نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.

2 استادیار، جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان. (نویسنده مسئول).

3 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان.

چکیده

چکیده
فضای شهری جزئی از یک شهر است که به‌عنوان عرصه عمومی، تجلی‌گاه فعالیت‌های شهری است که بر نیازهای فردی و اجتماعی آحاد جامعه تأثیرگذار می‌باشد و شرایط زندگی افراد را اعم از زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ که این امر شرایط رفاهی افراد را نیز در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی شهروندان 70-18 سال به بالای شهر تهران انجام‌ شده است. این پژوهش از نظر هدف یک بررسی کاربردی، از نظر وسعت پهنانگر، از نظر دامنه خرد و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است. روش پژوهش میدانی، با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 625 نفر محاسبه‌ شده است؛ روش نمونه‌گیری تلفیقی از دو نوع نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تصادفی بوده است. یافته‌های توصیفی به‌دست‌آمده از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بیانگر این است که 47 درصد از شهروندان کیفیت فضای عمومی شهر را در سطح متوسط و 7/51 درصد بالا و 2/44 درصد سطح برخورداری خود از رفاه را در سطح متوسط و 8/53 درصد نیز در سطح عالی بیان نموده‌اند؛ همان‌طور که مشخص است دو متغیر تحقیق در بین شهروندان در سطح متوسط و متوسط به بالا می‌باشند؛ نتایج استنباطی حاصل از محاسبات معادلات ساختاری بیانگر این است که در فاصله اطمینان 95 درصد به ترتیب ابعاد رضایتمندی (61/0)، احساس امنیت اجتماعی (52/0)، تأمین نیازهای اساسی (48/0) و احساس محرومیت نسبی (33/0-) از متغیر فضای عمومی شهری به‌عنوان متغیر مستقل تأثیر پذیرفته‌اند که این نتایج بیانگر تأیید فرضیات یادشده مبنی بر تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران می‌باشد. نتایج حاصل از برازش مدل معادلات ساختاری نشان از برازش خوب الگو توسط داده‌ها داشته است؛ به عبارتی داده‌های به‌دست‌آمده از شاخص‌هایGFI، RMSEA، PNFI، PCFI، CMIN/DF به‌خوبی الگو را مورد حمایت قرار داده‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Impact of Urban Public Space on the Dimensions of Social Welfare (Case Study: The Citizens of Tehran City)

نویسندگان [English]

  • Rashin Abdolhi 1
  • ASghar mohammadi 2
  • m h 3

1 Dehaghan azad university -esfahan-IRAN

2 Dehaghan Azad university - Esfahan- IRAN

چکیده [English]

Abstract
Urban space is deemed as an area of a city and a public place that manifests urban activities influencing the personal and social needs of a community. It also affects the living conditions of individuals, including biological, social, economic, and political ones; that can provide people with welfare. The purpose of this study is to examine the impact of public urban space on the dimensions of social wellbeing targeted citizens aged 18-70 years in Tehran. This research is classified as an applied study based on the purpose, as well as a holistic and cross-sectional study in terms of the scope and time, respectively. The field and survey research were carried out to obtain information which the date was collected using a questionnaire. According to Cochran's formula, the sample size was estimated 625 individuals which random and multistage cluster sampling method were employed. The descriptive findings indicate that the quality of the urban public space was evaluated at medium and high level on 47% and 51.7% of the citizens
 
‘responses, respectively. 44.2% believed that they have access to welfare services at an average level and 53% stand at a high level. According to structural equation modeling results, the inferential findings show that dimensions of satisfaction (0.61), social security sense (0.52), providing basic needs (0.48), and feeling of relative deprivation (-33. 0) are influenced by the urban public space variable as an independent variable (at the confidence interval of 95%). The results support the hypothesis that urban public space has an impact on the dimensions of social welfare among the citizens of Tehran.
Keywords: Social Justice, Social Security sense, Relative Deprivation Sense, Providing Basic Needs, Social Satisfaction, Social Welfare and Urban Public Space.
 

 

منابع
-  اکبری، رضا؛ پاک‌بنیان، سمانه. (1391). «تأثیر کالبد فضاهای عمومی بر احساس امنیت اجتماعی زنان (نمونه موردی: محله نارمک و شهرک اکباتان شهر تهران)» نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. دوره 17، شماره 2.
-  باسخا، مهدی؛ مسائلی، ارشک. (1390). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی حمل‌ونقل شهری، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
-  بمانیان محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی؛ ضابطیان، الهام. (1387). امنیت تردد زنان در فضاهای شهری و سنجش مشارکتی آن‌ها در بخش مرکزی شهر تهران؛ مجله علمی- پژوهش تحقیقات زنان، سال دوم، شماره چهارم.
-  پاکزاد، جهانشاه. (1386). راهنمای طراحی فضای شهری در ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری.
-  داری پور، نادیا؛ ملکی، سعید. (1394). «بررسی نقش مؤلفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت شهروندان در فضاهای عمومی شهر اهواز (مطالعه موردی: محله گلستان)»، دو فصلنامه پژوهش‌های منظر شهر. سال دوم، شماره 3.
-  ربانی، علی؛ ربانی، رسول؛ گنجی، محمد. (1390). رویکردی جامعه‌شناختی به احساس شادمانی سرپرستان خانوار در شهر اصفهان مسائل اجتماعی ایران، شماره 3.
-  رفعت جاه، مریم؛ شارع پور، محمود؛ رهبری، لادن. (1393). «امنیت و جنسیت در فضاهای شهری، مطالعه کیفی حق زنان به شهر»، مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 37.
-  زاهدی اصل، محمد. (1388). مبانی رفاه اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
-  شوای، فرانسواز. (1375). شهرسازی، تخیلات و واقعیات، مترجم: حبیبی، محسن، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران.
-  صدیق سروستانی، رحمت‌الله؛ نیمروزی، نوروز. (1389). بررسی ارتباط بین مشارکت در روابط همسایگی و احساس امنیت در محلات شهر مشهد، دانش انتظامی، شماره 47.
-  عنبری، موسی؛ حقی، سمیه. (1393). بررسی عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر نشاط اجتماعی زنان؛ مورد مطالعه: زنان مناطق شهری و روستایی شهرستان دلیجان، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و پنجم، شماره 1.
-  فیترپاتریک، تونی (1381). نظریه رفاه: سیاست اجتماعی چیست؟ ترجمه: هرمز همایون‌فر، چاپ اول، تهران: انتشارات مشترک مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی و گام نو.
-  قدمی، مصطفی؛ معتمد، سمانه. (1392). بررسی کیفیت زندگی در شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص‌ها، مجله جستارهای شهرسازی، شماره (12).
-  کیا، علی‌اصغر؛ امیری، رقیه. (1391). بررسی میزان نشاط اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین شهروندان 64-15 سال
-  شهر اهواز، فصلنامه برنامه‌ریزی و رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 15.
-  لینچ، گوین. (1383). سیمای شهر، ترجمه: منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران.
-  مدیری، آتوسا. (1385). جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22.
-  مردوخ روحانی، احسان. (1388). بررسی رابطه رفاه اجتماعی و سرمایه اجتماعی در شهر سنندج، فصلنامه علمی، پژوهشی جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، 20 (45).
-  مدنی، سعید. (1379). به‌سوی نظام جامع رفاه اجتماعی. شورای برنامه‌ریزی سازمان بهزیستی کشور. دانشگاه بهزیستی و توانبخشی.
-  محسنی، منوچهر؛ صالحی، پرویز. (1382). رضایت اجتماعی در ایران، تهران: انتشارات آرون.
-  مؤیدی، محمد؛ علی نژاد، منوچهر؛ نوایی، حسین. (1392). «بررسی نقش مؤلفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه مورد مطالعه، محله اوین تهران)»، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 35.
-  وحیدا، فریدون؛ بهیان، شاپور؛ هاشمیان‌فر، سید علی؛ حضرتی، سپیده. (1394). بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر شادمانی با تکیه ‌بر احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: شهر کرمان)، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال ششم، شماره 17.
 
-   Car S, Mark F, Leanne R, Andrew S. (1992). Public Space, CambridgeUniversity Press, Massachusetts.
-   Carmona Matthew, Tim Heath. (2003). Public Places Urban Spacethe dimensions of urban design oxford: architectural press.
-   Fainstein, Susan S. (2010). “The Just city”, Cornell university press, Ithaca and London.
-   Hewstone, B. & strobe, w. (2001). “Introduction to social Psychology”, Blackwell.
-   Jacobs. J. (1981). The Death and life of Great American cities. New York. Vintage.
-   Midgely, james. (2000). ” Context of welfaretheory: a develop mentalist inperpetration,Center for socialdevelopment”, Washington university Pup.
-   Salehi. A. (2009). Environmental specifications of safe urban spaces. Architecture and urban Development Reserch center press. [in Persian]
-   Waldock, Reece. (2012). Designing for pedestrians: guidelines. Department of Transport: http//www.transport.wa.gov.au/media
       files/ walk_p_walkability_Audit _Tool.pdf
-   Ziegler, Friederike (2012). You have to Engage with life, or life will go away: An intersectional life course analysis of older women’s social participation in a disadvantaged urban area. Geoforum 43, 1296-1305.