نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارجامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.نویسنده مسئول

2 کارشناس ارشدپژوهشگراقتصادنظری

چکیده

مقاله حاضر به دنبال بررسی وضعیت زنان در ایران و ترکیه بر حسب شاخص‌های اصلی توسعه انسانی بوده و سعی داشته با مطالعه اسنادی و تحلیل داده‌های قابل‌دسترسی به پرسش‌هایی چون چگونگی وضعیت شکاف جنسیتی بر حسب شاخص‌های عمده و نیز میزان شاخص توسعه جنسیتی در این دو کشو پاسخ دهد. برای انجام هر چه بهتر مطالعه تطبیقی، شاخص‌های توسعه انسانی با مؤلفه‌هایی چون آموزش، بهداشت، اقتصاد و سیاست بر حسب نسبت جنسیتی و بر اساس داده‌های ملی از جمله سالنامه آماری مرکز آمار ایران و اطلاعات در دسترس موسسه ملی آمار ترکیه و نیز داده‌های بین‌المللی بانک جهانی، گزارش‌های توسعه انسانی سازمان ملل متحد و گزارش شکاف جنسیتی مجمع جهانی اقتصاد محاسبه شده است.
یافته‌ها نشان می‌دهد به جز مجموعه مؤلفه‌های شاخص بهداشت که هر دو کشور کم و بیش وضعیت مشابهی گزارش داده­اند، وضعیت مؤلفه‌های شاخص سیاست و اقتصاد زنان در ترکیه سطح بالاتری از توسعه‌یافتگی را خصوصاً در دو دهه اخیر نشان می‌دهد. این امر تا اندازه‌ای مرتبط با بسترسازی‌های حمایتی قانونی دولت بوده است. همچنین باید گفت بهبود قابل‌توجه مؤلفه‌های شاخص آموزش در میان زنان ایرانی موضوعی است که مستلزم مدیریت راهبردی ناظر به سایر شاخص‌های توسعه انسانی می‌باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discussing Women and Human Development Indicators in Iran and Turkey

نویسندگان [English]

  • somayeh sadat Shafiee 1
  • zahra porbagher 2

چکیده [English]

The article studies women situation in Iran and Turkey in terms of the main indicators of human development. Comparatively documentary and data analyzing, it attempts to answer how is the gender gap and what is the Gender Development Index in these two countries. To do this, human development with indicators such as education, health, economy and politic base on sex ratio were studied. Domestic data of Statistical Centre of Iran, Turkish Statistical Institute and international ones such as World Bank organization, human development reports and global gender gap report of world economic forum were referred.
Findings clarify that with the exception of determinants of Health indicator which are reported by and large similar situation; the situation of women politic and economic indicators in Turkey implies higher level of development in Turkey. This is somehow because of protective legal measures of state. Also it should be mentioned that significant improvement of education indicator among Iranian women is an issue which necessitates strategic management with taking to consideration other indicators of human development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human development indicators
  • Gender gap
  • Gender ratio
  • Health
  • Education
  • economy
  • politic
-  اکرم، کاوه. (1381)، بررسی پدیده تبعیض دستمزدی علیه زنان در بازار کار ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه عالی پژوهش در برنامه ریزی و توسعه.
-  خانی، فضیله. (1389)، چارچوب تحلیلی در مطالعات نابرابری‌های جنسیتی در جهان، زن در توسعه و سیاست، دوره 8، ش:3.
-  شادی طلب، ژاله. (1385)، جنسیت و چالش‌های توسعه در ایران، تهران: قطره.
-  کولایی، الهه و حافظیان. (1385)، نقش زنان در توسعه کشورهای اسلامی، تهران: دانشگاه تهران.
-  طاهرخانی، ستاره. (1387)، زنان و اهداف توسعه هزاره، تحقیقات زنان، سال دوم، شماره دوم.
-  لانگه، سارا. (1376)، معیارهایی برای تواناسازی زنان، (برنامه ریزی بر حسب جنسیت در جهان سوم، شناخت احتیاجات علمی و استراتژیک جنسیت)، تهران: دنیای توسعه.
مرکز آمار ایران، www.amar.org.ir/‎
-  موسوی، مرضیه و همکاران. (1389)، توسعه انسانی مبتنی بر جنسیت و آموزش زنان، زن در توسعه و سیاست، دوره 8، ش 4.
-  Guity Nashat and Judith E, Tucker, (1999). women in the Middle East Restoring women to history, Indiana university press.
-  Henshall Janet, Momsen, (1991). Women and Development in the Third World London: Routlege.
-  Morrison et al. (2005). The impact of social institutions on the economic role of women in developing Studies. OECDDevelopmentCenter Working Paper , No 213. Paris.
-  Parpart, Jane L. (2005). Rethinking empowerment, Taylor and Francis
-  Towards Gender Equality in Turkey: a Summary Assessment, (2012). November 20. Turkey Country Management Unit, Europe and Central Asia Region
-  Turkish Statistical Institute (TurkStat), www.turkstat.gov.tr
-  UNDP Human development Report, http://hdr.undp.org
-  United Nations educational, scientific and cultural organization (Unesco). (2000). Word education indicators. from the Unesco website: www. Unesco.org
-  Wiliamson, O. (2000). The new institutional economics: Taking Stock, Looking ahead, The Journal of Economic Literature. 38 (3), 595-613.
-  World Bank data, data.worldbank.org/‎