل فرزندآوری دیگر می‌توان تاحدودی رابطه تئوری حمایت اجتماعی و فرزندآوری را تأیید کرد.


.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Informal Supports and Childbearing Desire in low fertility context: study Nowshahr and Chalous cities

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jalal Abbasi-Shavazi 1
  • Fatemeh Torabi 2
  • Rasoul Sadeghi 2
  • Arefe Javadinia 3

1 University of Tehran, Honorary Professor, University of Melbourne, Australia

2 Professors of the University of Tehran

3 Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran

چکیده [English]

Abstract
With the reduction of fertility to below-replacement level and increasing the challenges and conflicts between the interests and attitudes of individuals and families, the informal support has significant impact in removing childbearing barriers. The purpose of this paper is to investigate the effect of informal support on desire to have children using social support theory. The statistical population of the study is women with a wife and at least one child aged under five years in Nowshahr and Chalous cities. Data were collected by conducting a survey among 362 women. The findings show that 47% of mothers desire to have another child. The findings of our multivariate analysis indicate that such supportive variables as the amount of assistance received by the spouse in housework, receiving assistance in housework from the parent-in-law and frequency of face-to-face communication with parents -in-law have increased the desire of mothers to have another child . In addition, the results in relation to supportive indicators indicate that the potential support index did not have a significant relationship with the desire to have more children, but receiving high levels of instrumental support had an impact on increasing the desire to have another child. In general, the relationship between social support theory and childbearing can be partially confirmed. The results of supportive variables affecting the desire to have another child.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Informal support
  • childbearing desire
  • potential support
  • instrumental support
  • assistance in housework
  • frequency of face-to-face communication
  • آفرینی، فاطمه سادات؛ اکبری، ناهید و منتظری، علی. (1397)، «ارتباط بین حمایت اجتماعی و قصد فرزندآوری در زنان ساکن شهر تهران»، نشریه پایش، دوره 17 شماره 3: 315-328.
  • خلج آبادی فراهانی، فریده. (1396)، «نقش نگرش و تقسیم‌کار جنسیتی در ترجیحات و نیات باروری زنان و مردان شهر تهران»، دو فصلنامه ایرانی مطالعات جمعیتی، دوره 3، شماره 1: 95-129.
  • خواجه صالحی، زهره. (1391)، بررسی تأثیر برابری جنسیتی بر تمایلات باروری زنان در شهر سیرجان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران.
  • رازقی نصرآباد، حجیه بی‌بی رازقی و میرزایی، محمد. (1391)، «شکاف بین فرزندان موجود و ایده‌آل در استان‌های منتخب سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال 7، شماره 13: 149-176.
  • رازقی نصرآباد، حجیه بی‌بی رازقی، عباسی شوازی، محمد جلال و حسینی چاوشی و میمنت. (1398)، تحولات باروری در پنج استان منتخب ایران 1396، طرح پژوهشی، تهران: موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور و موسسه ملی تحقیقات سلامت.
  • سرایی، حسن. (1394)، «بازتولید جمعیت ایران: وضع موجود و ملاحظاتی درباره سیاست‌گذاری»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 68: 35-1.
  • صادقی، رسول و محسن آبادی و بتول. (1396)، «بررسی تأثیر شبکه اجتماعی در رفتار و نیات باروری زنان در شهر تهران»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دوره 20، شماره 77: 87-108.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و دراهکی و احمد. (1396)، «تأثیر سنخ‌های متفاوت شبکه‌های اجتماعی بر قصد باروری: مطالعه زنان حداقل یک‌بار ازدواج‌کرده مناطق شهری استان بوشهر»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال 12، شماره 23: 7-41.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و حسینی چاوشی، میمنت. (1390)، «تحولات باروری، تنظیم خانواده و سیاست‌های جمعیتی در ایران»، مطالعات معرفت در دانشگاه اسلامی 48، سال 15، شماره 3: 8-25.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و حسینی چاوشی، میمنت. (1392)، تحولات باروری در ایران در چهار دهۀ اخیر، کاربرد و ارزیابی روش فرزندان خود در برآورد باروری با استفاده از داده‌های سرشماری 1365 تا 1390، گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی پژوهشکده آمار، مرکز آمار ایران: تهران.
  • عباسی شوازی، محمد جلال؛ حسینی چاوشی و میمنت، مک‌دونالد، پیتر و دلاور، بهرام. (1383)، تحولات باروری در ایران: شواهدی از چهار استان منتخب، تهران، انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
  • عسکری ندوشن، عباس؛ حسینی، حاتم و کریمی، حامد. (1394)، «بررسی تطبیقی عوامل تعیین‌کنندۀ ایده‌آل‌های باروری زنان کرد شاغل و غیرشاغل شهر سنندج»، مطالعات راهبردی زنان، سال 17، شماره 67.:45-83.
  • موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران، پیمایش شاخص چندگانه سلامت و جمعیت در ایران 1389.
  • مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال
  • مرکز آمار ایران، روند و الگوی باروری 1396 تا 1399.