نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

توسعه گردشگری به عنوان یک پدیده فرهنگی، گسترش دهنده فرصت‌های تبادل فرهنگی بین گردشگر و جامعه میزبان است. شکل، ساختار، فضاها و ساخت و سازهای عمومی و... از عناصر شکل­دهنده هویت تاریخی شهرها هستند و احداث این گونه بناها و بسیاری دیگر از ساخت و سازهای شهری، باعث ایجاد کشش بیشتر برای شهرها می­شود. گردشگری فرهنگی حرکت انسان­ها برای بازدید از جاذبه­های فرهنگی است که با هدف به دست آوردن اطلاعات و تجربه جدید، برای ارضای نیازهای فرهنگی صورت می­گیرد. اصفهان از جمله شهرهایی است که می‌توان آن را از میان شهرهای مهم دنیا، مستثنی و منحصر به فرد تلقی کرد این ویژگی ناشی از کالبد شهر است که در مجموع یک واحد منسجم و ارزشمند تلقی می‌شود و حامل نکته‌های تفکری و بینشی خاص است. اصفهان نه تنها تبلوری از یک نوع جهان­بینی است بلکه با داشتن ده­ها جاذبه تاریخی، فرهنگی، مذهبی، طبیعی و... از نظر تنوع مکانی از بی‌مانندترین شهرهای موجود محسوب می‌شود. این تحقیق از نوع کاربردی توسعه­ای است، بر این اساس برای تحلیل گردشگری فرهنگی- تاریخی شهر اصفهان اقدام به شاخص­سازی در پنج بُعد اقتصادی، رقابتی، اجتماعی و فرهنگی، تسهیلات و خدمات و جذابیت شد و سپس معیارها و زیر معیارهای تعیین شده در مدل AHP پیاده و ارزیابی شدند. نتایج نشان دهنده رتبه نخست مجموعه نقش جهان و رتبه دوم مجموعه هشت بهشت در بین جاذبه­های تاریخی شهر اصفهان است، همچنین بر اساس مقایسه‌های زوجی بین معیارها، معیارهای اجتماعی - فرهنگی و جذابیت در اولویت بالاتر قرار گرفته­اند؛ بنابراین در توسعه گردشگری فرهنگی- تاریخی اثرگذارتر هستند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cultural Tourism Development with an Emphasis on Historical Attractions: A Case Study of Historical Attractions of Isfahan

چکیده [English]

Tourism development as a cultural phenomenon develops the cultural exchange opportunities between tourists and host community. Form, structure, construction of public spaces, etc. are elements that shape the historical identity of cities and the construction of these buildings and many other urban constructions make urban areas more appealing. Cultural tourism is a move from people to visit cultural attractions with the aim to obtain new information and experience in order to satisfy the cultural needs. Isfahan can be considered as one of the world's major cities and a unique exception due to the body of the city, which can be regarded as a valuable solid unit carrying specific thinking and viewpoints. Isfahan is not only a crystallization of a worldview but because of its spatial variation, it is one of the most unique cities with dozens of historical, cultural, religious, and natural attractions. The current research is and applied and developmental one. For the cultural-historical tourism analysis of Isfahan, we provided indices in five dimensions of economic, competitive, social, and cultural, facilities and services and attraction. The defined standards and criteria were implemented and evaluated within the AHP models. Results showed that Naghsh-e Jahan Square has the first rank and Hasht-Behesht (the palace of eight paradises) has the second rank in the historical attractions of Isfahan. Also based on paired comparisons between criteria, social-cultural criteria and attractions have the highest priority; thus, they are influential in historical-cultural tourism development.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural tourism
  • Historical Attractions
  • Isfahan
  • AHP
-   اشنایدر، سوزان؛ وژان بارسو، (1379)، مدیریت در پهنه فرهنگ‌ها، ترجمه: اعرابی و ایزدی، تهران: دفتر پژوهش­ها فرهنگی.
-   برنز، پیتر. (1385)، درآمدی بر مردم­شناسی گردشگری، ترجمه: هاجر هوشمندی، تهران: افکار، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، چاپ اول.
-   بهزادفر، مصطفی. (1386)، هویت شهر، نگاهی به هویت شهر تهران، تهران: شهر، چاپ اول.
-   ترنر، تام. (1378)، شهر همچون چشم انداز، ترجمه: فرشاد نوریان، انتشارات شرکت پردازش و برنامه­ریزی شهری.
-  تقوایی، مسعود؛ موسوی، سیدعلی؛ غلامی بیمرغ، یونس. (1389)، «تحلیلی بر توسعه گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهرستان نورآباد ممسنی)»، فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره­ 31.
-   جعفری، جعفر. (1379)، راهبرداری علمی توسعه فرهنگی، ترجمه: محمد فاضل، تهران: انتشارات تبیان.
-  رامشت، محمدحسین. (1374)، طرح ایجاد زمینه‌های مطلوب برای توریسم فرهنگی در اصفهان، مجموعه مقالات برگزیده سمینار اصفهان و جاذبه‌های ایرانگردی، انتشارات روابط عمومی – اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان.
-   رهنمایی،محمدتقی. (1390)، گردشگری شهری، سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، تهران: چاپ اول.
-   ریچاردز، بری. (1382)، روانکاوی فرهنگ عامه، حسین پاینده؛ تهران: طرح نو.
-  ساعی، علی؛ نائیجی، محمدرضا. (1390)، تحلیل جامعه شناختی جذب گردشگری فرهنگی در ایران: مطالعه موردی گردشگران خارجی شهر اصفهان، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 52.
-  صباغ کرمانی، مجید؛ امیریان، سعید. (1379)، «بررسی اثرات اقتصادی توریسم در جمهوری اسلامی ایران با استفاده از تحلیل داده و ستاده»، مجله پژوهش­های بازرگانی، دوره چهارم، شماره 16.
-  قدیری معصوم، مجتبی؛ خراسانیمحمدامین؛ ضیانوشین محمدمهدی؛ ویسی، فرزاد. (1390)، همگرایی و همکاری محدود منطقه‌ای، راهکاری برای توسعه گردشگریفرهنگی، مطالعات ملی.
-  قرخلو، مهدی؛ شعبانی‌فرد، محمد. (1386)، بررسی رضایت شغلی کارکنان سازمان حج و زیارت شهرستان تهران و رابطه آن باگردشگری فرهنگی، چشم انداز جغرافیایی، شماره 2.
-   کروبی، مهدی. (1384)، بررسی نقش فولکلور (فرهنگ عامه در توسعه گردشگری ایران)، مجله مطالعات گردشگری، شماره 10.
-   کاظمی، مهدی. (1381)، دیدگاه‌های انگیزش در جهانگردی، فصلنامه علوم انسانی داشگاه سیستان و بلوچستان، سال 8، شماره 22.
-   کاظمی، مهدی. (1385)، مدیریت گردشگری، تهران: سمت.
-  کلر، پیتر. (1379)، جهانگردی و تغییر فرهنگی و مجموعه مقالات فرهنگ جهانگردی و توسعه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات سیاحتی وزارت ارشاد.
-    Bachleitner, Reinhard. (1999). “Cultural Tourism in Rural Communities”, Journal of Business Research, Vol 44.
-    Filipović, Milanka. (2007). The Analytic Hierarchy Process AS A Support for Decision Making, spatium, institute of architecture and urban planning of Serbia.
-    Ngamsomsuke, Waraporn and Tsorng-Chyi Hwang and Chi-Jui Huang. (2011). Sustainable Cultural Heritage Tourism Indicators, International Conference on Social Science and Humanity, IACSIT Press, Vol 5.
-    Singer, C. M. (1990). Human resource management, Boston: Kent Publishing Company.
-    Weaver, David and Martin Oppermann. (2000). Tourism Management, first Edition, John  wiley & Sons Australia.