نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه آزاد تهران غرب

2 عضو هیات علمی گروه شهرسازی ، دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه علم و صنعت تهران، ایران

3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

10.22054/qjsd.2022.55414.2044

چکیده

کیفیت‌زندگی از جمله مفاهیم گسترده‌ای است که با رشد زندگی‌شهری و همچنین با گسترش فناوری مورد توجه اندیشمندان قرار‌گرفت. لذا این مقاله با هدف استخراج شاخص‌های جامع کیفیت‌زندگی‌شهری در مقیاس محله‌ای و اندازه‌گیری و تبیین کیفیت‌زندگی در محله‌های مورد مطالعه، به استخراج مهمترین مولفه‌های تاثیرگذار بر کیفیت‌زندگی از بعد ذهنی می‌پردازد. مقاله حاضر به لحاظ ماهیت تحقیق از نوع کاربردی و به لحاظ روش بررسی، توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی موجود بهره گرفته‌شده‌است. سپس به منظور اندازه‌گیری متغیرهای کیفیت‌زندگی در محله‌های مورد مطالعه از مشاهدات میدانی اعم از مشاهده مستقیم، مصاحبه و ابزار پرسشنامه استفاده‌گردید؛ در تحلیل داده‌ها نیز بر اساس انتخاب رویکرد ذهنی در سنجش کیفیت‌زندگی از روش تحلیل‌عاملی استفاده شده‌است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهدکه عوامل نهایی کیفیت‌زندگی در شهر کرج را 16 عامل اصلی تشکیل می‌دهد. دامنه رضایت کلی ساکنان از کیفیت‌زندگی در محله‌های عظیمیه، حصارک بالا و اسلام‌آباد به ترتیب در حد بسیار خوب، متوسط و پایین می‌باشد.‌ به طور کلی نتایج این مقاله حاکی از این است که شاخص مسکن به عنوان مهمترین عامل جهت رضایتمندی ساکنان از کیفیت‌زندگی در محله‌های شهری مطرح می‌باشد، که متاسفانه بجز محله عظیمیه، دو محله اسلام‌آباد و حصارک‌بالا وضعیت نامطلوبی را در این‌باره نشان می‌دهند. بنابراین جهت ارتقاء کیفیت‌زندگی شهروندان بایستی گام‌های موثری در جهت تغییرات اساسی در وضع مسکن و بهبود اقتصاد و معیشت آنان برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Satisfaction measurement of the quality of urban life in the neighborhoods of Karaj

نویسندگان [English]

  • narges sadeghi 1
  • Esmaeil Shieh 2
  • Kianoosh zakerhaghighi 3

1 West Tehran Azad university student

2 Department of Urban planning, Faculty of Architecture and Urban Development, University of Science and Technology,Tehran,Iran

3 Associate Professor, college of art and architect, Hamedan Islamic Azad University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

One of the most significant issues that has various meanings and dimensions for different individuals and groups is quality of life.
This study extracts the most important components effecting the quality of life from an subjective perspective to achieve goal of extracting comprehensive indicators of quality of life in urban scale and measuring the quality of life in neighbourhoods studied on.
This paper is practical in terms of research and is analytical descriptive in terms of survey methodology. In the present study we use the library and documentary resoarces to gather information. Then, direct observation, interview and questionnaire tools are used to measure the quality of life variables in the studied neiborhoods. Moreover factor analysis is used in data analysis.
findings of this article show that final factors of quality of life in the city of Karaj are 16 factors. The general satisfaction level of residents with the quality of life in Azimiyeh, HesarakBala and Islamabad neighborhoods is very good, average and low respectively. Overall, the result of this article indicate that the housing index is considered as the most important factor for residents` satisfaction, wich unfortunately except for Azimiyeh, the other two mentioned neighborhoods are in an undesirable situation. In order to improve the quality of life of citizens, effective steps must be taken to fundamentally change the housing situation and improve their livelihood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Quality of Life"
  • "Subjective Approach"
  • "Factor Analysis"
  • " Urban Neighborhoods"
  • ابراهیم‌زاده، عیسی و رحمانی، اسماعیل. (1397)، «ارزیابی کیفیت زندگی ذهنی- ادراکی در مناطق شهری و تبیین عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: کنارک)»، فصلنامه علمی- پژوهشی شهر پایدار، دوره 1، شماره 3: 51-64.
  • اسماعیلی، علی و اشجعی، حمید. (1398)، «مدل بومی جهت سنجش کیفیت زندگی شهری مبتنی بر رویکردهای عینی و ذهنی (مطالعه موردی: منطقه یک شهر قم)»، نشریه علمی- پژوهشی علوم و فنون نقشه‌برداری، دوره نهم، شماره 3: 97-111.
  • باسخا، مهدی؛ عاقلی کهنه شهری، لطفعلی و مسائلی، ارشک. (1389)، «رتبه‌بندی شاخص کیفیت زندگی در استان‌های کشور»، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 37: 98-99.
  • توفیق، فیروز. (1388)، مجموعه مباحث و روش‌های شهرسازی (مسکن)، جلد دوم، تهران: نشر مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، چاپ پنجم.
  • حبیبی، سارا. (1393)، تبیین اثرات فرم فشرده بر کیفیت زندگی کالبدی- محیطی در شهرهای میانی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، دانشگاه تهران.
  • خادم‌الحسینی، احمد؛ منصوریان، حسین و ستاری، محمدحسین. (1389)، «سنجش کیفیت ذهنی زندگی در نواحی شهری؛ مطالعه موردی شهر نورآباد استان لرستان»، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شماره 3: 45-60.
  • درستکار، احسان و ماجدی، حمید. (1395)، «تحلیل کیفیت بازآفرینی فضای عمومی شهری بر مبنای رضایتمندی کاربران فضا (نمونه موردی: میدان منیریه تهران)»، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 11: 29-39.
  • زبردست، اسفندیار؛ خلیلی، احمد و دهقانی، مصطفی. (1392)، «کاربرد روش تحلیل عاملی در شناسایی بافت‌های فرسوده شهری»، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره هجدهم، شماره 2: 27-42.
  • سیف‌الدینی، فرانک. (1381)، فرهنگ واژگان برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز، چاپ دوم.
  • سعیدی رضوانی، نوید و حاجی نوروزی، فتانه. (1392)، «سنجش کیفیت زندگی شهری در بافت فرسوده محله سپه قزوین از دیدگاه ساکنین به کمک تحلیل AHP»، اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، قزوین، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، شماره اول، 84-96.
  • علوی، سید علی؛ عبودی، محمدرضا و دانشور، مهناز. (1397)، «سنجش شاخص‌های ذهنی کیفیت زندگی شهری با رویکرد شهر سالم (مطالعه موردی: شهر بهبهان)»، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، سال هشتم، شماره 28: 1-18.
  • قالیباف، محمدباقر؛ روستائی، مجتبی؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی و طاهری، محمدرضا. (1390)، «ارزیابی کیفیت زندگی شهری محله یافت‌آباد تهران»، فصلنامه علمی -پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره 9، شماره 31: 33-54.
  • کرد زنگنه، جعفر. (1385)، بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سالمندان و عوامل مؤثر بر آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
  • لطفی، صدیقه. (1388)، «مفهوم کیفیت زندگی شهری، تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه‌ریزی شهری»، فصلنامه جغرافیای انسانی، سال اول، شماره 4: 65-80.
  • مازلو، آبراهام. اچ. (1372)، انگیزش و شخصیت، ترجمه: احمد رضوانی، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
  • مهندسین مشاور پرداراز و ستاد توانمندسازی استان. (1398)، برنامه ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی و اقدامات توانمندسازی اجتماعات آن‌ها با تأکید بر بهسازی، جلد اول، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.