نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارجامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
سازمان بهداشت جهانی سلامت امری فراتر از «فقدان بیماری یا معلولیت» می‌داند و آن را متضمن توجه خاطر به ابعاد روانی و اجتماعی و معنوی انسان‌ها در نظر می‌گیرد. پژوهش حاضر بر پایه منطق استفهامی، با استفاده از روش تحقیق مردم نگاری وسیع و با هدف بازنمایی راهبردهای مدیریتی معطوف به ملاحظه «معنویت» در بیمارستان‌های دولتی کلانشهر شیراز انجام شده است. دو پرسش اصلی مقاله عبارتند از: ابعاد فراجسمانی کنشگران اصلی نظام سلامت، مشتمل بر جنبه‌های روانی، اجتماعی و فرهنگی و معنوی آن‌ها، چگونه مورد توجه تصمیم‌گیران مجموعه‌های درمانی قرار گرفته است؟ هم چنین، مهم ترین مصادیق متعارض با اخلاق پزشکی در میدان‌های مطالعه کدامند؟ آگاهی دهندگان مطالعه شامل پزشکان، مدرسان اخلاق پزشکی، پرستاران، مدیران بیمارستانی، مددکاران اجتماعی، بیماران و همراهان آن‌ها هستند که بر پایه روش نمونه گیری چند سطحی به صورت هدفنمد و غیر احتمالی انتخاب شده‌اند. تحلیل کیفی داده‌های حاصل از فرایندهای چندگانه داده یابی از قبیل مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته، تصویر برداری و مرور اسناد بیمارستانی نشان می‌دهد راهبرد مدیریتی مورد استفاده در میدان‌های مطالعه جهت ملاحظه ابعاد روانی، اجتماعی و معنوی کش گران اصلی نظام سلامت بر حسب مضمون نهایی «تجویزات الزامی‌و ارشادی» و مضامین کلی «معنویت دینی»، «معنویت سازمانی» و «فرهنگ فردی و حرفه‌ای سازمان خدمات» می‌تواند به تصویر کشیده شود. بعلاوه، آرمان مدیریتی «نهادینه سازی معنویت» در مجموعه‌های درمانی غالباً مبتنی بر آموزه‌های دینی، با محوریت «ترجیحات فقهی» محقق شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Place of Medical Ethics in Cure Relations Case Study: Governmental Hospitals of Shiraz University of Medical Sciences Ebrahim Ekhlasi

نویسنده [English]

  • ebrahemi ekhlasi

چکیده [English]

 
Abstract
World Health Organization supposes health as something more than the absence of sickness or disability. It also considers health in a way that it includes the psychological, social as well as spiritual aspects of human beings. Present research has been performed on the basis of an abductive strategy through application of Extensive ethnographic methods aiming at representation of management-related strategies oriented toward consideration of spirituality in governmental hospitals located in Shiraz. Two main research questions include: how meta-physical dimensions of main actors of the health system including their psychological, social as well as spiritual aspects are being considered by decision makers of the medical therapeutic complexes? What are the most important observed instances put in contrast with the principles of medical ethics? The informants of the study include physicians, lecturers of medical ethics, nurses, hospital managements, social workers, patients and their visitors as well. The mentioned informants have been selected purposefully through multi-level qualitative sampling. Analysis of data gathered through various ways of data seeking such as in-depth as well as semi-structured interviews, photo taking and review of hospital documents shows that regarding psychological, social and spiritual aspects of the main actors of the cure system can be represented under the label " advisory obligatory prescription" as a final theme and "religious spirituality", "organizational spirituality" and "personal professional culture of system of cure services" as total themes. Furthermore, in therapeutic centers, institutionalization of spirituality, as a management ideal, has been mostly fulfilled on the basis of religious teachings with special reference to juridical preferences.   
Key Concepts: Ideal Observer, Medical Ethics, Culture, Spirituality, Professional Behavior

منابع

-    اسمارت، بری. (1385میشل فوکو، ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، چاپ اول، تهران: نشر اختران.
-    امامی، محمد حسین؛ پزشکی، محمد زکریا. (1380)، جامع نگری در پزشکی، آموزش در علوم پزشکی، دوره 1، شماره 3.
-    بلیکی، نورمن. (1389)، استراتژی‌های پژوهش اجتماعی، ترجمه ‌هاشم آقا بیگ پوری، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
-    توکل، محمد؛ دیوید، آرمسترانگ. (1391)، جامعه شناسی پزشکی، چاپ سوم، تهران: انتشارات حقوقی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
-    دانشگاه علوم پزشکی شیراز. (1389)، ایزوی فرهنگی (سند شافی)، شیراز: انتشارات معاونت فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی شیراز.
-    راسخ، محمد؛ خداپرست، امیرحسین. (1391)، تأثیر دو رویکرد الهیاتی و متن گرا بر اخلاق زیستی، اخلاق در علوم و فناوری، سال هفتم (4): 1-9.
-    ربانی خوراسگانی، علی؛ ماهر، زهرا. (1392)، مقدمه‌ای بر مکاتب و نظریه‌های جدید در جامعه شناسی معرفت و علم؛ جستاری در تبیین رابطه معرفت و فرهنگ، چاپ اول، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
-    فنایی، ابوالقاسم. (1384)، دین در ترازوی اخلاق، چاپ اول، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
-    کیانپور، مسعود. (1391)، تجارب مدیریت احساسات در نظام‌های مراقبت پزشکی، مطالعه موردی شهر کانادا، جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و سوم (48)، 4: 25-52.
-    نوربالا، احمدعلی. (1392)، کتاب جامع بهداشت عمومی‌ (با همکاری اساتید دانشگاههای علوم پزشکی کشور)، ویرایش سوم، جلد سوم، تهران: کتاب ارجمند، فصل 14، معنویت و سلامت، صفحات 2356-2375.
-    یکتایی، محمدرضا؛ غروی نیستانی، سید ماجد. (1388)، قاعده زرین در آموزه‌های دینی و پیامدهای آن برای اخلاق پزشکی، اخلاق پزشکی، سال سوم (10): 57-74.
 
-    Amondesn, D. (1996). Medicine, Society and Faith in the ancient and medical world, Baltimore: Johns Hopkins University Press
-    Aten, Jamie D. and Leach, Mark M. (Eds). (2009). Spirituality and the Therapeutic Process; A Comprehensive Resource From Intake to Termination. Washington, DC: American Psychological Association
-    Engel George L. (1977). The need for a new medical model: a challenge for biomedicine, Science, 8; 196 (4286):129-36.
-    Fabrega, Horacio Jr. (2000). Culture, Spirituality and Psychiatry, Current Opinion in Psychiatry, 13 (6): 525-33.
-    Hoffmaster, Barry, (Ed.). (2001). Bioethics in social context, Philadelphia: Temple University Press
-    Holmes, Peter R. (2007). Spirituality: Some Disciplinary Perspectives, in  Flanagan, Kieran and Jupp Peter C. (eds), A Sociology of Spirituality: Theology and Religion in Interdisciplinary perspective, USA: Ashgate Publishing Company, pp. 23-43
-    Koenig HG and Titus LK. (2004). Religion, Spirituality and health in medically ill hospitalized older patients, Journal of American Geriatr Association, (52):554-562
-    Levenstein JH, McCracken EC, McWhinney IR, Stewart MA, BrownJB. (1986). The patient-centered clinical method, A model for the doctor-patient interaction in family medicine; The Journal of Family. Practice (3):24-30
-    Plato. (2009). Five Great Dialogues of Plato: Euthyphro, Apology, Crito, Meno, Phaedo, Arizona, Translated by B. Jowett, CoyoteCanyon Press
-    SilvestriGA. Knitting S, Zoller JS, et al. (2003). importance of Faith on medical decisions regarding cancer care, Journal of Clinical Oncology, (21):1379-1382
-    Smith, Robert C. (2002). The Biopsychosocial Revolution, Journal of General Internal Medicine, 17 (4):309-310.
-    Sulmasy, Daniel P. (2006). Spiritual Issues in the Care of Dying Patients, “ It’s Okay Between Me and God, Journal of the American Medical Association, 296:1385-92
-    Starr, Paul. (1982). The Social Transformation of American Medicine, USA: Vincent Torre