نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علامه طباطبائی.

چکیده


توسعه سیاسی در کلی‌ترین تعریف، فرآیندی است که طی آن ظرفیت ساختارها و نهادهای سیاسی، همچنین پویایی­ نیروها و روابط سیاسی یک کشور در جهت ساماندهی امور عمومی‌ (داخلی و خارجی) افزایش می­یابد. در قرون اخیر، توسعه سیاسی حول محور سه فرآیند به‌پیش رفته است: تمرکز قدرت سیاسی، نهادمند شدن و قانونمند شدن حکومت و دموکراتیک شدن آن با نگاهی کلی به تجربه کشورهای گوناگون، دو الگوی اصلی توسعه سیاسی را می‌توان از یکدیگر تفکیک کرد؛ در الگوی اول که می­توان آن را «دولت محور» نامید، ظرفیت حکومت، به‌ویژه دستگاه­های نظامی ‌و اداری آن افزایش‌ یافته اما عرصه اجتماعی سیاست و روابط میان دولت و جامعه توسعه چندانی نیافته است. در این الگو، ثبات و امنیت سیاسی معمولاً در معرض فشارهای ناشی از تعارضات و منازعات آشکار و پنهانی بوده که ریشه در انسداد روابط سیاسی و شکاف میان دولت و جامعه داشته است. در الگوی دوم که می­توان آن را «جامعه محور» نامید، به‌ موازات توسعه ‌سازمان حکومت، نیروها و نهادهای اجتماعی و مدنی نیز توسعه ‌یافته‌اند و روابط دولت و جامعه از تعادل برخوردار شده است. در این مقاله با مروری بر تجربیات توسعه سیاسی در اروپای غربی نمونه­هایی از الگوهای توسعه سیاسی مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس آن، برخی از ملزومات عام توسعه سیاسی استخراج‌ شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Classic Patterns of Political Development: A study of Western Europe

نویسنده [English]

  • a d

چکیده [English]

Political development is the processes in which capacities of political institutions and actors increase in order to organize and manage public affairs. In recent centuries, political development has revolved around three processes: The concentration of political power; the legalization of the state, and the democratization of the government. These processes at first, became apparent in Western Europe. We can distinguish two main Patterns of political development in these countries. The First pattern, that can be called "Social-based" became apparent in the northwestern Europe and British. In these countries, before and in parallel with the development of the government, the civil society was also developed. In these countries, political participation was gradually extended and deepened; therefore, political conflicts were appeared in institutional competitions and adjusted. The second pattern, that can be called "State-based", became apparent in the central and eastern Europe. In these countries, emphasizes has been placed upon strengthening of the power of the government, and the weak civil society did not play an effective role in politics. Therefore, in these countries political stability was under the pressure of obvious or hidden conflicts. In addition to these main patterns, there will also be a compound pattern that we call “revolutionary” which became apparent in French. In this country, the power of the state and society was relatively balanced, but these relations were not well established, such that they replaced each other alternately. This study shows that: 1) the first pattern suffers less contradiction and crisis 2) Many European countries that began in the form of second or third patterns, gradually shifted to the first 3- regardless of structural factors and international events, political elite played a decisive role in the evolution and transformation of political development processes to make timely   decision for the political reform.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Development
  • Social-based pattern
  • State-based Pattern
  • Revolutionary Pattern
  • concentration
  • Legalization
  • Democratization
  • electoral system
  • party system
-  آصفی رامهرمزی، حمدالله. (1384)، آلمان از دوپارگی تا یگانگی، شیراز: نوید.
-  اسکاچپول، تدا. (1390)، دولت‌ها و انقلابات اجتماعی، ترجمه: مجید رویین تن، تهران: سروش، چاپ دوم.
-  اوتاوی، مارینا. (1386)، گذار به دموکراسی یا شبه اقتدارگرایی، ترجمه: سعید میرترابی، تهران: قومس.
-  ایوانس،پیتر. (1382)، توسعه یا چپاول؛ نقش دولت در تحول صنعتی، ترجمه: عباس زندباف و عباس مخبر، تهران: طرح نو.
-  بدیع، برتران. (1376)، توسعه سیاسی، برگرداننده: احمد نقیب زاده، تهران: قومس.
-  برانت، ویلی. (1373)، زندگی سیاسی من، ترجمه: حمیرا مشیرزاده. تهران: اطلاعات.
-  برشتین، سرژ و همکاران. (1371)، تاریخ قرن بیستم، ترجمه: امان الله ترجمان. 2 جلد. تهران: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
-  بلوخ، مارک. (1363)، جامعه فئودالی، ترجمه: بهزاد باشی، تهران: آگاه.
-  پالمر، رابرت روزول. (1357)، تاریخ جهان نو، ترجمه: ابوالقاسم طاهری، تهران: امیرکبیر..
-  تنبروک، روبرت هرمان. (1358)، تاریخ آلمان، ترجمه: محمد علی ظروفی، تهران: دانشگاه تهران.
-  توشار، پاتریس و همکاران. (1384)، قرن بسیاره روی­ها، ترجمه: عباس صفریان، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
-  داد، سی. ایچ.. (1388)، مراحل و عوامل و موانع رشد سیاسی، ترجمه: عزت‏الله فولادوند، تهران: نشر ماهی، چاپ دوم.
-  سیل، پاتریک و مکانویل، مورین. (1381)، انقلاب 1968 فرانسه، ترجمه: حسین بخشنده، تهران: نشر سرابی.
-  شاریر، ویلیام. (1344)، ظهور و سقوط رایش سوم، ترجمه: ابوطالب صارمی. تهران: امیرکبیر.
-  گریمبرگ، کارل. (1370)، تاریخ بزرگ جهان، 12 جلد، ترجمه: سیروس ذکاء و همکاران، (زیر نظر محمد علی اسلامی ‌ندوشن)، تهران: یزدان.
-  لاسکی،‌هارولد. ژ. (1382)، سیر آزادی در اروپا، ترجمه: رحمت­الله مقدم مراغه­ای . تهران: مجید.
-  مارکس، کارل. (1377)، هجدهم برومر لویی بناپارت، ترجمه: باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
-  ماله، البر. (1357)، تاریخ جهان در قرون جدید، 7 جلد، ترجمه: حسین فرهودی و رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب و علم.
-  مور، برنگتون. (1369)، ریشه­های اجتماعی دموکراسی و دیکتاتوری، ترجمه: حسین بشیریه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-  نوذری، حسینعلی. (1381)، احزاب سیاسی و نظام‌های حزبی، تهران: گستره.
-  نیوجنت، نیل. (1384)، سیاست و حکومت در اتحادیه اروپا، ترجمه: محسن میردامادی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت امور خارجه.
-  واینر، مایرون؛ ‌هانتینگتون، ساموئل پی. (1379)، درک توسعه سیاسی، ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  وبر، ماکس. (1373)، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمه: عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی، تهران: انتشارات علمی ‌و فرهنگی.
-  وود، آلن ت.. (1384)، دموکراسی‌های آسیایی، ترجمه: زهرا زهرایی، تهران: امیرکبیر.
-  هابسبام، اریک. (1380)، عصر نهایت‌ها: تاریخ جهان از 1914 تا 1991. ترجمه: حسن مرتضوی، تهران: آگاه.
-  هلد، دیوید. (1369)، مدل‌های دموکراسی، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
 
-  Almond, G. & J. S. Coleman. (1960). The Politics of the Developing Areas.PrincetonUniversity Press.
-  Anderson, Pery. (1974). Leneages of The Absolutist State. London: N.L.B.
-  Apter, D.. (1965). The Politics of Modernization. ChicagoUniversity Press.
-  Blum, George. (1998). The Rise of Fascism in Europe. Greenwood Press.
-  Dahl, R. & C. Lindblom. (1957). Politics, Economics and Welfare. New York: Harper and Row.
-  Eisenstadt, S. N. (1966). Modernization: Protest and Change. Englewood Cliffs, Princeton Hall.
-  --------------------  . (1963).Political System of Empires. The Free Press.
-  Macridis, Roy C. (1997). Modern Political System: Europe. N.J.: Printic Hall.
-  Rothney, J. A. Murray. (1969). Bonapartism After Sedan.CornellUniversity Press.
-  Russet, B. (1973). "Are Instability and Inequality Related?" in: Lewis and Potter. The Practice of Comparative Politics. London: Open University Set Book.
-  Rustow, Dankwart. (1967).  A World of Nations., Brookings Institution.
-  Shils, E. (1960). Political Development in the New States., Mouton and the Hague Co.
-  Tilly,Charls. (1990). Coercion, Capital, and European State, A.D. 1990– 1990. Cambridge Basil Blackwell.
-  Wallerstein. E. (1974). Modern World system, New York: Academic press.