نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

3 دانشگاه آزاد اسلامی، ئاحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

چکیده
انرژی، همواره نقش اساسی در زندگی بشر ایفا نموده است. در شرایط کنونی با توجه به مسائلی هم­چون افزایش تعداد مصرف­کنندگان و تغییر سبک­های زندگی افراد و لزوم دسترسی سریع­تر به نیازهای مصرفی به جهت محدودیت­های زمانی، همواره خطر اتلاف و کاهش منابع و دغدغه اصلاح و بهینه­سازی الگوهای مصرفی افراد جامعه وجود داشته است. در میان حامل‌های انرژی، برق به دلیل داشتن مزایای زیاد و تقاضای روزافزون نسبت به سایر منابع انرژی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی و بر اساس رهیافت نظریه بنیانی به مطالعه عادات مصرف انرژی برق خانوار شهری می­پردازد. بر اساس روش نمونه­گیری هدفمند و با ملاک اشباع نظری با ۵۶ نفر از ساکنان منطقه ۵ تهران مصاحبه صورت گرفت. طی فرآیند کدگذاری داده­ها از میان ۶۳۱ داده، ۱۷۳ مفهوم، ۲۴ مقوله جزء ۶ مقوله عمده ساخته شد و در نهایت مقوله محوری «عادت واره مصرف انرژی خانوار شهری» استخراج شد. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که در سطح فردی عواملی نظیر راحت طلبی، ضعف مسئولیت پذیری فردی، بی اعتمادی، آگاهی پایین و در سطح میانه نیروی عادات و روزمرگی و در سطح کلان، تحولات تکنولوژی و سیاست­های انرژی بر شیوه­های عمل مصرف ناپایدار انرژی و تداوم آن در قالب عادات واره مصرفی در خانواده­ها اثر گذار است.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the effective factors on urban electricity consumption with the fundamental theory approach(Case study: District 5 of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Zahra Aslani 1
  • m a 2
  • Habib Zanjani 3

1 Islamic azad university science and research branch, Tehran

2

3 Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran

چکیده [English]

Investigating the effective factors on urban electricity consumption with the fundamental theory approach(Case study: District 5 of Tehran)
Zahra Aslani[1], Mostafa Azkia[2], Habiballah Zanjani[3]
 
Receive: 20/11/2017
Accept: 21/2/2018
Abstract
Energy has always played an essential role in human life. In the current situation, due to the increasing number of consumers and the changing lifestyles of individuals and the need for faster access to consumer needs because of time constraints, the society has always faced the danger of waste and reduced resources and the concern to improve and optimize consumption patterns of people in the community .Among energy carriers, electricity is especially important due to its high benefits and increasing demand. The present study uses a qualitative method based on the fundamental theory approach to study the habits of urban power consumption. Based on the purposeful sampling method and theoretical saturation criterion, 56 residents of district 5 of Tehran were interviewed. During the data encoding process from 631 data, 173 concepts, 24 categories of items and 6 major categories were constructed and finally the main category of "the habits of urban household energy consumption" was extracted. Research findings show that on the individual level, factors such as comfort, lack of individual responsibility, distrust, low awareness and at the mid-level the habit and daily routine and at macro level, the technological developments and energy policies on unsustainable consumption of energy and its continuity in the form of consumption habits effect the  families..
Keywords: Energy consumption, consumption habitus, electricity, urban household, grounded theory



[1] Doctoral student in sociology, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran.


[2] Professor of Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran (responsible author) mostafa_azkia@yahoo.com  


[3] A faculty member of Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran, habib_zanjani@yahoo.com.                                                              

منابع
-  ازکیا، مصطفی؛ ایمانی جاجرمی، حسین. (۱۳۹۰). روش‌های کاربردی تحقیق (جلد دوم). تهران: انتشارات کیهان.
-  ازکیا، مصطفی؛ احمد رش، رشید؛ پارتازیان، کامبیز. (۱۳۹۵). روش‌های تحقیق کیفی از نظریه تا عمل (جلد دوم). تهران: انتشارات کیهان.
 آمار تفصیلی صنعت برق ایران ویژه مدیریت راهبردی. (۱۳۹۵). وزارت نیرو، شرکت مادر تخصصی توانیر.
-  بوردیو، پی یر. (۱۳۹۰). نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه: مرتضی مردی‌ها. تهران: انتشارات نقش و نگار.
-  بهشتی، صمد. (۱۳۹۲). تبیین جامعه شناختی مصرف حامل های انرژی و ارائه الگوی بهینه مصرف. پایان نامه دکتری. (دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی).
-  پارکر، جان. (۱۳۸۶). ساخت یابی. ترجمه: حسین قاضیان.تهران: نشر نی.
-  جمشیدی‌ها، غلامرضا؛ پرستش، شهرام. (۱۳۸۶). دیالکتیک منش و میدان در نظریه عمل پیر وردیو. نامه علوم اجتماعی. شماره۳۰.
-  ریتزر، جرج؛ داگلاس جی.گودمن. (۱۳۹۰). نظریه جامعه شناسی مدرن، ترجمه: خلیل میرزایی و عباس لطفی زاده، انتشارات جامعه شناسان.
-  فلیک، اووه. (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه: هادی جلیلی: تهران: نشر نی
-  گرنفل، مایکل. (۱۳۸۸). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو. ترجمه: محمد مهدی لبیبی. تهران:نشر افکار.
 
-  Danner, U.N., Aarts, H., de Vries, N.K., (2008). Habits vs intention in the prediction of future behaviour: therole of frequency, context stability and mental accessibility of past behaviour. British  Journal of Social Psychology 47, 245–265.
-  Faiers, A., Cook, M., Neame, C., (2007). Towards a contemporary approach for understanding consumer behaviour in the context of domestic energy use. Energy Policy 35 (8), 4381–4390.
-  Gram-Hanssen, K., (2008). A Practice Theory Approach to Households Energy Savings — Standby Consumption as an Example. Paper Presented at the Interim Meeting 2008 of the ESA Network of Sociology of Consumption, Helsinki, Finland, 27–30 August 2008.
-  Gram-Hanssen, K., (2008). Heat Comfort and Practice Theory — Understanding Everyday Routines of Energy Consumption. Proceedings of the 2008 SCORE Conference Sustainable Consumption and Production: Framework for Action, 10–11 March, Brussels, Belgium.
-  Hargreaves, T. (2011). Practice-ing behaviour change: Applying social practice theory to pro-environmental behaviour change. Journal of Consumer Culture 11 issue: 1, page (s): 79-99.
-  Maréchal, K., (2009). An evolutionary perspective on the economics of energy consumption: the crucial role of habits. Journal of Economic Issue 43 (1), 69–88.
-  Maréchal, K., (2010). Not irrational but habitual: The importance of “behavioural lock-in” in energy consumption . Ecological Economics 69 (2010) 1104–1114
-  Royston, S., (2015). Active consumers? Everyday innovation and adaptation for efficiency in thermal comfort services. Proceedings of the 2015 ECEEE Summer Study, European Council for an Energy Efficient Economy, Stockholm.
-  Ropke, I., (2009). Theories of practice — new inspiration for ecological economic studies on consumption. Ecological Economics 68 (10), 2490–2497
-  Schäfer, M., Bamberg, S., (2008). Breaking habits : linking sustainable consumption campaigns to sensitive events. Proceedings of the SCORE Conference "Sustainable Consumption and Production: Framework for action", 10–11 March, Brussels, Belgium.
-  Wilhite ,Harold. (2010). Anthropological perspectives on practice theory and efforts to reduce energy consumption. Practice theory and climate change. UK.
-  Wood, W., Tam, L., Witt, G.M., (2005). Changing circumstances, disrupting habits. Journal of Personality and Social Psychology 88 (6), 918–933.