برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی ظرفیت های سرمایه اجتماعی در چارچوب برنامه ریزی محلّه مبنا نمونه مورد مطالعه محلّه فیروزسالار گوگان، سعید رفیع پور، دکتر هاشم داداش پور، دکتر مجتبی رفیعیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

بررسی نظریه­ها و رویکردهای مختلف مرتبط با توسعه محلّه­ای در طول صد سال اخیر به نحو کاملی حکایت از تفوق فرهنگ اجتماعی محلّه بر دیگر جنبه­های آن دارد، بطوری که بررسی مشخصه­ها و مفهوم برنامه­ریزی محلّه- مبنا نشان می­دهد که رویکرد مذکور به جای مداخله کالبدی صرف چند متخصص با فرضیه­های ساده‌اندیشانه، بر پایه برنامه­ریزی فرایندگرا، تعامل محور و گام به گام با ظرفیت­سازی، سرمایه اجتماعی و مشارکت مردمی در جستجوی تعامل اجتماعی، تسهیل‌گری و توانمندسازی  است. بر این اساس، در این پژوهش پس از بررسی مفاهیم نظری پیرامون موضوع تحقیق، به بررسی ظرفیت­های سرمایه اجتماعی در محلّه فیروزسالار شهر گوگان در استان آذربایجان­شرقی در چارچوب رویکرد دارایی-مبنا پرداخته شده است. در این مقاله تمایل به مشارکت که پیش نیاز ضروری برنامه­ریزی محله- مبنا است، به عنوان متغیر وابسته و سایر ظرفیت‌های سرمایه اجتماعی بعنوان متغیرهای مستقل با روش پیمایش مورد سنجش قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنان محله فیروزسالار شهرگوگان تشکیل می‌دهند، که نمونه آماری بر اساس فرمول ری و پارکر 94 نفر تعیین شد. یافته­ها نشان می­دهد که بین شاخص‌های سرمایه اجتماعی، همبستگی بالا و مثبتی با تمایل به مشارکت وجود دارد و بین ارزیابی از مشکلات محلّه و تمایل به مشارکت رابطه معنی دار و معکوسی وجود دارد. مهمترین عامل در تمایل به مشارکت، بعد از امنیت با تأثیر علّی 819/0، انسجام اجتماعی با تأثیر علّی 669/0 می‌باشد و کمترین عامل تأثیرگذار نیز، هنجارهای اجتماعی با تاثیر علّی 0239/0 می‌باشد. اعتماد اجتماعی با تأثیر علّی 665/0، سومین عامل و مشکلات محلّه چهارمین متغیّر اثرگذار بر تمایل به مشارکت می‌باشند، که با ضریب تاثیر 191/0- بر تمایل به مشارکت در جهت معکوس عمل می­کند، یعنی با کاهش مشکلات تمایل به مشارکت افزایش می­یابد. میانگین بی­قدرتی (09/3 )، متوسط به بالا بوده و پنجمین متغیر اثرگذار بر مشارکت با تأثیر علّی 0551/0، بعد از مشکلات محلّه است. بین احساس بی­قدرتی و تمایل به مشارکت رابطه مثبت وجود دارد و افرادی که احساس بی­قدرتی بیشتری می­نمایند، تمایل به مشارکت نزد‌ آنان بیش از سایرین است. در بین متغیّرهای مستقل نیز بیشترین تأثیر علّی با مقدار 573/0 – میان انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی وجود دارد. بطورکلی سنجش انسجام اجتماعی در روابط با همسایه­ها و اعتماد با تمام ابعادش (بین شخصی، نهادی و تعمیم یافته) نشان می‌دهد که  در محلّه فیروزسالار، انسجام درونی، سبب کاهش اعتماد تعمیم یافته شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying Capacities of Social Capital in the Framework of District based Planning

چکیده [English]

Studying various theories and perspectives towards district development in recent century entirely indicates the priority of social culture of district to the other of its aspects. Considering features and concept of district based planning shows that this perspective instead of expert interfering with simple hypotheses is based on process and communicative programming and step by step it is with making capacity, social capital and people participation in an attempt for social communication, accelerating and enabling.
In this research after studying related theoretical concepts, we consider the capacities of social capital in Firozsalar district of Gokan city in the East Azerbaijan province in the framework of possession base perspective. Our dependent variable is willingness for participation which is a prerequisite for district base planning. The other capacities of social capital are independent variables. The survey was conducted among sample of 94 residents of Gokan.
Results show indicators of social capital have high correlation with willingness for participation. Also there is a negative significant correlation between evaluation of district's problems and dependent variable. Security (with coefficient of 0.81), social coalition (with coefficient of 0.665), social trust (with coefficient of 0.669) and evaluation of district's problems ordinal (with coefficient-0.19), show casual effects on willingness for participation. As a whole evaluation of social coalition in relation with neighborhoods and trust in all aspects (such as interpersonal, institutional and generalized) indicates that internal coalition has led to decrease generalized trust in Firozsalar.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • key words: neighborhood
  • Based neighborhood planning
  • Social Capital
  • Participation
  • Firozsalar district
مراجع
-   احمدی، حسن. (1379)، شهرسازی مشارکتی (عنوان سخنرانی )، خبرنامه داخلی جامعه مهندسان شهرساز، شماره 14.
-   ادواردز، جک ئی، ماری دی، پل روزن فلد و استفانی بوث کیولی.(1379)، تحقیق پیمایشی راهنمای عمل، ترجمه: داوود ایزدی و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
-   امین­ناصری، آراز. (1386)، برنامه­ریزی محلّه­ای (مبانی، تعاریف، مفاهیم و روشها)، نشریه جستارهای شهرسازی، شماره نوزدهم و بیستم، تهران.
-   ایراندوست، کیومرث. (1384)، مروری بر اهمیت بخش غیررسمی در توانمندسازی اجتماعات محلی فقیر، نمایه: مجموعه مقالات تخصصی مدیریت اجتماعی و فرهنگی شهری، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
-   بوردیو، پیر. (1384)، شکل سرمایه‌های اجتماعی،مجموعه مقالات سرمایه و اجتماعی، اعتماد، دموکراسی، تهران: نشر شیرازه.
-   پاتنام، رابرت. (1384)، جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، به کوشش کیان تاجبخش، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
-   پاکزاد، جهانشاه. (1386)، سیر اندیشه­ها در شهرسازی 1: از آرمان تا واقعیت، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، شرکت عمران شهرهای جدید.
-   توسلی، غلامعباس. (1382)، مشارکت اجتماعی در شرایط جامعه آنومیک، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-   حاجی­پور، خلیل. (1385)، برنامه­ریزی محلّه- مبنا رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریه هنرهای زیبا، شماره 26، تهران.
-        سرمد، زهره و همکاران. (1382)، روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران، آگه.
-   سعادت، رحمان. (1385)، تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استان‌ها، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23.
-   شکوئی، حسین. (1365)، جغرافیایی اجتماعی شهرها، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول، تهران.
-   عارفی، مهیار. (1380)، به سوی رویکرد دارایی- مبنا برای توسعه اجتماع محلّی، ترجمه نوین تولایی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 10، تهران.
-   عزیزی، محمدمهدی. (1385)، محلّه مسکونی پایدار: مطالعه موردی نارمک، نشریه هنرهای زیبا، شماره 27، تهران.
-   عسگری، علی. (1383)، مبانی نظری و سنخ­شناسی نظریه­های توسعه اجتماع محلّی، چکیده مقالات همایش توسعه محلّه­ای چشم­انداز توسعه پایدار شهر تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، تهران.
-   علوی­تبار، علیرضا. (1382)، بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها (تجارب جهانی و ایران) جلد اول، تهران : سازمان شهرداریهای کشور.
-   علوی­تبار، علیرضا، ب. (1382)، بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها (تجارب جهانی و ایران) جلد دوم، تهران، سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور.
-        فکوهی، ناصر. (1386)، انسان­شناسی شهری، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.
-   فوکویاما، فرانسیس. (1384)، سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی، مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی سرمایه، تهران، نشر شیرازه.
-   قبادی، علیرضا. (1381)، ضرورت مشارکت مردم در عرصه فرهنگ،‌ مجموعه مقالات مردم و همگرایی تهران، نشر آن، ص56-33.
-   گولد، جولیوس و ویلیام ل.کولب. (1376)، فرهنگ علوم اجتماعی، ویراستار: محمد جواد زاهدی مازندرانی، تهران، نشر مازیار.
-   موسوی، میرطاهر. (1385)، مشارکت اجتماعی یکی از مولفه­های سرمایه اجتماعی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23.
-   موسوی، یعقوب. (1383)، بررسی سیاست­های شهری و توسعه اجتماعی، نوع محلّه­ای (شهر تهران ) تجزیه­ای جامعه­شناختی، چکیده مقالات همایش توسعه محلّه­ای، چشم انداز توسعه پایدار شهر تهران، چاپ اول، شهرداری تهران.
-   نجاتی­حسینی، محمود. (1379)، پارادایم جدید مدیریت شهری، نشریه مدیریت شهری، سال اول، شماره اول، بهار، صفحه 10-5.
-   ولکاک، مایکل و دیپا نارایان. (1384)، سرمایه اجتماعی و تبعات آن بر نظریه توسعه‌، پژوهش و سیاست گذاری، مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی،‌ اعتماد، دموکراسی، تهران‌: نشر شیرازه.
-         Barton, H. (2003), Shaping Neighborhoods, London and New York, Spon Press.
-         Choguill, Charles L (2008), Developing sustainable neighbourhoods, www. Elsevier.com/locate/habitatint.
-         Coleman, J.S (1994), Foundation of Social Theory, HarvardUniversity Press.
-         Department of Community Affairs (2005), planning for Community Inovlvement, Guidebook for Citizens And Local Planners,60 Executive Park South, Ne Atlanta, Georgia 30329-2231 (404) 679-4940, www.dca.state.ga.us.
-         Ferlander, S. (2003), The Internet, Social Capital and Local Community, Thesis submitted for the degree of doctor of philosophy.
-         Forrest, R & Kearns, A (2001), Social Cohesion, Social Capital and theNeighbourhood, Urban Studies, Vol. 38, No. 12, 2125–2143.
-         Grant, J. (2006), Planning the Good Community: New Urbanism in Theory and Practice, London & New York, Routledge.
-         Kährik, Anneli (2006), Tackling social exclusion in European neighbourhoods: experiences and Lessons form the NEHOM project, GeoJournal, Department of Geography, TartuUniversity.
-         Morrison, Nicola (2003), Neighbourhoods and Social Cohesion: Experiences from Europe, International Planning Studies, Vol. 8, No. 2, 115–138.
-         Putnam, R. D. (1992), Getting Things Done in an Anti- Modern Society: Social Capital Network in Russia. Washington Dc.
-         Putnam, Robert D. and Kristin A.Goss. (2002) Introudaction in Democracies in Flux, p 3-21. OXFORDUniversity Press.
-         Shenjing He  and Fulong Wu (2007) Socio-spatial impacts of propertyled redevelopment on China’s urban neighbourhoods, Cities, Vol. 24, No. 3, p. 194–208, 2007. www.elsevier.com/locate/cities.
-         Silver, Christopher (1985), Neighborhood Plnning in Historical Perspective, Japa Journal of the American Planning Association, Vol, 51, No.2.
برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
دوره 1، شماره 3
تیر 1389
صفحه 203-239
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار