نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

امنیت به عنوان ضروری ترین نیاز و اساسی ترین بستر دوام و بقاء جوامع بشری تلقی شده است.در واقع زمانی که فرد احساس کند در جامعه و تعاملات اجتماعی خطری جان، مال یا سلامتی وی را تهدید نمی‌کند می‌توان گفت فرد دارای احساس امنیت اجتماعی می‌باشد. هدف این پژوهش بررسی رابطۀ سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر مستقل با احساس امنیت اجتماعی در میان مادران کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر مدارس استثنایی شهرستان اسلامشهر در سال تحصیلی 90-1389 می‌باشد تا بدین وسیله راهکارهایی جهت کاهش مشکلات آنان ارائه شود.
در این پژوهش سرمایه اجتماعی را با استفاده از تئوری پاتنام در سه بُعد شبکه روابط اجتماعی، اعتماد و همیاری و متغیر وابسته احساس امنیت اجتماعی را با استفاده از تئوری چلبی در چهار بُعد امنیت مالی، جانی، گروهی و فکری سنجیده‌ایم. این پژوهش با روش پیمایش انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش، مادران کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر مدارس استثنایی شهرستان اسلامشهر در سال تحصیلی90 -1389 می‌باشند. با توجه به‌ این که تعداد جامعۀ آماری کم بود از روش تمام شماری برای نمونه‌گیری استفاده کرده‌ایم که در نهایت با 218 نفر مادر واجد شرایط مصاحبه نمودیم.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که سطح سرمایۀ اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در جامعۀ مورد بررسی پایین است. همچنین بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن با احساس امنیت اجتماعی رابطۀ معنادار و مثبتی وجود دارد. همین طور نتایج رگرسیون نشان می‌دهد که 38 درصد از تغییرات متغیر احساس امنیت اجتماعی توسط متغیرهای مستقل تبیین گردیده است. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان می‌‌دهد که متغیر اعتماد بنیادی و متغیرهای زمینه‌ای مدت زمان ازدواج، تعداد فرزندان و مقطع تحصیلی با احساس امنیت اجتماعی رابطه دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social Capital and social Security Feeling among Mothers of Mentally Retarded children

چکیده [English]

Security is considered as the most significant necessity and the most essential base for existence and survival of human communities.  In fact, if a person feels that no risk threatens his/her life, properties and health, he/she will achieve social security feeling. The purpose of this research is to investigate the relationship between social capital as an independent variable and social security feeling among mothers of educable mental retarded children who are trained in Exceptional Schools of Islamshahr city in the education year of 2010-2011.
In this research, social capital was assessed enjoying Putnam theory in three aspects of social relations, trust and participation in collective actions. And social security feeling was evaluated according to Chalabi theory in four aspects of property, life, group and intellectual security. Statistical population included mothers of educable mental retarded children who are trained in Exceptional Schools of Islamshahr city in the years 2010-2011. Since the number of statistic population was low, complete coverage of population (218 qualified mothers) were interviewed.
The findings indicate the low level of social capital and social security feeling in the mentioned population. There is also meaningful and positive correlation between social capital and social security feeling. The results of regression analysis show that 38% of changes of social security are explained by independent variables as well. The results of path analysis indicate that the variables of basic trust and duration of marriage, the number of children and level of education have relationship with social security feeling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Social Security
  • Mentally retarded children
  • Sense of Social Security
-  امیرکافی، مهدی. (1387)، بررسی احساس امنیت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه علمی‌ پژوهشی  تحقیقات علوم اجتماعی ایران، شماره 1.
-  باباخانی، فرهاد. (1388)، بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت در سطوح خرد و کلان، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
-  پاتنام، رابرت. (1380)، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه: تقی دلفروز، تهران: انتشارات وزارت کشور، چاپ اول.
-  تاجبخش، کیان. (1385)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویا، تهران : نشر شیرازه.
-  توسلی، عباس؛ مرضیه موسوی خامنه. (1384)، مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایۀ اجتماعی، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 26.
-  چلبی، مسعود. (1383)، جامعه شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران : نشر نی.
-  چلبی، مسعود. (1385)، تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران : نشر نی.
-  داورمنش، عباس؛ فرید براتی سده. (1385)، مقدمه‌ای بر اصول توانبخشی معلولان، تهران : نشر رشد.
-  رفیع پور، فرامرز. (1374)، جامعۀ روستایی و نیازهای آن، تهران : شرکت سهامی‌انتشار.
-  شریعتی، ناصر؛ عباس داورمنش. (1376)، اثرات معلولیت ذهنی فرزند بر خانواده ( خلاصه یک تحقیق)، انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، چاپ اول.
-  کلاهچیان، محمود. (1382)، راهکارهای تحقق امنیت اجتماعی، مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، شمارۀ 1، تهران: معاونت اجتماعی و ارشاد نیروی انتظامی.
-  کیمیایی، سید علی و همکاران. (1386)، بررسی و مقایسه کارآمدی شناخت درمانی بک با شناخت درمانی تیزدل و تلفیق آن با یوگا در درمان افسردگی اساسی، مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
-  مبارکی، محمد. (1383)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
-  معتمدین، مختار، و دیگران. (1383)، تأثیر آموزش راهبردهای مقابله با باورهای غیرمنطقی (براساس رویکرد شناختی)، بر این باورها و رضایت زناشویی زوج‌های مراجعه کننده به مرکز مشاوره خانواده بهزیستی اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران.
-  نریمانی محمد؛ حمیدرضا آقا محمدیان؛ سوران رجبی. (1386)، مقایسه سلامت روانی مادران کودکان استثنایی با سلامت روانی مادران کودکان عادی، فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال نهم، شماره 34-33، بهاروتابستان. 
 
-    Caplan ,Pat (2000). "Anthropological Perspective on Risk". key note lecture for 10th anniversary conference on Risk, knowledge, trust,medical anthropology unil,university of oslo.
-    Clements, Kevin (1990). "Toward Sociology of Secutity" Department of Sociology University of Canterbury Chrischurch New zealand.
-    Coleman, Jamess, (1988). "Social capital in the creation of human capital", American journal of sociology ,94 (supplement).
-    Fukuyama, F (1999). "The Great Disruption,Human Nature and the Reconstitution of social order,  New york:simon and schuste.
-    Giddens, Anthony (1999). "Risk and Responsibility" : The Modern Low Review,vol.62,no.1.
-    Inglehart, Ronald and Paul R.Abramson (1994). "Economic Security and Value Change" ,American Political review.vol.88n.2.
-    Turner, Janatan H, (2000). "The Formation of Social Capital". The International Bank for Reconstruction and Development 2000,The World Band,Washington ,us.
-    Kirkham, A. A (1993). Two-year  follow-up of skills training with mother of children with disabilities. American journal of mental retardation, 97(5).
-    Lupton , Deborah, (1999). Risk and socio-cultural theory: new direction and perspectives, Cambridge university press.
-    Levi, Margaret, (1996). "Social and unsocial capital:A Review Essay of Robert Putnams Making Democracy Work", Politiics and Society , 24.
-    Pantazis, Christian (2000). Fear of Crim Vulnerability and Poverty: British Journal of Criminology.