نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

فقر از جمله پدیده­هایی است که در دنیای اندیشه توجه زیادی را به خود جلب کرده­است و همین امر دال بر اهمیت آن است. در جامعه­شناسی به این مسئله اجتماعی با روش‌ها و رویکردهای گوناگونی پرداخته شده­است. این تحقیق روش کیفی را برگزیده­است تا از طریق مصاحبه عمیق نگاه فقرا به زندگی روزمره­شان،و به فقر را دریابد. سؤالاتی که برای دستیابی به این هدف بررسی شدند این مضامین را دربرداشتند : تعریف فقرا از فقر، علت فقر از نظر آنها، فرآیند فقیر شدن آنها، راه‌های انطباق آنها با وضعیت فقر، انتقال فقر، راهکارهای رهایی از نظرآنها، محرومیت‌های اجتماعی آنها و انتظار فقرا از جامعه. افراد مورد بررسی نیز به دو گروه مساوی زن و مرد تقسیم شدند تا یافته­ها میان این دو گروه مقایسه شوند. مقایسه میان درک زنان و مردان از فقر یکی از سؤالات اصلی تحقیق می‌باشد.
مصاحبه که با هدایت رویکرد سازه­گرایانه برگر و لاکمن به واقعیت، انجام شد به این نتایج دست یافت. 1- فقرا فقر را زندگی سخت تعریف کردند.
2- در علت یابی فقر ترکیبی از خواست خدا و عوامل عینی را در نظر گرفتند.  3- آنها در اثر فرآیندی که در ابتدای آن یکی از سه واقعه بیماری، اعتیاد و ورشکستگی قرار دارد به موقعیت فعلی رسیده‌اند. 4- کنش فقرا در مقابل فقر، تنوعی از راهکارهای انطباقی را به وجود می­آورد، که در چهار زمینه مسکن، درمان، اوقات فراغت و خواسته­های فرزندان بررسی شد. 5- فقر پیامدهایی دارد که محرومیت اجتماعی آشکارترین آنهاست و موجب جهت گیری جامعه­پذیری فرزندان به سمتی می­شود که آنها را از فقر رهایی بخشد. با توجه به این یافته­ها برساخت واقعیت فقر شامل روایت زندگی و تفسیر جهان پیرامون حاصل شد.

برخی از اطلاعات توصیفی گردآوری شده از جمعیت مورد مطالعه حاکی از درآمد پایین، مصرف مواد غذایی در سطح تأمین پروتئین گیاهی، درمان در حد ضرورت، مصرف پوشاک،اوقات فراغت و حمل و نقل در کمترین سطح ممکن در بین آنان می باشد.   
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The construction of the Reality of Poverty for The Poor (A comparative study on women and men supported by the “Imam Ali’s population” charity)

چکیده [English]

The significance of poverty as a social problem is indicated by the fact that it has attracted a lot of attention among social scientists, in particular, and social thinkers in general. Sociology , has dealt with this social problem with different approaches and methods .This article is based on a qualitative research, using  in-depth interviews in order to find out how the poor people look at and conceive their daily life and their poverty .
The main questions had the following themes: definition of poverty by the poor, reasons of their poverty in their view, process of their impoverishment, ways of adapting to situation of poverty, transference of poverty, ways they use to get rid of poverty, their social depravation, and their expectations from the society . While the poor who were studied were divided into two equal groups of men and women, the findings can be best compared between these two groups. The differences and similarities between women and men’s conception of poverty was one of the main questions of this research.
The interviews which were conducted with the constructionist approach of Peter Berger and Thomas Luckmann towards reality had the following findings: The poor define poverty as a hard life. The reason of their poverty is conceived as a combination of God’s will and other objective factors. They have reached their present situation of poverty through a process which had one of the three incidents of illness, addiction and bankruptcy at its beginning. Their actions , in the face of their poverty , involved a variety of adaptive ways which were studied in relation to housing , medical care , pastime , and their children’s expectations . Social depravation among others is the most outstanding consequence of poverty which causes the socialization of the children of the poor being directed towards ways of liberating them from poverty. Considering these findings, the construction of the reality of poverty including the ‘life story’ and the ‘interpretation of the world around us’ was obtained.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poverty
  • experience of poverty
  • interpretation of poverty
  • explanation of poverty
  • adapting to poverty
استراس، آنسلم؛ کوربین، جولیت. (1387). اصول روش تحقیق کیفی نظریه مبنایی رویه­ها و شیوه­ها، ترجمه: بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- باقری، فریده؛ حیدری، خلیل؛ پیمان، حسین. (1383)، محاسبه خط فقر در ایران طی سالهای 1380-82، تهران: گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی، پژوهشکده آمار.
- برنارد، جسی. (1384)، دنیای زنان، ترجمه: شهرزاد ذوفن، تهران: انتشارات اختران.
- برگر، پیتر؛ لاکمن، توماس. (1375)، ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمه: فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
- ذکایی، محمدسعید. (1381)، نظریه و روش در تحقیقات کیفی، فصلنامه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، شماره 17.
- رییس دانا، فریبرز. شادی طلب، ژاله؛ پیران، پرویز. (1379)، فقر در ایران، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی.
- شادی­طلب، ژاله. (1383)، فقر زنان سرپرست خانوار، پژوهش زنان، دوره2، شماره1.
- غفاری، غلامرضا؛ تاج الدین، محمد باقر. (1384)، شناسایی مؤلفه­های محرومیت اجتماعی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره 17.
- فلیک، اووه. (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه: ‌هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
- کار، مهرانگیز. (1384)، زنان در بازار کار ایران، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
- کوزر، لوییس. (1386)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه­شناسی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- مارشال، کاترین؛ راس من، گرچن.ب. (1377)، روش تحقیق کیفی، ترجمه: علی پارساییان؛  سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
 
- Alcock, Pet; (2006). Understanding Poverty. New York: Palgrave Macmillan.
- Bastos Amelia, Casaca Sara F, Nunes Francisco, Pereirinha Jose, (2009). “Women and poverty: A gender-sensitive approach”. The Journal of socio-Economics, Vol 38. CambridgeUniversity press. 
- Draper, Alizon k; (2004). “The principles and application of qualitative research”. proceedings of the nutrition society, Vol 63. CambridgeUniversity press. 
- Green, Maia, Hulme, David; (2005). “from correlates and characteristics to causes: thinking about poverty from a chronic poverty perspective”. World development, Vol33, No6. CambridgeUniversity press. 
- Lliffe, Steve, Williams, Georgina and others; (2008). “General practitioners understanding of depression in young people: qualitative study”. Primary health care research & development, Vol 9, Cambridge University press.
- Simmel, Gorge; (1971). Editor: N Levin Donald. On Individuality and Social Forms. Chicago: University of Chicago Press.
- Young JR, Alford A; (2006) “understanding ignorance”. Du Bois review (2006), Vol 3, No1, Cambridge University press. 
- UNDP (2006). UNDP proposes micro-credit integration into Iran's national development programmes. Available: www.undp.org.ir/news-desc.asp
- UNDP. (2002), “Poverty in Iran”. Country assessment, Tehran.