نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارجامعه شناسی دانشگاه یزد.نویسنده مسئول

2 کارشناس ارشدجامعه شناسی دانشگاه یزد

چکیده


دانشجویان، بخش مهمی از سرمایه انسانی جامعه‌ محسوب می‌شوند که هزینه‌های زیادی صرف حفظ و ارتقای سلامت آنها می‌شود. باوجود زیان‌های شناخته‌شده سیگار برای سلامتی، جوانان و دانشجویانی هستند که در اوقات فراغت خود سیگار مصرف می‌کنند. این پژوهش به دنبال تبیین نقش اوقات فراغت در اعتیاد به سیگار دانشجویان، براساس نحوه ادراک این کنش معنادار اجتماعی نزد آنان است. با توجه به هدف مطالعه، در پژوهش حاضر از روش تحقیق کیفی و راهبرد نظریه زمینه‌ای استفاده شده است. برای گردآوری داده‌ها نیز از مصاحبه نیمه‌ ساختاریافته استفاده شد. جامعه مورد مطالعه را دانشجویان پسر خوابگاهی دانشگاه یزد تشکیل می‌دهند که تعداد 50 نفر به ‌شیوه غیرتصادفی و هدفمند در مصاحبه‌ها مشارکت داشتند. با تحلیل داده‌ها در چارچوب کدگذاری نظری، پنج مقوله اصلی (نبود نظارت خانواده، محدودیت امکانات ورزشی، تفریح قهوه‌خانه‌ای، فراغت منفعلانه، مصرف دخانیات) و یک مقوله هسته (اوقات فراغت بستر بروز رفتار مصرف‌محور) استخراج شد. در پایان مدل پارادایمی مستخرج از داده‌ها طرح شد.
مفاهیم کلیدی: اوقات فراغت، سیگار، دانشجویان، اعتیاد، نظریه زمینه‌ای.
 

عنوان مقاله [English]

Identify and Explain of The Leisure Role in Smoking Among Students Hossein Afrasiabi[1] , Javad Maddahi[2]

نویسندگان [English]

  • hossein afraseibi 1
  • javad madahi 2

چکیده [English]

Identify and Explain of The Leisure Role in Smoking Among Students
Hossein Afrasiabi[1]   ,    Javad Maddahi[2]
Received: 1/3/2016         Accepted: 1/5/2016
 
Abstract
Young people, especially students, are a major part of human capital in any society and it costs a lot to maintain and improve their health. Despite the known harms of smoking for health, tobacco smoking is popular among the youth and students. This research aims to explore the role of leisure in smoking among students on the basis of understanding this socially significant action. The study is a qualitative research and grounded theory has been used to achieve the study objective. Data was collected through semi-structured interviews. 50 male students, in the dormitory of YazdUniversity, were non-randomly selected to participate in the study. By analyzing the data in terms of open, axial and selective coding, five main concepts, including lack of family supervision, limited sports facilities, coffee house leisure, passive leisure and tobacco consumption, as the main categories, and a core theoretical variable, i.e. leisure as the context for tobacco consumption, were extracted. Eventually, a paradigmatic model was derived from data.
Key Concepts: Leisure, Cigarette, Students, Addiction, Grounded Theory
 
 



[1]. Assistant Professor of Sociology, YazdUniversity, (Corresponding Author),
    hafrasiabi@yazd.ac.ir


[2]. M.A. of Sociology, Yazd University.    gmaddahi@yahoo.com

منابع
-  احمدی، حبیب؛ مقدس، علی‌اصغر؛ خواجه‌نوری، بیژن. (1380)، «بررسی تطبیقی رفتار بزهکارانه دانش‌آموزان دبیرستان‌های نظام قدیم و جدید شهر شیراز». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. (16) 2، پیاپی 32: 193ـ206.
-  اشتراوس، انسلم؛ کربین، جولیت. (۱۳۹۱)، مبانی پژوهش کیفی فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمه ابراهیم افشار. چاپ دوم. تهران: نشرنی.
-  امین­الرعایا، مهین؛ عطاری، عباس ؛ مرآثی، محمدرضا. (1392)، «عوامل مؤثر در گرایش به استعمال سیگار در دانشجویان دانشکده پزشکی اصفهان». تحقیقات علوم رفتاری، ویژه­نامه طب رفتاری. (10) 7: 726ـ734.
-  ایمان، محمدتقی. (۱۳۹۱)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. چاپ اول. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-  تیبا، مجتبی. (1388)، بررسی پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و چگونگی گذران اوقات فراغت در بین دانشجویان جوان (18ـ29) دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی.
حسن‌نژاد، محمدرضا؛ میرغضنفری، بیتا السادات. (1391)، «نگاهی جامعه‌شناختی به علل گرایش نوجوانان و جوانان به قهوه‌خانه‌ها و آسیب‌های اجتماعی آن». دومین همایش سراسری علمی کاربردی مددکاری اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد خمینی‌شهر.
-  خواجه‌نوری، بیژن؛ هاشمی‌نیا، فاطمه. (1389)، «رابطه اوقات فراغت و بزهکاری، نمونه مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز». مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. (7) 2: 31ـ57.
-  رمضانی، طاهره؛ گواری، فاطمه ؛ علیزاده، سکینه ؛ ریانی، مسعود ؛ بهرامپور، محمدرضا. (1389)، «شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه‌های شهر کرمان». مجله دانشکده پرستاری و مامایی رازی کرمان. (10) 19: 1ـ6.
-  رفعت‌جاه، مریم. (1390)، «فراغت و ارزش­های فرهنگی». فصلنامه تحقیقات فرهنگی. (4) 1: 151ـ190.
-  فریدفتحی، اکبر؛ معرفت،‌ داریوش ؛ اعلم، زهرا. (1391)، «بررسی نحوه گذران اوقات فراغت در بین نوجوانان بزهکار منطقه حاشیه‌نشین شهر مراغه». دوفصلنامه مطالعات پلیس زن. (6 ) 17: 40ـ61.
-  فکوهی، ناصر؛ انصاری مهابادی، فرشته. (1382)، «اوقات فراغت و شکل‌گیری شخصیت فرهنگی، نمونه موردی دبیرستان دخترانه شهر تهران». نامه انسانشناسی. (1) 4: 61 ـ89.
-  قدوسی، آرش؛ امینورایی، مهین. (1392)، «شیوع مصرف سیگار و برخی ویژگی‌های دموگرافیک و روان­شناختی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد خوراسگان». تحقیقات علوم رفتاری. (10) 8: 401ـ410.
-  مجید‌پور، علی؛ اربابی، یوسف ؛ قلی‌زاده، ناطق عباس ؛ صالحی، اسماعیل. (1384)، «میزان شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل». مجله علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکیاردبیل. (5) 3: 266ـ270.
-  مشکانی، محمدرضا؛ مشکانی، زهراسادات. (1381)، «سنجش تأثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری جوانان»، مجله جامعه‌شناسی ایران. (4) 2: 3ـ25.
-  موموندی، افسر. (1380)، بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان شهر ورامین. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران.
-  ناظمی، سعید؛ چمن، رضا؛ داوردوست، ناهید. (1391)، «بررسی شیوع و علل گرایش به دخانیات در دانشجویان». فصلنامه دانش و تندرستی. (7) 3: 107ـ111.
-  واصفیان، فرزانه؛ باقری، محمد ؛ آزادی‌پور، شیوا؛ واصفیان، فریبا. (1393)، «بررسی نحوه‌ گذراندن اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه آزاد اردستان». فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان. (4) 13: 145ـ156.
 
-  Agnew, R. (1989). “A longitudinal test of the revised strain theory”. Journal of Quantitative Criminology. 5 (4): 373-387.
-  Baron, S. W. Forde, D.R., and Kay, F.M. (2007). “Self-control, risky lifestyles, and situation: The role of opportunity and context in the general theory”. Journal of Criminal Justice. (35): 119-136.
-  Brownfield, D. and Thompson, K. (2005). “Self-concept and delinquency: The effects of reflected appraisals by parent and prees”. Western Criminology Review. 6 (1): 22-29.
-  Catherine, G. Shanta, R. Dube Bridget, K. Ambrose, B. Benjamin, J. Apelberg, C Husten, G. (2014). “Cigar Smoking Among U.S. Students Reported Use After Adding Brands to Survey Items”. American Journal of Preventive Medicine. 47 (21): 28-35.
-  Corbin, J.and Strauss, A. (1998). Basics of Qualitative Research. London: Sage publications.
-  Eid, K. Samah, S. Dalia, A. El-sayed, A. (2015). “Smoking problem among HelwanUniversity students: Practical versus theoretical faculty”. Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis. (64) 2: 379-385.
-  Kwon, H. K. (2001). “Risk and protective factors for adolescent delinquency”. Journal of Korean Home Economics Association. (2) 1: 135-152.
-  Kelly, K.J, Comello, M.L.G., & Edvards, R.W. (2004). “Attitudes of rural middle-school youth toward alcohol, tobacco, drugs, and violence”. The Rural Eductor. (3) 2: 199-24.
-  Patton, M. (2001). Qualitative Research and Evaluation Methods. London: Sage Publication.
-  Patterson, I. (2000). “Exploring the links between leisure boredom and alchol use among youth in rural and urban areas of Australia”. Journal of Park and Rereaction Administration. (18) 3: 53-75.
-  Phillips, J. C., & Kelly, D. H. (2009). School failure and delinquency which causes wich?. Criminology. (17).
Vitzthum, F. Koch, D. Groneberg, B. Mache, S. Marx . Hartmann,T.  Pankow, W. (2012). “Smoking behaviour and attitudes among German nursing students”. Nurse Education in Practice. 407- 412.
-  Wegner, L. Alan, f. Marite, M & Carl, M. (2006). “Leisure Boredom and substance Use Among High School Students in Sout Africa”. journal of Leisure Research. (38) 2: 249-266.
-  Walker, H. M., & Sprague, J. R. (1999). “The path to school failure, delinquency, and violence: Cousal factors and some potential solutions”. Intervention in School and Clinic. (35) 2: 67-73.
-  Yen, Z. Katims, D. & Zpata, J. T. (1999). “Participation in leisure activities and involvement in delinquency by Mexican America adolescents”. Hispanic Journal of behavioral Sciences. 21 (2): 170-185.
منابع
-  احمدی، حبیب؛ مقدس، علی‌اصغر؛ خواجه‌نوری، بیژن. (1380)، «بررسی تطبیقی رفتار بزهکارانه دانش‌آموزان دبیرستان‌های نظام قدیم و جدید شهر شیراز». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. (16) 2، پیاپی 32: 193ـ206.
-  اشتراوس، انسلم؛ کربین، جولیت. (۱۳۹۱)، مبانی پژوهش کیفی فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمه ابراهیم افشار. چاپ دوم. تهران: نشرنی.
-  امین­الرعایا، مهین؛ عطاری، عباس ؛ مرآثی، محمدرضا. (1392)، «عوامل مؤثر در گرایش به استعمال سیگار در دانشجویان دانشکده پزشکی اصفهان». تحقیقات علوم رفتاری، ویژه­نامه طب رفتاری. (10) 7: 726ـ734.
-  ایمان، محمدتقی. (۱۳۹۱)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. چاپ اول. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-  تیبا، مجتبی. (1388)، بررسی پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و چگونگی گذران اوقات فراغت در بین دانشجویان جوان (18ـ29) دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی.
حسن‌نژاد، محمدرضا؛ میرغضنفری، بیتا السادات. (1391)، «نگاهی جامعه‌شناختی به علل گرایش نوجوانان و جوانان به قهوه‌خانه‌ها و آسیب‌های اجتماعی آن». دومین همایش سراسری علمی کاربردی مددکاری اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد خمینی‌شهر.
-  خواجه‌نوری، بیژن؛ هاشمی‌نیا، فاطمه. (1389)، «رابطه اوقات فراغت و بزهکاری، نمونه مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز». مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. (7) 2: 31ـ57.
-  رمضانی، طاهره؛ گواری، فاطمه ؛ علیزاده، سکینه ؛ ریانی، مسعود ؛ بهرامپور، محمدرضا. (1389)، «شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه‌های شهر کرمان». مجله دانشکده پرستاری و مامایی رازی کرمان. (10) 19: 1ـ6.
-  رفعت‌جاه، مریم. (1390)، «فراغت و ارزش­های فرهنگی». فصلنامه تحقیقات فرهنگی. (4) 1: 151ـ190.
-  فریدفتحی، اکبر؛ معرفت،‌ داریوش ؛ اعلم، زهرا. (1391)، «بررسی نحوه گذران اوقات فراغت در بین نوجوانان بزهکار منطقه حاشیه‌نشین شهر مراغه». دوفصلنامه مطالعات پلیس زن. (6 ) 17: 40ـ61.
-  فکوهی، ناصر؛ انصاری مهابادی، فرشته. (1382)، «اوقات فراغت و شکل‌گیری شخصیت فرهنگی، نمونه موردی دبیرستان دخترانه شهر تهران». نامه انسانشناسی. (1) 4: 61 ـ89.
-  قدوسی، آرش؛ امینورایی، مهین. (1392)، «شیوع مصرف سیگار و برخی ویژگی‌های دموگرافیک و روان­شناختی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد خوراسگان». تحقیقات علوم رفتاری. (10) 8: 401ـ410.
-  مجید‌پور، علی؛ اربابی، یوسف ؛ قلی‌زاده، ناطق عباس ؛ صالحی، اسماعیل. (1384)، «میزان شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل». مجله علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکیاردبیل. (5) 3: 266ـ270.
-  مشکانی، محمدرضا؛ مشکانی، زهراسادات. (1381)، «سنجش تأثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری جوانان»، مجله جامعه‌شناسی ایران. (4) 2: 3ـ25.
-  موموندی، افسر. (1380)، بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت نوجوانان و جوانان شهر ورامین. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران.
-  ناظمی، سعید؛ چمن، رضا؛ داوردوست، ناهید. (1391)، «بررسی شیوع و علل گرایش به دخانیات در دانشجویان». فصلنامه دانش و تندرستی. (7) 3: 107ـ111.
-  واصفیان، فرزانه؛ باقری، محمد ؛ آزادی‌پور، شیوا؛ واصفیان، فریبا. (1393)، «بررسی نحوه‌ گذراندن اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه آزاد اردستان». فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان. (4) 13: 145ـ156.
 
-  Agnew, R. (1989). “A longitudinal test of the revised strain theory”. Journal of Quantitative Criminology. 5 (4): 373-387.
-  Baron, S. W. Forde, D.R., and Kay, F.M. (2007). “Self-control, risky lifestyles, and situation: The role of opportunity and context in the general theory”. Journal of Criminal Justice. (35): 119-136.
-  Brownfield, D. and Thompson, K. (2005). “Self-concept and delinquency: The effects of reflected appraisals by parent and prees”. Western Criminology Review. 6 (1): 22-29.
-  Catherine, G. Shanta, R. Dube Bridget, K. Ambrose, B. Benjamin, J. Apelberg, C Husten, G. (2014). “Cigar Smoking Among U.S. Students Reported Use After Adding Brands to Survey Items”. American Journal of Preventive Medicine. 47 (21): 28-35.
-  Corbin, J.and Strauss, A. (1998). Basics of Qualitative Research. London: Sage publications.
-  Eid, K. Samah, S. Dalia, A. El-sayed, A. (2015). “Smoking problem among HelwanUniversity students: Practical versus theoretical faculty”. Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis. (64) 2: 379-385.
-  Kwon, H. K. (2001). “Risk and protective factors for adolescent delinquency”. Journal of Korean Home Economics Association. (2) 1: 135-152.
-  Kelly, K.J, Comello, M.L.G., & Edvards, R.W. (2004). “Attitudes of rural middle-school youth toward alcohol, tobacco, drugs, and violence”. The Rural Eductor. (3) 2: 199-24.
-  Patton, M. (2001). Qualitative Research and Evaluation Methods. London: Sage Publication.
-  Patterson, I. (2000). “Exploring the links between leisure boredom and alchol use among youth in rural and urban areas of Australia”. Journal of Park and Rereaction Administration. (18) 3: 53-75.
-  Phillips, J. C., & Kelly, D. H. (2009). School failure and delinquency which causes wich?. Criminology. (17).
Vitzthum, F. Koch, D. Groneberg, B. Mache, S. Marx . Hartmann,T.  Pankow, W. (2012). “Smoking behaviour and attitudes among German nursing students”. Nurse Education in Practice. 407- 412.
-  Wegner, L. Alan, f. Marite, M & Carl, M. (2006). “Leisure Boredom and substance Use Among High School Students in Sout Africa”. journal of Leisure Research. (38) 2: 249-266.
-  Walker, H. M., & Sprague, J. R. (1999). “The path to school failure, delinquency, and violence: Cousal factors and some potential solutions”. Intervention in School and Clinic. (35) 2: 67-73.
-  Yen, Z. Katims, D. & Zpata, J. T. (1999). “Participation in leisure activities and involvement in delinquency by Mexican America adolescents”. Hispanic Journal of behavioral Sciences. 21 (2): 170-185.رر