نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول).

چکیده

چکیده
فضاهای عمومی شهری بخش بزرگی از نیازهای اجتماعی انسان‌ها را در جوامع شهرنشین برآورده می‌کنند. با توجه به این که تعامل شهروندان با فضاهای عمومی از یک‌سو و ارتباط شهروندان با یکدیگر در فضاهای عمومی از سوی دیگر از الزامات زندگی شهری است؛ بازشناسی کیفیت و ویژگی‌های این فضاهای شهری و هنجارهای اجتماعی- فرهنگی حاکم بر آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش "نظریه مبنایی" تلاش دارد به استخراج مقوله‌های مرتبط و تعریف‌کننده انواع فضاهای عمومی شهری تهران در عصر حاضر بپردازد. با توجه به دیدگاه‌های کاربران این فضاها، مقوله‌ها عبارت‌اند از: برابری، آرامش و آسایش، تنوع، ارتباط و تعامل، تصویر ذهنی و معنا، گرایش، آگاهی، حس تعلق و هویت جمعی، هماهنگی، آزادی، حضور، پویایی و سرزندگی. همچنین مهم‌ترین مسئله‌ای که فضاها با آن مواجه هستند، "تعادل و عدالت" در ابعاد و مقوله‌های گوناگون است؛ فضاهای عمومی شهری تهران را زمانی می‌توان فضاهایی متعادل و عادلانه دانست که بتوانند در همه جوانب و مقوله‌ها تعادل و عدالت را برقرار کنند. اما به نظر می‌رسد که امروزه به‌ناچار باید هر نوع فضایی را که بتواند برآورنده حتی بخش کوچکی از نیاز انسان بر فضای عمومی شهری باشد، به‌عنوان فضای عمومی شهری پذیرفت و درعین‌حال در خصوص کیفیت آن و میزان نزدیکی به معیارها و هنجارهای یک فضای عمومی شهری آرمانی بحث کرد. بدین منظور در این پژوهش تلاش شده است با توجه به ابعاد، مفاهیم، مسائل و چالش‌های مطرح‌شده در این فضاها، بایدهاونبایدها یا به عبارت بهتر هنجارهای اجتماعی و فرهنگی- ایجابی و سلبی- مرتبط با آن‌ها را تبیین کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognition of Social and Cultural Norms in Urban Public Spaces of Tehran Baharan Tonekanoni[1] , Pouyan Shahabiyan[2] Receive: 3/10/2017 Accept: 11/11/2017

نویسندگان [English]

  • baharan tonekaboni 1
  • p sh 2

1 PH.d student of urban planning and design, Urban planning and design group, Faculty of Architecture and Urban Planning and Design, Central Tehran Branch, Islamic Azad University

2

چکیده [English]

Recognition of Social and Cultural Norms in Urban Public Spaces of Tehran
Baharan Tonekanoni[1]  ,  Pouyan Shahabiyan[2]
Receive: 3/10/2017                 Accept: 11/11/2017
 
Abstract
Urban public spaces meet a large part of the social needs of people in urban societies. Considering that the interaction of citizens with public spaces on the one hand and the communication of citizens in public spaces on the other is a requirement of urban living; recognition of the quality and properties of these urban spaces and the social-cultural norms of them seems necessary.
The current research, using the ''Grounded Theory'' method, attempts to extract related and defining categories of urban public spaces in Tehran Contemporary era. According to the views of users of these spaces, the categories are: equality, comfort and comfort, diversity, communication and interaction, mental image and meaning, tendency, awareness, sense of belonging and collective identity, harmony, freedom, presence, dynamism And vitality. Also, the most important issue facing spaces is "balance and justice" in various dimensions and categories; Tehran's urban public spaces can be considered as balanced and fair spaces that can be found in all aspects and categories But it seems that nowadays, every space that can even satisfy a small part of the human need in the urban public space has to be accepted as a public urban space, while its quality and level of achievement to the criteria and norms of an ideal urban public space should be discussed. For this purpose, in this research, it has been tried to explain, what “should be done” and what “should not be done” or in other words, the related social-cultural - privative and affectionate – norms according to the aspects, concepts, issues and challenges regarding these spaces.
Keywords: Urban Public Space, Tehran, Norm, Cntemporary Era, Balance and Justice



[1].    (Corresponding Author)   baharan.tonekaboni@gmail.com


[2].              an@iauctb.ac.ir

منابع
-  ادهم، زهرا؛ امین‌زاده، بهناز. (1389)، اصول طراحی فضاهای باز شهری در عصر جهانی‌شدن، مطالعه موردی: مرکز تاریخی تهران، نامه معماری و شهرسازی، شماره 5..
-  اشتراس، آنسلم؛ کوربین، جولیت. (1390)، اصول روش تحقیق کیفی؛ نظریه مبنایی- رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمه: بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-  اشرفی، یوسف؛ پوراحمد، احمد. (1394)، مدرنیته و تحولات فضای عمومی شهری، تهران: پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری، جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
-  بصیری مژدهی، رضا؛ خلیجی، کیوان. (1389)، فضای عمومی، ماهیتی پیچیده و چند مفهومی، پیشنهادی چندوجهی برای گونه‌بندی فضاهای عمومی، منظر، شماره 7.
-  پاکزاد، جهانشاه. (1390)، تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران. (از آغاز تا سلسله قاجار)، تهران: آرمانشهر.
-  پاکزاد، جهانشاه. (1395)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، تهران: انتشارات شهیدی.، چاپ هشتم.
-  تنکابنی، بهاران؛ شهابیان، پویان؛ مدیری، آتوسا. (1396)، بازشناسی و تحلیل تغییرات و تحولات اجتماعی- فرهنگی فضاهای عمومی شهری تهران امروز، جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هشتم، شماره 4.
-  راست‌بین، ساجد و دیگران. (1391)، رابطه همبستگی بین کیفیت‌های محیطی و تداوم حیات شهری در عرصه‌های عمومی(نمونه موردی: جلفای اصفهان)، باغ نظر، شماره 21.
-  شفتو، هنری. (1390)، فضاهای شهری دوستانه، خلق مکان‌های عمومی تأثیرگذار، ترجمه: سیامک پناهی و آرمان کیانیان، تهران: نشر ادیبان.
-  گیدنز، آنتونی. (1393)، جامعه‌شناسی، چاپ نهم، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
-  محمودپور، ئه‌سرین. (1393)، درآمدی بر برنامه‌ریزی فضاهای عمومی شهری با نگاهی به بوستان‌های شهر تهران، تهران: آذرخش،‌ چاپ اول.
-  مدنی‌پور، علی. (1387)، فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه: فرشاد نوریان، تهران، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، چاپ اول.
 
-   Akkarercan, Z. Muge. (2007). “Public Spaces of Post Industrial Cities and their Changing Roles(1)”, Metu Jfa,No.24:1, PP:115-137
-   Banerjee, Tridib. (2001). “The Future of Public Space: Beyond Invented Streets and Reinvented Places”, Journal of the American Planning Association, No.67:1, PP: 9-24
-   Boyer, M. Christine. (1996). The City of Collective Memory: Its Historical Imagery and Architectural Entertainments, Cambridge: MIT press
-   Boyer, M. Christine. (1988). “The return of aesthetics to city planning”, Society, Volume 25, Issue 4, pp 49–56
-   Carmona, Matthew. (2010). “Contemporary Public Spaces: Critique and Classification”, Journal of urban design, No. 15, PP:123-173
-   Corbin,Juliet M., Strauss, Anselm L. (2015). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, fourth edition, Sage
-   Crang, Mike. (1998). Cultural Geography, London: Routledge
-   Davis, Mike. (1990). City of Quartz: Excavating the future in Los Angeles, London & NewYork, Verso
-   Ellin, Nan. (1999). Post Modern Urbanism,. (first published 1996) USA: Princeton Architectural Press
-   Gehl, Jan. (2010). Cities for people, Copenhagen: Island press
-   Gehl, Jan, Gemzoe Lars. (2000). New City Spaces, Copenhagen: The Danish Architectural Press
-   Gencel & Velibeyoglu. (2006). “Reconsidering the Planning and Design of Urban Public Spaces in the Information Age: Opportunities & Challenges”, Public Spaces in the Information Age, 42nd ISoCaRP Congress
-   Goodsell, Charles T. (2003). “The Concept of Public Space and Its Democratic Manifestations”, The American Review of Public Administration, Vol.33, PP. 361-383
-   Habermas, Jurgen. (1991). The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of Bourgeois society, Massachusetts: Cambridge, MIT press
-   Hajer, Maarten. A., Reijndrop, Arnold. (2001). In Search of New Public Domain: Analysis and Strategy, Rotterdam: Nai publisher
-   Jacobs, Jane. (1961). The Death and Life of Great American Cities, Newyork: Vintage Books
-   Kohn, Margaret. (2004). Brave New Neighbourhoods: The Privatization of Public Space, New York & London: Routledge
-   Lefebvre, Henri. (1991). The production of space, Translated by Donald Nicholson-Smith, Oxford: Blackwell
-   Loukaitou-Sideris, Anastasia, Banerjee, Tridib. (1998). Urban Design Downtown: Poetics and Politics of Form, California: University of California Press
-   Low, Setha M., Smith, Neil. (2006). The Politics of Public Space, New York & London: Routledge
-   Madanipour, Ali. (2003). Cars, Goran, Allen, Judith, Social Exclusion in European Cities: Processes, experiences and responses, London and New York: Routledge
-   Mattson, Kevin, Mattson, Kevin. (1999). “Reclaiming and Remaking Public Space: Toward an Architecture for American Democracy”, National Civic Review,Volume 88,Issue 2,pp.133-144
-   Minton, Anna. (2006). What Kind of World are We Building? The Privatisation of Public Space, London: RICS
-   Mitchell, Don. (1995). The End of Public Space? People's Park, Definitions of the Public, and Democracy, Annals of the Association of American Geographers, Vol. 85, No. 1, pp. 108-133
-   Nasri, Seyed Reza, Imani Kolouri, Sara. (2015). “Evaluation of effective factors on vitality of public spaces of new cities with emphasis on identity concept”, Science Journal. (CSJ), Vol. 36, No: 6, pp: 510-520
-   Sennett, Richard. (1977). The fall of Public man, New York: Knopf
-   Sircus, Jan. (2006). Invented Places, Urban design reader, PP. 126-129
-   Sorkin,Michael.(1992). Variations on a Theme Park:The New American City and the End of Public Space, New York:Hill and Wang
-   Spocter, Manfred Aldrin. (2005). The ‘Silent’ Privatisation of Urban Public Space in Cape Town, 1975 – 2004, mini-thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of MA, University of the Western Cape
-   Trancik, Roger. (1986). Finding Lost Space: Theories of Urban Design, Van Nostrand: New York
-   Walzer, Michael. (1986). “Public Space: Pleasure and Costs of Urbanity”, Dissent, 33: 470- 476
-    Worpole, Ken, Knox, Katherine. (2008). The social value of public spaces, York: Joseph Rowntree Foundation