نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده


نظریه‌های توسعه انسانی مبتنی بر نگاه سکولاری و انسان‌محوری، مدعی هستند که برای تحول اجتماعی و اقتصادی جامعه انسانی ارائه‌شده‌اند. اما موفقیّت چندانی به لحاظ نظری و اجرایی نداشته‌اند. مشکل اصلی این نظریه‌ها آن است که به عامل اصلی تحول توسعه که انسان باشد ناظر نیستند. تمام این نظریه‌ها در چارچوب سرمایه‌سالاری نظام اقتصادی سرمایه‌داری سکولار، ارائه و پیگیری می‌شوند. این جریان هرگز قادر نیست، نقش اصلی را در فرآیند توسعه به انسان بدهد. امّا بر پایه مبانی هستی‌شناختی نظام اقتصادی اسلام، ضمن این‌که سرمایه و صاحب سرمایه، نقش مناسبی در فرآیند تحقق جامعه پیشرفته اسلامی ‌دارد، به انسان به‌عنوان عامل اصلی بسترساز تحقق پیشرفت اقتصادی جامعه اسلامی، نقش اساسی داده می‌شود و با ارائه و اجرای مدل‌های مردم‌سالاری اقتصادی، انسان‌ها در فرآیند اقتصادی به سمت انسان موردنظر اسلام، متحول شده و به‌وسیله چنین انسان‌هایی جامعه مطلوب پیشرفته اقتصادی از منظر اسلام، دست‌یافتنی می‌شود. ظرفیت مدل‌های مردم‌سالاری اقتصادی برای تحقق جامعه پیشرفته اقتصادی یکسان نیستند؛ بنابراین، هر مدلی دارای ظرفیت بیشتری باشد، در اولویت قرار می‌گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Human Development Based on Islamic Ideas: Econimic Approach as an Alternative

نویسنده [English]

  • a u

چکیده [English]

Human development theories that are based on secularism and humanism are claimed to be developed for social and economic changes. However, they have not been theoretically and provided and developed in the capitalism frameworks of secular capitalist economic systems. The trends can never give human the main role. In the ontology of the Islamic economic system not only capital and the capital owner have a main role in realizing the advanced Islamic society, but also human, is thought to be the main factor in preparing the ground for economic development of the Islamic society. Developing and exploiting democratic economy models changes people to the people in Islamic perspective who make economically developed society in Islamic perspective possible. Democratic economy models have different capabilities in creating economically developed society, therefore models with more capabilities have priority.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human development
  • capitalist system
  • Islamic ideal society
  • Democratic economy
-  بیو، والدن. (1376)، پیروزی سیاه، ترجمه: احمد سیف و کاظم فرهادی، چاپ اول، تهران، انتشارات نقش جهان.
-  جهانیان، ناصر. (1391)، «نقد الگوی توسعه انسانی و پیشنهاد راهبردهای اصلاحی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 46، سال دوازدهم.
- سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. (1381)، مبارزه با فقر: گزارش توسعه جهانی 2000-2001 بانک جهانی، ترجمه: معاونت امور اجتماعی، تهران، دفتر امور تأمین اجتماعی.
-  سپهرى، محمدرضا. (1378)، توسعه انسانى، تهران: وزارت کار و امور اجتماعى.
-  سن، آمارتیا. (1381)، توسعه به‌مثابه آزادی، ترجمه: وحید محمودی، تهران: انتشارات دبستان.
-  قدیری اصلی، باقر. (1376)، سیر اندیشه‌های اقتصادی، چاپ نهم، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
-  قرآن.
-  گریفین، کیت و تری مک‌کنلى. (1377)، توسعه انسانى: دیدگاه و راهبرد، ترجمه: غلام‌رضا خواجه‌پور تادوانی، تهران: انتشارات وداد.
-  محمدی ری‌شهری، محمد. (1374)، میزان الحکمه، قم: دارالحدیث.
-  نهج البلاغه
-  یوسفی، احمد‌علی. (1393)، آیین تعاونی از منظر اسلام، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی .
-  Gordon, David, "Eradicating Poverty in the 21st Century: When will Social Justice be done?" Inaugural Lecture, 18th October, 2004.
-  Milanovic, Branko, (1999), True World Income Distribution, 1988 and 1993”, World Bank, Development Research Group, Retrievable at: http://elibrary.worldbank.org/doi/pdf/10.1596/1813-9450-2244.
-  Maddison, Angus, (2001), The World Economy: A Millennial Perspective, Paris, Organisation for Economic Co-operation and Development.
-  Thorbecke, Erik, (2006), The Evolution of the Development Doctrine, 1950-2005, United Nations University, Research Paper, Retrievable at: http://www.rrojasdatabank.info/rp2006-155.pdf.
-  UNDP, Human Development Report, (1990), Retrievable at: http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/219/hdr_1990_en_complete_nostats.pdf.
-  UNDP, Human Development Report, (2010), Retrievable at: http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/270/hdr_2010_en_complete_reprint.pdf.
-  World Development Indicators 2008, World Bank, August 2008, Retrievable at: http://data.worldbank.org/products/data-books/WDI-2008.