نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

هدف این مطالعه، کاوش در برساخت اجتماعی پدیده تجارت مرزی و چگونگی تفسیر آن از دیدگاه مرزنشینان شهرستان مریوان است. داده‏های این مطالعه‏ کیفی از طریق مصاحبه عمیق، مشاهده‌ مشارکتی و اسناد و مدارک گردآوری شده و از روش نظریه زمینه‏ای برای تحلیل داده‏ها استفاده شده است. با کمک روش نمونه­گیری کیفی، نظری و هدفمند با 22 نفر از مطلعین کلیدی مصاحبه شده تا اشباع نظری حاصل گردد، نهایتاً داده­های گردآوری‏شده در قالب 30 مفهوم، 4 مقوله­ عمده و نهایتاً یک مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شده‏اند. 4 مقوله­ عُمده عبارتند از: بستر اکولوژیک، تنگناهای اقتصادی، قرابت خویشاوندی و بین فرهنگی، سیاست­های راهبردی­ واکنشی­ حکومتی. مقوله هسته نیز که دیگر مقولات کُلی را شامل می­شود مقوله "­توسعه­نیافتگی­" است. نظریه­ زمینه­ای حاصله نهایتاً در قالب مدلی پارادایمیک، شامل سه بُعد بسترها، تعاملات و پیامدها ارایه شده است. بر مبنای نتایج این تحقیق، پدیده تجارت مرزی برساختی اجتماعی است و به مثابه امری تاریخی و بسترمند، نتیجه واکنش­ها و تعاملات مردمان منطقه به فرصت­ها و محدودیت­های وضعیت­های جغرافیایی، معیشتی و اقتصادی، فامیلی ـ فرهنگی و سیاسی است. به عبارت دیگر، بازسازی معنایی خوانش مرزنشینان از چگونگی ­برساخت پدیده تجارت مرزی نشان دهنده آن است  که آن­ها پدیده­ تجارت مرزی را به مثابه واکنش و راهبرد گریز ناپذیر به شرایط توسعه­نیافته منطقه در ابعاد گوناگون و وضعیت خویشاوندی و قرابت­های بین فرهنگی حاکم بر منطقه درک و تفسیر کرده­اند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Social Construction of Border – Trading in Mariwan Township: A Grounded Theory Study

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the social construction of border – trading and the way it is interpreted and represented from the viewpoints of border-residents. The data collected through in-depth – interview, participant observation and documentary evidences. Then, the grounded theory methodology was used to analyze the data. Based on purposive and theoretical sampling, 22 participants were interviewed until the theoretical saturation was achieved. 30 concepts and 4 main categories extracted from data upon which a core concept was constructed. The main categories include: Ecological Context, Economic Impasses, Kinship / Trans- cultural Affiliation and Reactionary Policies of Government. The core category was taken to be “Less-Development” which covers all main concepts and categories. 
The grounded theory model is presented in paradigmatic model consisting of three main components: Contexts, Interactions, and Consequences. According to findings, the phenomena of border – trading, as a historical and contextual construct, arises from the people’s reaction to geographical, cultural, political and economic impasses / opportunities. In other words, the semantic construction of border residents indicates that the border – trading could be taken into account as an inevitable strategy used by people involved to manage their life and to cope with underdevelopment of the region.   
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Construction
  • border – trading
  • underdevelopment
  • Grounded Theory
  • mariwan township
احمدی، خسرو. (1381)، بررسی تاثیر بازارچه­های مرزی در اقتصاد استان بوشهر، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه­ریزی دانشگاه تهران.
- اسماعیل­زاده، خالد؛ سعیدی، علی‌اصغر؛ آزادمنش، شهرام. (1387)، جایگاه فعالیت­های معیشتی در رفاه و امنیت اقتصادی ـ اجتماعی مناطق مرزی با تاکید بر فعالیت بازارچه­های مرزی(نمونه مورد مطالعه: غرب کشور)، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، سال چهارم، شماره پانزدهم.
- پیربوداقی، یوسف. (1379)، بررسی عملکرد بازارچه­های مرزی سرو و نقش آن در رشد و توسعه اقتصاد منطقه­ای، پایان­نامه کارشناسی ارشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
- حسینی، سعید. (1389)، بازارچه­ها تدبیری برای معیشت مرزنشینان کردستان، هفته نامه سیروان، شماره 616 سال دوازدهم.
- رحمانی، جبار. (1383)، کلیفورد گیرتز: تفسیر فرهنگ، پایگاه اطلاع­رسانی انسان­شناسی و فرهنگ.
- زنگی آبادی، علی؛ شورش آهنگری.. (1389)، تحلیلی بر وضعیت و رویه­های جاری بازارچه­های مرزی استان کردستان. (سیرانبند بانه، باشماق مریوان، سیف سقز). مجموعه مقالات همایش ملی پایانه­ها و بازارچه­های مرزی، فرصت­ها و چالش­ها، نصیری حمزه . 1389. دانشگاه ایلام.
- سایت اینترنتی استانداری­ استان­ کردستان    http://www.ostan-kd.ir
- سایت رسمی بازارچه های مرزی استان کردستان
- سایت فرمانداری مریوان          http://www. Mariwan.org.ir                       
- سایت همشهری آنلاین، 9 تیر ماه (1388) شاخۀ: تجارت و بازرگانی
  http://neshangar.com
- شومپیتر، ژوزف. (1375)، تاریخ تحلیل اقتصادی، ترجمه: فریدون فاطمی، جلد اول، تهران، مرکز.
- صفرپور، فرشاد؛ مظفری، غلامعلی. (1389)، نقش بازارچه­های مرزی در توسعه­ی فضایی شهرها (مطالعه­ موردی بازارچه­ی مرزی سیرانبند بانه). مجموعه مقالات همایش ملی پایانه­ها و بازارچه­های مرزی، فرصت­ها و چالش­ها، نصیری حمزه . 1389. دانشگاه ایلام.
- عبدالله پور، جمال. (1384)، بررسی تجارت مرزی در روستاهای مرز­نشین سردشت، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
- عبدی، عرفان. (1387)، ارزیابی اثرات اقتصادی بازارچه­های ­مرزی، بازتاب­های توسعه­ مناطق­مرزی؛ مطالعه­ موردی: بازارچه شیخ صالح شهرستان ثلاث ­باباجانی، استان­ کرمانشاه، فصلنامه ژئوپلیتیک؛ سال چهارم، شماره­ دوم.
- فکوهی، ناصر. (1381)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نی .
- فکوهی، ناصر. (1386)، نگاهی به رویکرد تفسیری کلیفورد گیرتز با تأکید بر تفسیر او از پدیده­ دینی، نامه علوم اجتماعی، شماره 31.
- گمرک جمهوری اسلامی. (1378)، اهداف و وظایف بازارچه­های مرزی و نقش گمرک، شماره 35.
- محمدپور، احمد. (1388)، بازسازی معنایی تغییرات خانواده به شیوه­ی نظریه­ زمینه­ای: مطالعه موردی ایلات منگور و گورک؛ فصلنامه خانواده­پژوهی، سال پنجم، شماره 19.   
- محمد پور، احمد. (1389)، روش در روش: درباره‏ ساخت معرفت درعلوم انسانی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- محمد پور، احمد. (1390)، ضد روش: منطق و طرح در روش‏شناسی کیفی. (جلد 2)، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- ملکی، سعید؛ نادری، کاوه؛ محمدی، شاکر. (1389)، نقش و تأثیر بازارچه­های مرزی بر توسعه شهری (مطالعه­ی موردی شهر جوانرود). مجموعه مقالات همایش ملی پایانه­ها و بازارچه­های مرزی، فرصت­ها و چالش­ها، نصیری حمزه . 1389. دانشگاه ایلام.
- ملکی صادقی، مریم. (1389)، بازسازی معنایی زن در چهار فیلم سینمایی: سگ­­کشی، چهارشنبه سوری، به همین سادگی و کافه ترانزیت، دانشگاه بوعلی­سینا.
- میلر،  پییتر. (1382)، سوژه، استیلا و قدرت، ترجمه: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی، وزارت امور اقتصادی و دارایی.
- نظری­پور و معزی. (1389)، نقش بازارچه­های مرزی در توسعه­ و رونق اقتصادی مناطق مرزی (مطالعه­ موردی: بازارچه­ مرزی باشماق مریوان)، مجموعه مقالات همایش ملی پایانه­ها و بازارچه­های مرزی، فرصت­ها و چالش­ها، دانشگاه ایلام.
 
- Blaikie, Norman. (2007), Approaches to Social Inquiry, Second Edition: Polity Press، London.
- Turner, Brian. (2006), The Cambridge Dictionary of Sociology. CambridgeUniversity Press.
- Fish, Stanly. (1980), Is There a Text in This Class? The Authority of Interpretative Communities, Cambridge, MA: HarvardUniversity Press.
- Flick, Uwe. (2006), An Introduction to qualitative Research, 3ed. Sage. London.
- Geertz, C. (1966), Religion as a Cultural System, in, Benton, M. (Ed), Anthropological Approaches to The Study of Religion: Tvistock Publications.
- Geertz, C. (1983), Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology, New York: Basic Books.
- Geertz, C. (1973), Of Cultures: Selected  Essays, New York, The Interpretation
- Glaser, Barney and Anselm Strauss. (1967), Discovery of Grounded Theory, Transaction Publishers.
- Glaser, Barney. (1998), Doing Grounded Theory: Issues and Discussions, Sociology Press.
- Marilyn Carr. (2001), Globalization and the Informal Economy: How Global Trade And Investment Impact On The Working Poor.
- Marvasti, Amir. (2004), A Qualitative Research in Sociology: an introduction. Sage Publication, London.
- Omar E. Garcia Bolivar. (2006), Informal Economy: Is It a Problem, a Solution or Both? The Perspective of the Informal Business, Berkeley  Electronic Press.