نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 داشکده اقتصاد مدیریت بازرگانی دانشگاه تبریز

2 دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده
این مطالعه می­کوشد با استفاده از ریزداده­های طرح هزینه درآمد خانوار که توسط مرکز آمار ایران جمع­آوری و منتشر می­شود  نابرابری درآمدی را  میان استان­های ایران به تفکیک مناطق شهری و روستایی، طی اجرای پنج برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اندازه­گیری نماید تا زمینه را برای اِعمال سیاست­های خردمندانه در جهت متعادل کردن توزیع درآمد در سطح کشور فراهم کند.برای بررسی روند نابرابری، ضریب جینی، شاخص تایل، شاخص اتکینسون و نسبت پراکندگی و نیز شاخص رفاه سن برای کل کشور و نیز همه استان­ها برآورد می­شود. طیق یافته­های تحقیق، سه معیار ضریب جینی، شاخص تایل و اتکینسون نتایج سازگاری از روند نابرابری ارائه و یکدیگر را تأیید می­کنند. شاخص­های نابرابری طی دوره 1369 تا 1394 بطور نوسانی تغییر کرده­اند اما بطور کلی دارای روند نزولی هستند که حکایت از بهبود توزیع درآمد در هر دو جامعه شهری و روستایی دارد. بیشترین کاهش نابرابری در مناطق شهری به ترتیب مربوط به استان­های آذربایجان­غربی، ایلام، بوشهر،کرمانشاه و زنجان و در مناطق روستایی مربوط به استان­های سمنان، یزد و هرمزگان است. در حالی­که برنامه دوم توسعه توفیق کمتری در کاهش شاخص­های نابرابری داشته، برنامه پنجم توسعه موفق­ترین برنامه در این زمینه بوده است. محاسبه شاخص رفاه سن نشان می­دهد که در دوره دهه ساله اخیر، پایین بودن شاخص­های نابرابری منجر به افزایش رفاه خانوارها نشده است. دلیل آن تغییرات شاخص بهای کالا و خدمات شهری و روستایی و رشد منفی متوسط هزینه­های خانوار بدلیل تحمیل هزینه­های سنگین بر اقتصاد کشور است که متأسفانه آثار آن در وضعیت رفاه خانوارهای شهری و روستایی نمود پیدا کرده و موجب فقیرتر شدن بخش بیشتری از مردم جامعه شده است. از این­رو در تفسیر ضرایب نابرابری باید با درنظر گرفتن تمامی جوانب اقدام به تصمیم­گیری و سیاست­گذاری در مورد آن نمود.
طبقه­بندی JEL:D31, D63, I3
واژه‌های کلیدی: توزیع درآمد، ضریب جینی، شاخص تایل، شاخص اتکینسون، شاخص سن، استان­های ایران

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimating the Inequality Indecies in Urban and Rural Areas in Iranian Provinces: During the five-year Development Plans Saeid Ebrahimi[1] , Seyed Kamal Sadeghi[2] , Mohamad Bagher Beheshti[3] Reza Ranjpour[

نویسندگان [English]

  • Saeid Ebrahimi 1
  • seyedkamal sadeghi 2
  • mohamadbagher beheshti 2
  • reza ranjpour 2

1 University of Tabriz

2 University of Tabriz

چکیده [English]

Estimating the Inequality Indecies in Urban and Rural Areas in Iranian Provinces: During the five-year Development Plans
Saeid Ebrahimi[1]  , Seyed Kamal Sadeghi[2]  , Mohamad Bagher Beheshti[3] Reza Ranjpour[4]
Received: 17/6/2017          Accepted: 26/11/2017
 
Abstract
This study seeks to measure income inequality among provinces of Iran in urban and rural areas during five socio-economic, and cultural development plan by using household survey data from 1990-2015, that issue by Statistical Centre of Iran, Gini coefficient, Theil index, Atkinson index and Sen Welfare indecies are calculated for the whole country as well as all provinces. Gini, Theil and Atkinson inequality index presented the Compatible results and confirm each other.  Inequality indices over the period 1990 to 2015 does not have deterministic trend. But generally has a downward trend that, suggests improving income distribution in both urban and rural area. Most reduce of inequalities in urban areas are related to the provinces of  Azarbayjan-Ghrby, Ilam, Bushehr, Kermanshah and Zanjan, and in rural areas of Semnan, Yazd and Hormozgan . On the other hand,

welfare indicator over the past decade for the whole country as well as all provinces is dropped during five-year development plans, inequality in urban and rural areas has been decreasing, although at this time the reduction of inequality is higher in rural areas. The Second Development Plan had less success in reducing inequality indices but the fifth development plan in this regard has been the most successful program. Sen Index shows that in the past decade, decreasing inequality does not leading to an increase in household welfare. Because of changes in price index for goods and services in urban and rural and negative growth of average household spending due impose heavy costs on the economy, which lead to extend the poor. Hence in interpreting of the coefficients of inequality, all its aspects should be considered in order to decision -making.
JEL Classification: D31, D63, I3
Keywords: Income Inequality, Gini Coefficient, Theil Index, Atkinson Index, Sen Index, Provinces of Iran
 



[1]. PhD. Student, University of Tabriz, Iran.   ebrahimi.ut@gmail.com  


[2]. Associate Professor, Faculty of Economics, Management and Business, University
   of Tabriz, Iran. (Corresponding Author)   


[3]. Professor, Faculty of Economics, Management and Business, University of
    Tabriz, Iran


[4]. Associate Professor, Faculty of Economics, Management and Business, University
   of Tabriz, Iran

 
منابع
-  ابونوری، اسماعیل؛ اسناوندی، اسماعیل. (1384)، برآورد و ارزیابی سازگاری شاخص­های نابرابری اقتصادی با استفاده از ریزداده­ها در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 71.
-  جمشیدی، رضا؛ سلیمی­فر، مصطفی. (1392)، بررسی و مقایسه توزیع درآمد خانوارهای شهری و روستایی استان خراسان­رضوی و کشور طی سال­های 1385-90، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 27 (3).
-  حسینی، سید شمس­الدین. (1386)، بررسی شاخص‌های اندازه‌گیری توزیع درآمد، معاونت پژوهشی مجمع تشخیص مصلحت نظام، تهران.
-  حسینی، سید شمس­الدین. (1394)، توزیع درآمد در ایران با استفاده از شاخص‌های جینی و اتکینسون در سال‌های 1380 تا 1392،فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی،  23 (74).
-  حسینی، سیده مریم؛ نجفی، سیدعباس. (1388)، توزیع درآمد در مناطق روستایی و شهری ایران (1386-1363)، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1 (3).
-  خدادکاشی، فرهاد. (1382)، بررسی روند فقر و توزیع درآمد و تعیین اقشار لازم‌الحمایه بر حسب خصوصیات اجتماعی و اقتصادی، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران.
-  راغفر، حسین؛ ابراهیمی، آزاده. (1387)، نابرابری درآمدی در ایران طی سال­های 1363-1385، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، 7 (28).
-  راغفر، حسین؛ خوشدست، فرهاد؛ یزدان­پناه، محدثه. (1391)، اندازه­گیری نابرابری درآمد در ایران از 1363 تا 1389، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، 12 (45).
-  رنجبر فلاح، محمدرضا؛ داودی، پدرام. (1392)، تجزیه نابرابری: مطالعه موردی مناطق شهری و روستایی استان تهران، تحقیقات اقتصادی، 48 (4).
-  کاظمی، مهدی؛ زمانیان، غلامرضا. (1384)، تحلیلی از وضعیت توزیع درآمد در مناطق شهری استان سیستان و بلوچستان، مجله جغرافیا و توسعه، 3 (5)..
-  کفائی، سیدمحمدعلی؛ نصیری، حسین. ( 1387)، اصول حاکم بر شاخص‌های نابرابری درآمدی و بررسی آن‌ها از نظر اسلام، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد اسلامی، 8 (32).
-  کفائی، سیدمحمدعلی؛ نصیری، حسین. (1388)، معرفی و برآورد دو شاخص جدید نابرابری توزیع درآمد برای ایران: جینی تک پارامتری و آتکینسون- جینی، پژوهشنامه اقتصادی،  10 (4).
 
-  Alderson, A. S., Doran, K. (2010). How Has Income Inequality Grown? The Reshaping Of The Income Distribution In LIS Countries, Conference on Inequality and The Status of The Middle Class: Lessons from the Luxembourg Income Study, Luxembourg.
-  Benjamin, D., Brandt, L., Giles, J. (2005). The Evolution Of Income Inequality In Rural China, Economic Development and Cultural Change, Vol. 53, No. 4, pp. 769-824.
-  Corbacho, M. A., Schwartz, M. G. (2002). Mexico: Experiences With Pro-Poor Expenditure Policies, IMF Working Paper, No. 02/12.
-  Dalton, H. (1920). The Measurement Of The Inequality Of Incomes, The Economic Journal, pp. 348-361.
-  Datt, G., Walker, T.(2004). Recent Evolution Of Inequality In East Asia, Applied Economics Letters, Vol. 11, No. 2, pp. 75-79.
-  De Nardi, M., Ren, L., Wei, C .(2000). Income Inequality And Redistribution In Five Countries, Economic Perspectives – Federal Reserve Bank of Chicago, Vol. 24, No. 2, pp. 2-20.
-  Garner, T., Terrell, K .(2001). Some Explanations For Changes In The Distribution Of Household Income In Slovakia: 1988 And 1996, The Economics of Transition, Vol. 6, No. 5, pp. 3-38.
-  Harding, A .,Greenwell H. (2001). Trends in Income and Expenditure Inequality in the 1980s and 1990s, 30th annual Conference of Economics, University of Canberra.
-  Jagielski, M., Duczmal, R., Kutner, R. (2015). Income Distribution In The European Union Versus In The United States, Physica A, No. 433, pp. 36-41.
-  Kataoka, M. (2009). Factors Of Interregional Income Inequality In Postwar Japan: Theil Decomposition And Gap Accounting Analyses, Review of Urban & Regional Development Studies, No, 20, pp. 135 - 150.
-  Lukiyanova, A., Oshchepkov, A. (2012). Income Mobility In Russia (2000–2005), Economic Systems, No. 36, pp. 46-64.
-  Milanovic, B (2001). World Income Inequality in the Second Half of the Century, Mimeo, World Bank.
-  Schaltegger, C., Weder, M (2014). Austerity, Inequality And Politics, European Journal of Political Economy, Vol. 35, pp. 1-22.