نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم اجتماعی دانشگاه کاشان

2 دانشجوی دکتری رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده


امروزه مفهوم سبک زندگی به عنوان بیان روش زندگی مردم و الگوهای فرهنگی و رفتاری آحاد جامعه از مفاهیم اساسی علوم انسانی به ویژه روانشناسی و علوم اجتماعی به شمار می­آید. از سوی دیگر، دینداری به عنوان مجموعه­ شناخت­ها، عقاید، اخلاقیات و احکام دینی و تمایلات نسبتاً پایدار و مثبت نسبت به دین با کارکردهای عمده­ حیات بخشی، انضباط بخشی، خوشبختی و انسجام بخشی عامل بسیار نیرومندی در تعیین نوع سبک زندگی، مورد توجه صاحب­نظران قرار گرفته است. بر این مبنا، در این مقاله، رابطه­ بین میزان دینداری و سبک زندگی مورد مطالعه قرار گرفته است. در واقع، هدف اساسی این مطالعه تبیین رابطه و چگونگی تعامل و پیوند دو متغیر دینداری و سبک زندگی افراد در جامعه آماری مورد مطالعه می­باشد.
این تحقیق از نوع مطالعه پیمایشی (Survey study) بوده و داده­های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه توأم با مصاحبه جمع­آوری گردیده است. اعتبار و روایی مقیاس­های اصلی پژوهش شامل میزان دینداری و سبک زندگی افراد با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام شهروندان شهر کاشان در نیمه اول سال 1390 می­باشد که با استفاده از فرمول نمونه­گیری کوکران تعداد 640 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش سهمیه­ای تصادفی انتخاب و بررسی شده­اند. یافته­های تحقیق رابطه بین میزان دینداری و هر یک از ابعاد سبک زندگی و نوع سبک زندگی پاسخگویان را نشان می­دهد. در مجموع، نتایج فعالیت آماری مربوطه با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن (312/0=­­rs) رابطه معنا­دار دو متغیر میزان دینداری و نوع سبک زندگی افراد را در سطح اطمینان 99 درصد مورد تأیید قرار داده است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی به روش گام به گام، اثرات بعد اعتقادی و بعد آگاهی دینداری را به ترتیب با 29 و 28 درصد بر سبک زندگی شهروندان نشان می­دهد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Relationship Between Religiousness and Lifestyle: A Case Study of The Residents of Kashan City In 2011

نویسندگان [English]

  • mohsen niazi 1
  • mohammad karkonannasrabadi 2

چکیده [English]

The concept of lifestyle, as a means of explaining the people’s way of living as well as cultural and behavioral patterns of society, is considered as one of the fundamental notions in human sciences, especially psychology and social sciences. On the other hand, religiousness is regarded as a set of cognitions, beliefs, moralities, and religious rules, commitment to which gives people life, discipline, prosperity, and integrity. It is defined by the scholars as a very strong factor in determining the type of lifestyle. On this basis, the present research aims to study the relationship between religiousness and lifestyle. The main objective of the study, in fact, is to explain the way the two variables of religiousness and lifestyle interact in the statistical population of the research.
This was a survey study, and the data was collected using a questionnaire-interview technique. Validity and reliability of the main research scales, i.e. religiousness and lifestyle, were confirmed by Cronbach’s alpha coefficient. The statistical population included all the residents of Kashan city in the first half of the year 2011. Based onCochran's sample size formula and using Quota sampling method, 640 subjects were selected. The results were indicative of a significant relationship between the extent of religiousness and all aspects of lifestyle among the respondents. The results of Spearman’s correlation coefficient also showed that there was a significant relationship of 99% confidence between the two variables (rs=0.312). Moreover, the results of the stepwise step-wise regression analysis indicated that the aspects of belief and religious awareness affected the residents’ lifestyle by 29% and 28% respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lifestyle
  • Religiousness
  • consumerism
  • Behavioral Patterns
  • Religious Belief
 
-   آرون، ریمون. (1364)، مراحل اساسی مسیر اندیشه در جامعه شناسی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-   آزاد ارمکی، تقی 1386))، زندگی روزمره در ایران؛ زندگی روزمره، قدرت، و فرهنگ، جهاد دانشگاهی تهران.
-   ابوالحسن تنهایی، حسین؛ خرمی، شمسی. (1389)، بررسی رابطه جامعه شناختی باورهای دینی و سبک زندگی بر اساس نظریه و روش گافمن، مطالعه موردی کرمانشاه در سال 1388، پژوهش اجتماعی، سال سوم، شماره ششم.
-   ازکیا، مصطفی و حسینی رودبارکی، سکینه. (1387)، تغییرات نسلی سبک زندگی در جامعه روستایی، فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 37.
-   استاجی، زهرا و دیگران. (1385)، بررسی سبک زندگی در ساکنین شهر سبزوار، مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات درمانی سبزوار، دوره 13، شماره 3.
-   الیاده، میرچا. (1375)، دین­پژوهی، ترجمه: بهاءالدین خرمشاهی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ دوم..
-   انوری، حمیدرضا. (1373)، پژوهشی راجع به تقدیرگرایی، پایان­نامه  کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
-   بازرگان، مهدی. (بی‌تا)، دین و تمدن، تهران: انتشارات بعثت.
-   باکاک، رابرت. (1381)، مصرف، ترجمه: خسرو صبوری، تهران: نشر شیرازه، چاپ اول.
-   بندیکس، ر. (1385) سیمای فکری ماکس وبر، ترجمه: محمود رامبد ، تهران: انتشارات هرم.
-   بوردیو، پی­یر. (۱۳۸۰)، نظریة کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمة مرتضی مردی‌ها، تهران: انتشارات نقش و نگار.
-   بیتس، دانیل. (1375)، پلاک فرد، انسان‌شناسی فرهنگی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
-   پترسون و دیگران. (1377)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، طرح نو، چاپ دوم.
-   تنهایی، ابوالحسن. (1375)، جامعه‌شناسی در ادیان، یزد: بهاباد، چاپ اول.
-   تنهایی، حسین. (1388)، هربرت بلومر و کنش متقابل گرایی نمادی، تهران: بهمن برنا.
-   جوادی‌آملی، عبدالله. (1373)، شریعت در آیینه معرفت، بی‌جا، نشر فرهنگ رجاء.
-   چنی، دیوید. (1378)، سبک زندگی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی.
-   حمیدی، نفیسه، فرجی، مهدی. (1386)، سبک زندگی و پوشش زنان در تهران: فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1.
-   ذکائی، محمدسعید. (1386)، فرهنگ مطالعات جوانان، تهران  مؤسسه انتشارات آگاه.
-   رابرتسون، یان. (1372)، درآمدی بر جامعه، ترجمه: حسین بهروان، آستان قدس رضوی، چاپ اول.
-   ربانى، رسول؛ نصراله پورافکارى؛ محمدصادق کریمى کیا. (1386)، برخى موانع ذهنى توسعه در ایران، پژوهشى پیرامون سنت و مدرنیته در نظام فرهنگى دانشجویان، فصلنامة توسعة انسانى، دورة اول، شمارة دوم، دانشگاه شهید چمران اهواز.
-   رسولی، محمدرضا. (1383)، بررسی مؤلفه­های سبک زندگی در تبلیغات تجاری تلویزیون، فصلنامه علوم اجتماعی، سال دوم، شماره اول.
-   رشیدی تبریزی، اسد. (1386)، کارکرد دین در زندگی، قم: تولی .
-   رفیع‌پور، فرامرز. (1378)، آناتومی جامعه، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
-   زاکرمن، فیل. (1384)، درآمدی بر جامعه شناسی دین، ترجمه: خشایار دیهیمی، تهران: لوح فکر.
-   شجاعی­زند، علیرضا. (1376)، مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین، بررسی جامعه شناختی مناسبات دین و دولت ایران اسلامی، تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
-   شکور، محمد جواد. (1359)، خلاصه الادیان، تهران: نشر نی.
-   طالبان، محمدرضا. (1380)، دینداری و بزهکاری در میان جوانان دانش‌آموز، تهران: مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، چاپ اول.
-   علمی، قربان. (1386)، بررسی منشأ دین و دینداری از دیدگاه علامه طباطبایی، آینه معرفت، سال پنجم، شماره 10
-   علیخانی، علی‌اکبر. (1383)، هویت در ایران، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی
-   علیزاده، سکینه. (1377)، درآمدی بر مطالعات مردم شناسی دین، نمایه پژوهش، شماره 5 و 6.
-   علیخواه، فردین. (1383)، سنجش مفاهیم اساسی علوم اجتماعی، تهران: وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی، دفتر طرح­های ملی.
-   عمید، حسن. (1369)، فرهنگ عمید، تهران: نشر امیرکبیر.
-   فاضلی، محمد.. (۱۳۸۲)، مصرف و سبک زندگی، انتشارات صبح صادق.
-   فرجی، مهدی؛ کاظمی، عباس. (1388)، بررسی وضعیت دینداری در ایران، با تأکید بر داده­های پیمایش­های سه دهه گذشته، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره ششم.
-   کینگ، ساموئل. (1349)، جامعه‌شناسی، ترجمه: مشفق همدانی، تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم.
-   گیبینز، ج. آ. و بوریمر. (۱۳۸۱)، سیاست پست مدرنیته، ترجمة منصور انصاری، تهران: انتشارات گام نو.
-    گیویان، عبدالله. (1377)، سنجش نگرش مردم تهران راجع به نقش و کارکردهای دین، شورای فرهنگ عمومی، تهران.
-   گیدنز، آنتونی. (1381)، جامعه شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، چاپ هفتم.
-   مطهری، مرتضی. (1379)، انسان و ایمان، تهران: انتشارات صدرا، چاپ هیجدهم.
-   مهدوی­کنی، سعید. (1386)، مفهوم سبک زندگی و گستره­ی آن در علوم اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره ۱.
-   میرزمانی، محمود و پوراعتماد، حمیدرضا. (1383)، سبک زندگی کارکنان نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش ج.ا.ا، سال 2، شماره 4.
-   ناس، جان. (1354)، تاریخ جامع ادیان، ترجمه: علی‌اصغر حکمت، تهران: پیروز.
-   همیلتون، ملکم. (1377)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر تبیان.
-   هندری، ل. بی و دیگران. (۱۳۸۳)، اوقات فراغت و سبک­های زندگی جوانان، ترجمه: فرامرز ککولی دزفولی و مرتضی ملانظر، سازمان ملی جوانان، تهران: نسل سوم.
-    وبلن، تورستن. (1383)، نظریه طبقه تن­آسا، ترجمه: فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
-   یغمایی، محمد تقی. (1380)، دینداری نوجوانان و عوامل مؤثر بر آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
-    Adler, A. (1956). The individual psychology of Alfred adler, New york: Basic BOOKS   Inc. American heritage Dic. (2000). 
-    Bourdieu, P. (1993). La Misére du Monde, Paris, Seuil.
-    Bourdieu, Pierre. (1984). Distinction, A Social Critique of the Judgement of taste, Routledge.
-     (E.S.S.): Sills, David L. & Merton R. K. (1991). International Encyclopedia of the social sciences, New York, Macmillan, Vol 3 & 7.  
-    Laamont, M. et al. (1996). Cultural and Moral Boundries in the United States: Structura Position geographic location, and lifestyle explanations, Poetics, Vol. 2.4.
-    Leslie, G. R. & Larson, R. F. & Gorman, B. L. (1994). Introductory Sociology, Oxford Un. Press.
-    Mckee, J, B. (1969). I ntroduction to Sociology, Holt Rinehart & Winston Inc  
-    Msn. Encarta Dic, www.Msn.com (2004).
-    O’Brien & Schrag & Martin, (1969). Reading in General Sociology , Houghton, Mifflin Co.      
-    Oxford Advanced Learner’s Dic, (1987).
-    Sobel, M. (1981). Lifestyle and Social Structure: Concepts, Definitions, and Analyses«
-    Van Houten D. R. Thpmpspn, J. D. (1970). The Behaviorial Sciences, Addison-Wesley Pub.
-    Webster Online, Dic., (1996).
-    Webster Online, Dic., (2004).
-    Wolman, B. (1981). Contemporary Theories & System in Psychology, Plenum Press.