نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه کردستان و پژوهشگر پژوهشکده کُردستان شناسی (نویسنده مسئول).

2 کارشناس ارشد گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان،سنندج، ایران

چکیده

چکیده
مقوله­ شهروندی پیوند ذاتی با سیاست دموکراتیک دارد و از شاخص‌های بنیادین ادغام اجتماعی در جوامع چند فرهنگی به­شمار می­رود. بررسی حاضر با هدف واکاوی وضعیت شهروندی و گونه­­های شهروندی آن با تأکید بر حقوق و تکالیف شهروندی در بین شهروندان سنندجی به انجام رسیده است. این پژوهش به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه در مورد 400 نفر از شهروندان سنندجی دربازه سنی 18 تا 54 سال به انجام رسیده است. یافته­ها نشان می­دهد که میانگین وضعیت شهروندی (برخورداری از حقوق شهروندی و عمل به تکالیف شهروندی) در نزد پاسخ­گویان معادل 6/62 درصد بود که بر مبنای یک مقیاس صفر تا 100 متوسط ارزیابی می­شود. در میان گونه‌های شهروندی نوع غالب فعال (37 درصد) بوده و جهت­گیری شهروندی حقوق محور (15 درصد) در پایین­ترین سطح قرار داشته است. تحلیل رگرسیونی چندمتغیره نشان می­دهد که وضعیت شهروندی به ترتیب شدت رابطه با منابع در دسترس شهروندان، هویت اجتماعی در ابعاد ملی و قومی، سرمایه  اجتماعی و بهره­گیری از وسایل ارتباط جمعی  مربوط است. متغیرهای مذکور در مجموع 4/65 درصد تغییرات شهروندی را تبیین می­­کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Status of Citizenship In Sanandaj and It,s Contributing Factors

نویسندگان [English]

  • o gh 1
  • kave shaban 2

2 MA in sociology department,kurdistan university,sanandaj,iran

چکیده [English]

The Status of Citizenship In Sanandaj and It,s Contributing Factors
Omid Ghaderzadeh*, Kaveh Shaban**
Receive:21/6/2017
Accept: 17/1/2018
Abstract
Citizenship has an inherent connection with democratic politics and is one of the fundamental indicators of social integration in multicultural societies.
The purpose of this study was to determine the citizenship status, the citizenship types and its aspects with emphasis on the rights and duties of citizenship among the citizens of Sanandaj.
This research is a survey by using a questionnaire tool for 400 Sanandaj citizens aged 18 to 54 years. Sampling method was multistage cluster. Findings show that the average citizenship status (enjoying citizenship rights and the practice of citizenship assignments) which is evaluated on the basis of a scale of 0-100 was 62.6% for respondents. Among the types of citizenship, the dominant type was active (37%) and the rights-based citizenship orientation (15%) was at the lowest level. Multivariate regression analysis shows that the citizenship status is related to the intensity of the relationship with available resources of citizens, social identity in national and ethnic dimensions, social capital, and utilization of mass media. These variables account for 65.4 percent of citizenship change.
Key Words: Citizenship duties and rights, available resources, social capital, active citizenship, Civic Virtues



Associate Professor in Sociology , Researcher at Kurdistan  Studies Institute of the University of Kurdistan*  o.ghaderzadeh@uok.ac.ir


** MA in Sociology, University of Kurdistan                                                 shaban.kaveh@yahoo.com

منابع
-  اسکافی، مریم. (1386). بررسی میزان آگاهی جوانان از حقوق و تکالیف شهروندی و عوامل مؤثر بر آن در مشهد. مجله علوم اجتماعی ، شماره 3.
-  اسمیت، آنتوتی، دی. (1383). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ. ترجمه منصور انصاری، تهران: موسسه مطالعات ملی.
-  بخارایی و همکاران. (1394). تحلیل رابطه جامعه­شناختی سبک زندگی و گرایش به حقوق شهروندی. جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و ششم، شماره 4.
-  پناهی، محمد حسین. (1386). جامعه­شناسی مشارکت سیاسی زنان. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
-  تاملینسون، جان. (1381). جهانی شدن و فرهنگ. ترجمه محسن حکیمی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
-  توسلی، غلام عباس و نجاتی حسینی، محمود. (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران. مجله جامعه شناسی ایران، شماره 2.
-  جنکینز ریچارد. (1381). هویتاجتماعی. ترجمه تورج یاراحمدی،  تهران: شیرازه.
-  چلبی، مسعود و مبارکی، محمد. (1384). تحلیل رابطه سرمایه­ اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان. مجله جامعه شناسی ایران، شماره 2.
-  حاج زاده، مصطفی و منصوری، اعظم. (1392). سنجش میزان آگاهی عمومی به حقوق شهروندی در استان خراسان شمالی. فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال چهارم، شماره دوازدهم.
-  ذکایی، محمد سعید وروشنفکر،پیام. (1384). رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محلات شهری. فصلنامه علوم اجتماعی،شماره32.
-  شیانی، ملیحه. (1381). شهروندی و رفاه اجتماعی. فصلنامه رفاه اجتماعی،  شماره 4.
-  شیانی، ملیحه. (1381). تحلیلی جامعه شناختی از وضعیت  شهروندی در لرستان، شماره 3.
-  شیانی، ملیحه و سپهوند، ابرهیم. (1393). رابطه­ کمی و کیفی برنامه­های تلویزیون و آگاهی از حقوق شهروندی. رفاه اجتماعی، شماره 54.
-  عبدی،ولی. (1386).تبیین جامعه شناختی آگاهی از حقوق و تکالیف شهروندی. (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه اصفهان)،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
-  علیزاده اقدم، محمد باقر؛ ربانی، رسول و مبارم بخشایش، مرتضی. (1391). بررسی تأثیر سرمایه­ اجتماعی و احساس محرومیت بر سلامت شهروندان. (مطالعه موردی شهر اصفهان). فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 15.
-  عظیمی، غلامرضا و شایسته مجد، عالیه. (1389). مفهوم سازی از ایده شهروندی (مطالعه دانشجویان دانشگاه‌های تهران). فصلنامه تحقیقات علوم اجتماعی ایران، شماره 3.
-  غفاری نسب، اسفندیار. (1391). نقش شهروندی فعال در بهبود کیفیت زندگی، مطالعات شهری، شماره 2.
-  غیاثوند، احمد. (1394). گونه­شناسی شهروندی در ایران؛ فرصت­ها و تهدیدهای آن. علوم اجتماعی، شماره 68.
-  فالکس، کیث. (1390).شهروندی، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: کویر.
-  فتحی، سروش و ثابتی، مریم. (1391). توسعه­ی ساختار سازمانی شهری و گسترش فرهنگ شهروندی. فصلنامه مطالعات شهری، سال 2، شماره 2.
-  فتحی، سروش و مختارپور، مهدی. (1390). توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی  ایران، سال 7، شماره 4.
-  فیتزپتریک، تونی. (1381). نظریه­ رفاه. ترجمه هرمز همایون­پور،  تهران: گام نو.
-  کاستلز، استفان قادرزاده، امید. (1388). هویت جمعی غالب کردها در کشورهای ایران و عراق، رساله دکتری جامعه‌شناسی،  دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
-  و دیویدسون، آلیستر. (1382). مهاجرت و شهروندی، ترجمه فرامرز تقی لو، تهران: پژوهشکده­ مطالعات راهبردی.
-  کبیری،رضا. (1392). تحلیل جامعه­شناختی وضعیت شهروندی فرهنگی شهروندان. (مطالعه موردی شهر تنکابن). پایان نامه کارشناسی ارشد،گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور مرکز غرب، تهران.
-  کیان­پور، کامران. (1385).بررسی رابطه­ی بین عوامل اجتماعی- فرهنگی با میزان آگاهی معلمان  از حقوق شهروندی در شهر بروجن.پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان.
-  گر، تد رابرت. (1377). چرا انسان­ها شورش می­کنند. ترجمه علی مرشدی­زاده، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  گیدنز، آنتونی. (1380). پیامدهای مدرنیت. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
گنجی،محسن؛ نیازی،محسن؛ اسلامی برزکی،زهرا. (1394). نقش سرمایه‏­یاجتماعی و فرهنگی در میزان احساس شهروندی، فصلنامه جامعه­شناختی شهری،سال 6، شماره 17.
-  محسنی، رضا علی. (1389). ابعاد و تحلیل حقوق شهروندی؛ راه­کارهایی برای تربیت و آموزش حقوق شهروندی. سال 3، شماره 10.
-  محمدزاده، حسین. (1390). عوامل مرتبط با انواع قوم‌گرایی در میان کُردهای ایران، رساله دکترای جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
-  محمدی، محمدعلی؛ شیانی، ملیحه؛ روشن‌فکر، پیام. (1389). عوامل مرتبط با هویت شهروندی در شهر تهران. فصلنامه علمی‌ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره  38.
-  ملاپور، رضا. (1392). بررسی میزان آگاهی شهروندی در میان معلمان. (مطالعه موردی معلمان  منطقه 11 تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز غرب، تهران.
-  هاشمیان­فر، سید علی و گنجی، محمد. (1388). تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان. جامعه شناسی کاربردی، سال 20، شماره 1.
-  هزارجریبی، جعفر و امانیان، ابوالفضل. (1390). آگاهی زنان از حقوق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال 3، شماره 9.
-  همتی، رضا و احمدی، وکیل. (1392). تحلیل جامعه­شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی و عوامل تبیین کننده آن. (مورد مطالعه: شهر ایوان). فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 18.
-  هیوود، اندرو. (1389). مقدمه­ ای بر نظریه­ سیاسی. ترجمه عبدالرحمن عالم،  تهران: انتشارات قومس.
-  یوسفی، علی و عظیمی هاشمی، مژگان. (1388). احساس شهروندی در مراکز استان­های ایران. مجله جامعه شناسی ایران، شماره 3 و 4.
-  Alexander,J. (1998) “ The Binary Discourse  of  Civil  Society”. In Seidman,S &Alexander,j (eds) The  New Social  Theory  Reader, London: Sage.
-  Ezmerli,S. (2010) “Social Capital and Norms of Citizenship: An Ambiguous Relationship?”, American Behavioral Scientist. 53. (657).
-  Docherty, I. Goodlad, R & paddison R. (2001). Civic culture community   and citizen participation in contrasting neighbourhoods,Urban studies.38. ( 12):2225-2250.
-  Turner , B.S. (2000) .Islam, Civil Society and Citizenship. Syracuse university press
-  Turner ,B.S. (2001). The Erosion of Citizenship. British Journal of
-  Sociology, 52, 2, 189-209.
-  Turner, B.S & Hamilton, p. (1994). Citizenship:Critical Concepts. London: Routledge.
-  Turner, B.S. (1994). Commentary. in Citizenship Rights: A Critical Concept. (Vol. 1), ed. By Bryan. S. Turner and Peter Hamilton, London and New York: Routledge.
-  Turner, B.S. (1999). Classical Sociology, London:Sage Publications Inc.
-  Turner, B.S. (1990). Outline of a Theory on Citizenship. Sociology.24 (189-218).