نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این مقاله «میزان و نحوۀ دسترسی شهروندان شهرهای جدید به فن‌آوری‌های اطلاعات و ارتباطات و میزان رضامندی آنان از خدمات ارائه شده در دو شهر جدید پرند و پردیس» را بررسی می‌کند. این پژوهش که به شیوۀ پیمایشی انجام گرفت، در پی آن بود تا تأثیر ارتباطات نوین را در سامان‌یابی شهرهای جدید بر پایۀ نظریه‌های جامعۀ شبکه‌ای مانوئل کاستلز[1]، حوزۀ عمومی‌یورگن هابرماس[2] و نظریه‌های مربوط به ارتباطات توسعه مورد مطالعه قرار دهد و به این پرسش اساسی پاسخ دهد که شهروندان شهرهای جدید در ایران تا چه میزان از فن‌آوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی برخوردارند و این خدمات چه جایگاهی در حل معضلات شهری آنان داشته است. به این منظور 382 نفر از ساکنان این دو شهر (به نسبت جمعیت هر شهر) انتخاب شدند[3]، پرسشنامه‌ای حاوی بیست و شش سئوال بین آنان توزیع گردید و سپس با استفاده از نرم‌افزار SPSS، جداول کای اسکوئر و جداول فراوانی تنظیم شد. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد؛ که درصد بالایی از پاسخگویان (83 درصد) در منزل خود کامپیوتر دارند و حدوداً نیمی ‌از پاسخگویان (52درصد) نیز در منزل خود به اینترنت دسترسی دارند، اما درصد ناچیزی از پاسخگویان (17درصد) از اینترنت با پهنای باند وسیع استفاده می‌کنند و درصد پایینی از افراد (21 درصد) در استفاده از اینترنت مداومت داشته‌اند (هر روز از اینترنت استفاده می‌کنند). اما موبایل از ضریب نفوذ بسیار بیشتری در بین پاسخگویان (98درصد) برخوردار بود. بیشترین موارد استفاده از موبایل را به ترتیب می‌توان بدین‌گونه بیان کرد: استفاده از سرویس ارسال و دریافت پیام کوتاه، دریافت و ارسال تصویر و موسیقی و امکانات سرگرمی‌و بازی. نهایتاً در سنجش میزان رضایت نیز طبق نتایج به دست آمده، بیشترین درصد از شهروندان (52 درصد) رضایت کمی‌ از این خدمات در سطح هر دو شهر داشتند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of The Relationship Between The Kind of Access to Information and Communication Technology and The Satisfaction of Inhabitants of Newly Built Townships: A Case Study of Parand and Pardis

چکیده [English]

The present paper examines the relationship between access to information and communication technology and satisfaction with these services in two newly built towns of Parand and Pardis. The study is conducted through a survey and aims at examining the effect of modern communication on the organization of newly built towns based on Manuel Castells' theory of network society, Jurgen Habermas' public sphere theory as well as the theories of communication development. The main question addressed is how much access the people living in these newly built towns have to modern communication and information technology and the role of such technology in solving their problems. To this end, 382 people living in these towns were selected (102 individuals from Parand and 280 from Pardis). They completed a questionnaire including 26 questions; then Chi Square and frequency tables were drawn using SPSS. The obtained results indicated that a huge percentage of participants (83%) had a computer at home and around half of the participants (52%) had access to internet at home; however, a tiny percentage of the subjects (17%) had access to broadband internet. A small percentage (21%) reported the use of internet on a daily basis. Cell phones, however, were more popular (98%); they were used mostly for sending and receiving messages, sending and receiving pictures and music files as well as games and entertainment. Finally, the assessment of satisfaction from these services revealed that a large number of people in both towns (52%) were not satisfied with these services.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internet
  • network society
  • Parand
  • Pardis
  • communication and information technology
ازکیا، مصطفی. (1380)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: کلمه، چاپ سوم.
- خانیکی، هادی؛ پدرام، الوندی. (1389)، «رسانه‌های شهروندی و حوزۀ عمومی‌جایگزین (مطالعه موردی پنج سایت فعال روزنامه‌نگاری شهروندی در ایران) »، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 51.
- اوستروفسکی، واتسلاف. (1387)، شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمه‌ها تا منشور آتن، ترجمه: لادن اعتضادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- اینس، مارتین. (1384)، گفت‌ وگوهایی با مانوئل کاستلز، ترجمه: حسن چاوشیان و لیلا جوافشانی، تهران: نی.
- اعتماد، گیتی. (1368)، «شهرنشینی و مسائل آن»، مجموعه مقالات سمینار اول شهرسازی، تهران: 1379.
- پاکزاد، جهانشاه. (1368)، سیر اندیشه‌های شهرسازی، جلد سوم، تهران: انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید.
- تاجبخش، کیان. (1386)، آرمانِ شهر: فضا، هویت و قدرت در اندیشه اجتماعی معاصر، افشین خاکباز، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
- جعفری، ابراهیم. (1387)، «بررسی عوامل موثر بر میزان بکارگیری ارتباطات مشارکتی روستایی ایران (PRCA) از دیدگاه تسهیلگران توسعه روستایی»، پایان‌نامه دوره دکترا، دانشگاه علامه‌ طباطبائی.   
- حبیبی، سیدمحسن. (1378)، از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تأثر، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- حقی، رضا. (1381)، نقش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه انسانی (بررسی اهداف مربوط به آموزش و اشتغال در برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی‌ایران)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبائی، تهران.
- جیلسپی. (بی‌تا)، تکنولوژی‌های ارتباطات و آینده شهر، آبادی، شماره 57.
- خانیکی، هادی. (1383)،«بنیان‌های مطالعات و توسعه ملی ایران»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 28-29.
- دارنلی، جیمز، جان فدر. (1384)، جهان شبکه‌ای؛ درآمدی بر نظریه و عمل در باب جامعه‌اطلاعاتی، نسرین امین دهقان و دیگران، تهران: چاپار و یاد علیرضا.
- دهقان، علیرضا. (1386)، جزوه درس نظریه‌های ارتباطات، تهران: دانشگاه تهران.
- ربانی، رسول و فریدون وحیدا. (1381)، جامعه‌شناسی شهری، تهران: سمت.
- زارعیان، داوود. (1384)، «ارتباطات دور و توسعه ملی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 28 -29.
- زیاری، کرامت‌الله. (1388)، برنامه‌ریزی شهرهای جدید (با تجدیدنظر و اضافات)، تهران: سمت.
- سالتر، لی. (1383)، «دمکراسی، جنبش‌های نوین اجتماعی و اینترنت»، رسانه، شماره 15.
- سرواس، جان. (1384)، «دگرگونی در نظریه‌های ارتباطات و توسعه و پیامدهای آن در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی ارتباطی»، علیرضا حسینی پاکدهی، رسانه، شماره 64.
- سیدرضوانی، نوید و دیگران. (1387)، «نیازهای فرهنگی و اجتماعی ساکنان شهرهای جدید»، آبادی، شماره 58.
- شعبانعلی فمی، حسین. (1380)، «تحلیلی بر فرآیند نیازهای آموزشی ترویجی زنان روستایی»، ماهنانه جهاد، شماره 224-225.
- طرح جامع شهر جدید پردیس. (1380)، شرکت عمران شهرهای جدید ایران، تهران: گزارش شرکت عمران شهرهای جدید.
- طرح جامع شهر جدید پرند. (1375)، شرکت عمران شهرهای جدید ایران، تهران: گزارش شرکت عمران شهرهای جدید.
- صرافی، مظفر و حسن اسماعیل‌زاده. (1388)، «شهروندمداری»، بی‌جا، شهریور ماه.
- علیزاده، عبدالرحمان. (1384)، «ارتباطات توسعه و توسعۀ پایدار»، رسانه، شماره 64.
- فکوهی، ناصر. (1389)، انسان‌شناسی شهری، تهران: نشر نی.
- قره‌خلو، مهدی. (1388)، «ارزیابی شهرهای جدید در جذب جمعیت کلان‌شهرها (مطالعه موردی: شهرهای اطراف تهران) »، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 67.
- کستلز، مانوئل. (1389)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ظهور جامعه شبکه‌ای، جلد 1، تهران: طرح نو، چاپ ششم.
- کیا، علی‌اصغر. (1385)، «موانع و راهکارهای استقرار شهرالکترونیکی در ایران»، تهران: بی‌نا.
- گای، ماری. (1388)، شهروند در تاریخ اندیشۀ غرب، عباس باقری، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
- اولین گزارش توسعه انسانی جمهوری اسلامی‌ایران. (1378)، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
- محسنی، منوچهر. (1386)، جامعه‌شناسی جامعه اطلاعاتی، تهران: دیدار.
- ممتاز، فریده. (1381)، جامعه‌شناسی شهر (با مقدمه دکتر فرامرز رفیع پور)، تهران: شرکت سهامی‌انتشار، چاپ دوم.
- وبستر، فرانک. (1383)، نظریه‌های جامعه‌ اطلاعاتی، اسماعیل قدیمی، تهران: قصیده‌سرا.
- نجات4ی حسینی، محمود. (1379)، اطلاع‌رسانی و فرهنگ (مجموعه مقالات)، تهران: خانه کتاب.
- نجفی مطیعی، منصور. (1385)، مجموعه مقالات شهرهای جدید، تهران: شرکت عمران شهرهای جدید.
- نمک‌دوست تهرانی، حسن. (1383)، «حق دسترسی آزادانه به اطلاعات و دمکراسی»، رسانه، شماره 59.
 
- International Telecommunication Union. (2011) , Measuring the Information society, Switzerland.
- shirin Madon. (1998) ,The Internet and Socio-economic Dvelopment exploring the Interaction, www.http// is.lse.ac.uk/ ifipwg/pdfs/internet.pdf.
- Oxford Advanced Learner’s, 2003: 857