منصور مرادی؛ محمود سید؛ علی باصری؛ محمد هادی منصور لکورج
چکیده
از گردشگری به عنوان بزرگترین حرکت صلح آمیز از یک سوی مرزهای فرهنگی به سوی دیگر در تاریخ جهان یاد می‌نمایند. بومی‌سازی یکی از گفتمان‌هایی است که در عرصه پارادایم‌های جدید توسعه مطرح و مورد توجه قرار گرفته است. بومی‌سازی در مفهوم خودباوری، حفظ و احیای روش‌های بومی و اعتبار بخشی به فرهنگ خودی بر اساس شناخت واقعی آن است. تجربه روشن ...
بیشتر
از گردشگری به عنوان بزرگترین حرکت صلح آمیز از یک سوی مرزهای فرهنگی به سوی دیگر در تاریخ جهان یاد می‌نمایند. بومی‌سازی یکی از گفتمان‌هایی است که در عرصه پارادایم‌های جدید توسعه مطرح و مورد توجه قرار گرفته است. بومی‌سازی در مفهوم خودباوری، حفظ و احیای روش‌های بومی و اعتبار بخشی به فرهنگ خودی بر اساس شناخت واقعی آن است. تجربه روشن ساخته است که بسیاری از تکنیک‌ها و روش‌های بومی به دلیل سازگاری و تطابق با زیست بوم، همان روش‌هایی هستند که امروزه معرف روش‌های رسیدن به توسعه پایدار هستند. این امر در عرصه گردشگری در مقوله‌هایی چون دانش‌های بومی، اقامتگاه های بوم‌گردی و گردشگری روستایی نمود می‌یابند. در این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال هستیم: تأثیرات (مثبت) پدیده بومی‌سازی بر گردشگری شرق استان گستان به چه صورت بوده است؟ در بعد روش‌شناختی از روش تحقیق کیفی و رویکرد متناسب با کار انسان‌شناختی یعنی مردم-نگاری به عنوان روش عملیاتی تحقیق بهره برده شد و تکنیک تحلیل موضوعی به منظور تحلیل داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. با درنظر گرفتن هدف و مسئله محوری پژوهش یعنی بررسی تأثیر رویکرد بومی‌سازی در فرآیند گردشگری پایدار، و با توجه به تحلیل یافته ها نتیجه‌گیری می‌شود که با ایجاد زمینه‌های بومی‌سازی در عرصه گردشگری قلمرو تحقیق ، توانبخشی و کارائی جامعه بومی افزایش یافته و این امر با فرآیند توسعه پایدار گردشگری ارتباط مستقیم دارد
سیدمحمد میرمحمدی
چکیده
ایجاد تعادل بین کار و زندگی، یکی از مهمترین دغدغههای کارکنان سازمانها در عصر کنونی است. به بیان دیگر، موفقترین کارکنان کسانی هستند که بتوانند بین زندگی کاری و زندگی خود تعادل برقرار کنند. یکی از ابزارهای ایجاد تعادل بین زندگی کاری- خانوادگی ایجاد برنامههای انعطافپذیر در سازمانها میباشد. از سازمانهایی ...
بیشتر
ایجاد تعادل بین کار و زندگی، یکی از مهمترین دغدغههای کارکنان سازمانها در عصر کنونی است. به بیان دیگر، موفقترین کارکنان کسانی هستند که بتوانند بین زندگی کاری و زندگی خود تعادل برقرار کنند. یکی از ابزارهای ایجاد تعادل بین زندگی کاری- خانوادگی ایجاد برنامههای انعطافپذیر در سازمانها میباشد. از سازمانهایی که اجرای برنامههای انعطافپذیر در بین کارکنان (پرستاران) آنان توجیه بیشتری دارد، بیمارستانها میباشد. هدف این مقاله بررسی ارتباط بین تعادل بین کار و زندگی با نگرشهای کاری میباشد. جامعه آماری این تحقیق را تمام پرستاران بیمارستان‌های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تشکیل می‌دهند، که از بین آنها 220 نفر به وسیله روش نمونهگیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند. روایی محتوای ابزار تحقیق با استفاده از نظرات خبرگان و تحلیل عاملی تاییدی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ بررسی و تایید گردید. دادههای تحقیق از طریق نرم افزار Spss و Lisrel بررسی شدند. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که، تعادل کار- زندگی اثر معناداری بر نگرشهای کاری(رضایت شغلی، دلبستگی شغلی، تمایل به ترک خدمت) دارد. نتایج کاربردی در پایان آمده است.
معصومه قاسمی؛ محمد عباس زاده؛ فاطمه گلابی؛ محمد باقر علیزاده اقدم؛ توکل آقایاری هیر
چکیده
علی‌رغم گسترش کمی اسناد، مقالات و محافلی که بطور روزافزونی از مفهوم سرمایه‌اجتماعی بعنوان راهکاری برای ارتقاء سلامتی یاد می‌کنند، سرمایه اجتماعی خانواده، حلقه گمشده در مطالعات این حوزه میباشد. خانواده، بستر شکل‌گیری تجارب و فهم افراد بوده، بروز بیماری می‌تواند این فضا، پیوندها و معانی هم‌بسته به آن را متاثر سازد. معانی و تجارب ...
بیشتر
علی‌رغم گسترش کمی اسناد، مقالات و محافلی که بطور روزافزونی از مفهوم سرمایه‌اجتماعی بعنوان راهکاری برای ارتقاء سلامتی یاد می‌کنند، سرمایه اجتماعی خانواده، حلقه گمشده در مطالعات این حوزه میباشد. خانواده، بستر شکل‌گیری تجارب و فهم افراد بوده، بروز بیماری می‌تواند این فضا، پیوندها و معانی هم‌بسته به آن را متاثر سازد. معانی و تجارب زنان بیش از مردان، در مقایسه با فضای بیرونی، در ارتباط با این فضا شکل گرفته، لذا، سرمایه‌اجتماعی خانواده، مهمترین منبع حمایتی آنان بویژه در مواجهه با چالش‌هایی چون بیماری میباشد. در این پژوهش، برای فهم ادراک و تجارب زیسته زنان مبتلا به سرطان و خانواده آنها از پیوندهای خانوادگی در مواجهه با سرطان، از رویکرد کیفی با تاکید بر روش پدیدارشناسی تفسیری استفاده شد. دادههای میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه و معیار اشباع داده از زنان مبتلا به سرطان مراجعه‌کننده برای درمان به بیمارستان امید شهر ارومیه و مراقب و همراه خانوادگی بیمار گردآوری گردید. تحلیل و کدگذاری داده‌ها نشان میدهد، مضامینی مانند گسست در ارکان سرمایه اجتماعی خانواده؛ اول مادر، آخر همسر و سرمایه اجتماعی منفی در تجارب مشارکت‌کنندگان، بیانگر نتایج نامطلوب سرمایه اجتماعی درون خانواده بر سلامتی زنان مبتلا به سرطان میباشد. مضمونهای قاعده خاموشی/ اعتراض، انسجام در وضعیت اضطراری و میانجیگری پنهان نیز، نشان میدهد، سرمایه اجتماعی نیز متقابلا از بیماری تاثیر پذیرفته و تحت‌تاثیر آن، تا حدودی نیز تقویت گردیده است.
توسعه اجتماعی - رفاه اجتماعی -جهانی شدن -تعرضات خانوادگی -رضایت شغلی- مشارکت اجتماعی
هاجر ابراهیمی کیاسری؛ یاسر رضاپور میرصالح
چکیده
هدف: این پژوهش با هدف بررسی انتظارات از آینده درکودکان و نوجوانان کار انجام شد. روش: روش پژوهش کیفی بود و از تحلیل مضمون برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. جامعه متشکل ازکودکان و نوجوانان کار در شهر ساری در سال 1400-1399 بود و نمونهگیری به صورت هدفمند و تا اشباع نظری مصاحبه‌ها انجام شد. در نهایت 12 نفر به شیوه نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار ...
بیشتر
هدف: این پژوهش با هدف بررسی انتظارات از آینده درکودکان و نوجوانان کار انجام شد. روش: روش پژوهش کیفی بود و از تحلیل مضمون برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. جامعه متشکل ازکودکان و نوجوانان کار در شهر ساری در سال 1400-1399 بود و نمونهگیری به صورت هدفمند و تا اشباع نظری مصاحبه‌ها انجام شد. در نهایت 12 نفر به شیوه نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند و مصاحبه‌ها با استفاده از تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد مقوله‌های مربوط به انتظارات از آینده در پنج بعد جبران گذشته برای فرزندان، تلاش درعین قناعت، توکل، برنامه ریزی برای آینده و بدبینی طبقه بندی می‌شود. ارتباط بین مقوله‌ها با یک الگو نشان داده شد که تلاش در عین قناعت در محور آن قرار گرفت. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد مشکلات اقتصادی که کودکان کار دارند، انتظار آنها از آینده را تحت‌الشعاع قرار میدهد و بیشتر این کودکان در نظر دارند زندگی خود را به نوعی پیش ببرند که فرزندانشان چنین زندگی را تجربه نکنند. برخی از کودکان با هدف‌گزینی مناسب، برنامه داشتن برای آینده و توکل به خداوند به این باور رسیده بودندکه می‌توانند آینده بهتری را برای خودشان رقم بزنند. کلید واژه: انتظارات از آینده، کودکان کار، نوجوانان کار، هدف‌گزینی
منصور فتحی؛ سوما درخشانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و نیازهای زنان افغانستانی دارای همسر مصرف‌کننده مواد به منظور ارایه راهکارهای کاربردی برای کاهش این مشکلات انجام‌شده است. در این مطالعه از روش کیفی بهره گرفته‌شده است. مشارکت‌کنندگان را زنان مهاجر افغانستانی دارای همسر مصرف‌کننده مواد تشکیل می‌دهند. نمونهگیری بر اساس اقتضائات تحقیق به‌صورت ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و نیازهای زنان افغانستانی دارای همسر مصرف‌کننده مواد به منظور ارایه راهکارهای کاربردی برای کاهش این مشکلات انجام‌شده است. در این مطالعه از روش کیفی بهره گرفته‌شده است. مشارکت‌کنندگان را زنان مهاجر افغانستانی دارای همسر مصرف‌کننده مواد تشکیل می‌دهند. نمونهگیری بر اساس اقتضائات تحقیق به‌صورت هدفمند و تحلیل اطلاعات به‌صورت تماتیک و مضمون انجام شد. برای گردآوری اطلاعات از روش مصاحبه نیمه ساختار مند استفاده گردید. این نوع مصاحبه به دلیل انعطاف و عمیق بودن برای پژوهش‌های کیفی مناسب است. مصاحبه با سؤالات کلی و ساده شروع شد و به سمت سؤالات جزئی‌تر پیش رفت. برای افزایش قابلیت اعتماد پژوهش از روش اخذ بازخورد از مشارکت‌کنندگان و داشتن رابطه طولانی با آنها و همچنین تحلیل اطلاعات توسط چند نفر به‌طور مستقل، بهره گرفته شد. شش مضمون اصلی در خصوص چالش‌های زنان به دست آمد که عبارت‌اند از:"طرد اجتماعی"، "خشونت همسر"، "انگ مضاعف"، "فقر ترکیبی"، "مشکلات بهداشت روان" و"دل‌زدگی زناشویی". نتایج نشان داد که زنان افغانستانی دارای همسر مصرف‌کننده مواد با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای در خانواده و اجتماع مواجه هستند و علاوه بر ارتقای توانمندسازی و افزایش تاب‌آوری و مهارت‌های اجتماعی، به‌عنوان یک گروه در معرض آسیب نیازمند مداخلات حرفه‌ای و حمایت‌های رسمی نیز هستند.
حسین یحیی زاده؛ محمود رمضانی
چکیده
این تحقیق به بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در میان زنان سرپرستخانوار در شهرستان قروه میپردازد. رویکردی نظری تحقیق مبتنی بر رویکردهای سلامت اجتماعی کییز، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی وبر، باورهای دینی گلاک و استارک و مهارت‌های ارتباطی میباشد. جامعه آماری شامل تمام زنان سرپرست خانوار( 92 نفر) زیر پوشش سازمان ...
بیشتر
این تحقیق به بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در میان زنان سرپرستخانوار در شهرستان قروه میپردازد. رویکردی نظری تحقیق مبتنی بر رویکردهای سلامت اجتماعی کییز، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی وبر، باورهای دینی گلاک و استارک و مهارت‌های ارتباطی میباشد. جامعه آماری شامل تمام زنان سرپرست خانوار( 92 نفر) زیر پوشش سازمان بهزیستی شهر قروه میباشد. همچنین 92 نفر از زنان غیرسرپرستخانوار ساکن همان شهر به صورت تصادفی جهت مقایسه به روش پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفتند. یافتههای تحقیق نشان داد که از لحاظ میزان سلامت اجتماعی و ابعاد آن (که شامل پنج بُعد است) در میان زنان سرپرست خانوار و زنان غیرسرپرست، تفاوت معنادار آماری وجود دارد. به علاوه از لحاظ متغیرهای پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، باورهای دینی (بُعد اعتقادی) و مهارت‌های ارتباطی بین زنان سرپرستخانوار و زنان غیر سرپرست تفاوت معناداری وجود ندارد.
توسعه اجتماعی - رفاه اجتماعی -جهانی شدن -تعرضات خانوادگی -رضایت شغلی- مشارکت اجتماعی
اسماعیل جهانی دولت آباد؛ چنور محمدی
چکیده
تجزیه و اطلاعات نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش کوداس صورت گرفته است. نتایج حاصل از مدل کوداس حاکی از آن است که مناطق مختلف شهر اردبیل به یکسان از شاخص‌های شهر شاد برخوردار نیستند و از این منظر تفاوت‌هایی بین مناطق مشهود است. این تفاوت‌ها به این صورت است که منطقه دو با کسب امتیاز 0063/0 از مجموع شاخص‌های مورد بررسی در رتبه اول، ...
بیشتر
تجزیه و اطلاعات نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش کوداس صورت گرفته است. نتایج حاصل از مدل کوداس حاکی از آن است که مناطق مختلف شهر اردبیل به یکسان از شاخص‌های شهر شاد برخوردار نیستند و از این منظر تفاوت‌هایی بین مناطق مشهود است. این تفاوت‌ها به این صورت است که منطقه دو با کسب امتیاز 0063/0 از مجموع شاخص‌های مورد بررسی در رتبه اول، منطقه یک با امتیاز 0061/0 در رتبه دوم، منطقه سه با امتیاز 0017/0- در رتبه سوم، منطقه چهار با امتیاز 0044/0- در رتبه چهارم و نهایتاً منطقه پنج با امتیاز 0064/0- در رتبه آخر جای گرفته است. شادی زیرساخت بسیاری از مسائل و نیروی محرکه‌ی جامعه است. به همین دلیل همه‌ی کشورها کوشش می‌کنند که اگر نمی‌توانند همه‌ی عناصر لازم را برای بروز شادی فراهم کنند دست کم ابتکارهایی برای سوق دادن جامعه به سمت شاد زیستن انجام دهند، اقداماتی که بر توسعۀ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هر جامعه‌ای می‌تواند تاثیرگذار باشد. بر همین اساس، در مطالعۀ حاضر سعی کرده‌ایم به تبیین شاخص‌های شهر شاد از دیدگاه شهروندان شهر اردبیل بپردازیم. جامعه آماری مطالعه شهروندان بالای 15 سال شهر اردبیل در سال 1400 میباشد، حجم نمونه با استناد به فرمول کوکران 385 نفر تعیین شده و انتخاب نمونه با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌ای انجام شده است.
احمد کلاته ساداتی؛ سیدرضا طاهرزاده اردکانی
چکیده
یکی از گرایش‌های مددکاری اجتماعی حوزه صنعت است که با جنبش‌های کارگری در دنیا شروع شد و بیشتر صنایع مهم دنیا از وجود این مددکاران بهره مند می شوند. بعد از گذشته بیش از 50 سال از ورود مددکاری اجتماعی به ایران و نیز وجود این گرایش در صنعت نفت، امّا توسعه‌ای در آن ایجاد نشده است. هدف پژوهش حاضر، کشف و واکاوی عدم تحقق و توسعه مددکاری اجتماعیِ ...
بیشتر
یکی از گرایش‌های مددکاری اجتماعی حوزه صنعت است که با جنبش‌های کارگری در دنیا شروع شد و بیشتر صنایع مهم دنیا از وجود این مددکاران بهره مند می شوند. بعد از گذشته بیش از 50 سال از ورود مددکاری اجتماعی به ایران و نیز وجود این گرایش در صنعت نفت، امّا توسعه‌ای در آن ایجاد نشده است. هدف پژوهش حاضر، کشف و واکاوی عدم تحقق و توسعه مددکاری اجتماعیِ صنعتی در صنایع ایران است. تحقیق حاضر یک مطالعه‌ی کیفی در سطح ملی است که با معیار اشباع داده‌ها و به روش‌مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته 10 نفر از مددکاران اجتماعی صاحبنظر و مرتبط با موضوع به صورت هدفمند در آن مشارکت کردند. داده‌ها به روش نظریه‌ی زمینه‌ای مورد تحلیل واقع شد. پژوهش نشان داد که موانع چندگانه‌ای پیش روی مددکاران اجتماعی صنعتی عبارتند از موانع ساختاری، جایگاه شغلی مبهم، و بی‌دانشی و خام‌دستی. پدیده‌ی ساختاری برساخت‌شده عبارت است از محدودیت نقش. برای تحقق و توسعه ی مددکاری اجتماعی صنعتی، علاوه بر رفع موانع مطرح شده، این مددکاران اجتماعی هستند که باید خود را به صنعت ارائه کنند تا فرصت هایی که می توانند برای صنعت ایجاد کنند را بشناسانند و از ظرفیت های رشته ی حرفه ای خود در راستای اهداف مهم صنایع بهره بگیرند. در واقع، مطالبه‌گری حرفه‌ای مددکاری اجتماعی صنعتی، یکی از راهبردهای اصلی در جهت تحقق این امر است.
نرگس صادقی؛ اسماعیل شیعه؛ کیانوش ذاکرحقیقی
چکیده
کیفیت‌زندگی از جمله مفاهیم گسترده‌ای است که با رشد زندگی‌شهری و همچنین با گسترش فناوری مورد توجه اندیشمندان قرار‌گرفت. لذا این مقاله با هدف استخراج شاخص‌های جامع کیفیت‌زندگی‌شهری در مقیاس محله‌ای و اندازه‌گیری و تبیین کیفیت‌زندگی در محله‌های مورد مطالعه، به استخراج مهمترین مولفه‌های تاثیرگذار بر کیفیت‌زندگی از بعد ذهنی ...
بیشتر
کیفیت‌زندگی از جمله مفاهیم گسترده‌ای است که با رشد زندگی‌شهری و همچنین با گسترش فناوری مورد توجه اندیشمندان قرار‌گرفت. لذا این مقاله با هدف استخراج شاخص‌های جامع کیفیت‌زندگی‌شهری در مقیاس محله‌ای و اندازه‌گیری و تبیین کیفیت‌زندگی در محله‌های مورد مطالعه، به استخراج مهمترین مولفه‌های تاثیرگذار بر کیفیت‌زندگی از بعد ذهنی میپردازد. مقاله حاضر به لحاظ ماهیت تحقیق از نوع کاربردی و به لحاظ روش بررسی، توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی موجود بهره گرفته‌شده‌است. سپس به منظور اندازه‌گیری متغیرهای کیفیت‌زندگی در محله‌های مورد مطالعه از مشاهدات میدانی اعم از مشاهده مستقیم، مصاحبه و ابزار پرسشنامه استفاده‌گردید؛ در تحلیل داده‌ها نیز بر اساس انتخاب رویکرد ذهنی در سنجش کیفیت‌زندگی از روش تحلیل‌عاملی استفاده شده‌است. یافتههای این مقاله نشان می‌دهدکه عوامل نهایی کیفیت‌زندگی در شهر کرج را 16 عامل اصلی تشکیل میدهد. دامنه رضایت کلی ساکنان از کیفیت‌زندگی در محله‌های عظیمیه، حصارک بالا و اسلام‌آباد به ترتیب در حد بسیار خوب، متوسط و پایین میباشد. به طور کلی نتایج این مقاله حاکی از این است که شاخص مسکن به عنوان مهمترین عامل جهت رضایتمندی ساکنان از کیفیت‌زندگی در محله‌های شهری مطرح میباشد، که متاسفانه بجز محله عظیمیه، دو محله اسلام‌آباد و حصارک‌بالا وضعیت نامطلوبی را در این‌باره نشان می‌دهند. بنابراین جهت ارتقاء کیفیت‌زندگی شهروندان بایستی گام‌های موثری در جهت تغییرات اساسی در وضع مسکن و بهبود اقتصاد و معیشت آنان برداشت.
بهجت یزدخواستی؛ کوروش غلامی کوتنایی
چکیده
این پژوهش به بررسی رضایت شغلی در بین کارکنان شرکت ملی گاز ایران و بررسی نقش سرمایة اجتماعی در تبیین رضایت پرداخته است. هدف، تعیین نقش سرمایة اجتماعی در ایجاد رضایت شغلی است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت پرسشنامه بوده است. جمعیت آماری این تحقیق شامل کارکنان دفتر تهران شرکت ملی گاز ایران ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی رضایت شغلی در بین کارکنان شرکت ملی گاز ایران و بررسی نقش سرمایة اجتماعی در تبیین رضایت پرداخته است. هدف، تعیین نقش سرمایة اجتماعی در ایجاد رضایت شغلی است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت پرسشنامه بوده است. جمعیت آماری این تحقیق شامل کارکنان دفتر تهران شرکت ملی گاز ایران (1000 نفر) میباشد. نمونه مورد بررسی در این تحقیق تعداد 290 نفر از کارکنان این سازمان میباشد. متغیر مستقل این تحقیق سرمایه اجتماعی و متغیر وابسته آن رضایت شغلی است که نتایج بدست آمده، رابطه معناداری بین آنها را نشان میدهد. بر اساس نتایج به دست آمده مشارکت در تصمیمگیریهای سازمان، هنجارهای رایج، اعتماد و سابقه کار کارکنان، مهمترین متغیرهای تبیینکننده رضایت شغلی کارکنان بودهاند.
کریم میرزا خانی؛ مهرداد نوابخش؛ عبدالرضا ادهمی
چکیده
شناخت تاثیر پرداخت تسهیلات بانکی با رویکرد بانکداری اجتماعی بر توسعه پایدار روستایی و عشایری با میانجی-گری سرمایه اجتماعی همسو با رویکردهای نظری سرمایه اجتماعی(بوردیو)، توسعه پایدار (آمارتیاسن)، بانکداری اجتماعی(بندیکتر) و توسعه پایدار اجتماعی(مکنزی) هدف این مطالعه بود. روش کمی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته بود که آلفای کرونباخ کل ...
بیشتر
شناخت تاثیر پرداخت تسهیلات بانکی با رویکرد بانکداری اجتماعی بر توسعه پایدار روستایی و عشایری با میانجی-گری سرمایه اجتماعی همسو با رویکردهای نظری سرمایه اجتماعی(بوردیو)، توسعه پایدار (آمارتیاسن)، بانکداری اجتماعی(بندیکتر) و توسعه پایدار اجتماعی(مکنزی) هدف این مطالعه بود. روش کمی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته بود که آلفای کرونباخ کل بالای 70/0، توسعه پایدار 87/0، برای سرمایه اجتماعی 84 /0و برای بانکداری اجتماعی 93 /0 بوده است. جامعه آماری، دریافت کنندگان تسهیلات بانک توسعه تعاون بود که با نمونهگیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای پنج استان انتخاب و از استان‌های منتخب، دریافت کنندگان تسهیلات بعنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از مدل-سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد سرمایه اجتماعی بیشترین نقش را در تبیین فرایند توسعه پایدار داشته و نقش بانکداری اجتماعی در فرآیند توسعه پایدار عشایری(71 درصد)، پررنگ‌تر ازفرایند توسعه پایدار روستایی(34 درصد) بوده است. محیط‌زیست مولفه تأثیرگذار بر فرآیند توسعه پایدار بوده که بعد از آن مولفه‌های سود و در نهایت مردم قرار داشته‌‌اند. همچنین سرمایه اجتماعی(40 درصد) در تحقق بانکداری اجتماعی تاثیرگذار بوده است. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری نمود برای اهتمام به توسعه پایدار روستایی و عشایری با مولفه‌های پایداری اقتصادی، پایداری محیطی و پایداری اجتماعی، توجه به مولفه‌های سه‌گانه بانکداری اجتماعی، یعنی؛ سود، مردم و محیط زیست و مولفه‌های پنج‌گانه سرمایه اجتماعی، یعنی؛ آگاهی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، شبکه اجتماعی، انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی حایز اهمیت است.
ابوتراب طالبی؛ یاور عیوضی
چکیده
امروزه بسیاری از صاحبنظران بر این باور هستند که قومیت، قوم‌گرایی و ناسیونالیسم از موضوعات حساس کشورها محسوب می‌گردد. طی چند دهه اخیر به موازات افزایش ظرفیت‌های اطلاعاتی دنیای مدرن تنش‌های قومی فزونی یافته و مسائل جدیدی را بوجود آورده‌اند. این پژوهش با روش تحلیل محتوا به بررسی کمّ و کیف مسئله هویت طلبی قومی در فضای مجازی ...
بیشتر
امروزه بسیاری از صاحبنظران بر این باور هستند که قومیت، قوم‌گرایی و ناسیونالیسم از موضوعات حساس کشورها محسوب می‌گردد. طی چند دهه اخیر به موازات افزایش ظرفیت‌های اطلاعاتی دنیای مدرن تنش‌های قومی فزونی یافته و مسائل جدیدی را بوجود آورده‌اند. این پژوهش با روش تحلیل محتوا به بررسی کمّ و کیف مسئله هویت طلبی قومی در فضای مجازی پرداخته است. جامعه آماری پژوهش تمام مطالب 29 سایت فعال هویت خواه قومی (ترکی/ آذری) در اردیبهشت ماه 1391 میباشد. در این مقاله مفهوم "هویت طلبی قومی " بر روی طیفی که پایین ترین سطح آن "قوم گرایی قانون مدارانه" و بالاترین سطح آن "پاکسازی قومی " میباشد، بررسی شده است. بررسی‌ها نشان میدهد که بیشترین مطالب قومی موجود در فضای مجازی مربوط به "قوم مداری" (با 54 درصد) میباشد. این مطالب در جهت باورسازی افکاری از قبیل ضدیت ترک و فارس، استعمار ترکان توسط حکومت فارسی و تحریف تاریخ و جغرافیایی آذربایجان نوشته شدهاند. یک درجه شدید تر از درجه "قوم مداری"، درجه "ناسیونالیسم تجزیه طلبانه" میباشد که با محوریت لزوم جدایی از سرزمین ایران و مستقل بودن مناطق ترک نشین ایران نوشته شده است. بیشترین مطالب هویت طلبانه قومی مربوط به سایت‌های "آراز نیوز"، "قیرمیز" و "گوناز تی وی" و بیشترین عوامل مورد نکوهش این رسانه‌ها نیز حکومت جمهوری اسلامی و برخی از فعالان ترک می‌باشند.
محسن نیازی؛ محمد کارکنان نصرآبادی
چکیده
امروزه مفهوم سبک زندگی به عنوان بیان روش زندگی مردم و الگوهای فرهنگی و رفتاری آحاد جامعه از مفاهیم اساسی علوم انسانی به ویژه روانشناسی و علوم اجتماعی به شمار میآید. از سوی دیگر، دینداری به عنوان مجموعه شناختها، عقاید، اخلاقیات و احکام دینی و تمایلات نسبتاً پایدار و مثبت نسبت به دین با کارکردهای عمده حیات بخشی، انضباط بخشی، ...
بیشتر
امروزه مفهوم سبک زندگی به عنوان بیان روش زندگی مردم و الگوهای فرهنگی و رفتاری آحاد جامعه از مفاهیم اساسی علوم انسانی به ویژه روانشناسی و علوم اجتماعی به شمار میآید. از سوی دیگر، دینداری به عنوان مجموعه شناختها، عقاید، اخلاقیات و احکام دینی و تمایلات نسبتاً پایدار و مثبت نسبت به دین با کارکردهای عمده حیات بخشی، انضباط بخشی، خوشبختی و انسجام بخشی عامل بسیار نیرومندی در تعیین نوع سبک زندگی، مورد توجه صاحبنظران قرار گرفته است. بر این مبنا، در این مقاله، رابطه بین میزان دینداری و سبک زندگی مورد مطالعه قرار گرفته است. در واقع، هدف اساسی این مطالعه تبیین رابطه و چگونگی تعامل و پیوند دو متغیر دینداری و سبک زندگی افراد در جامعه آماری مورد مطالعه میباشد. این تحقیق از نوع مطالعه پیمایشی (Survey study) بوده و دادههای تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه توأم با مصاحبه جمعآوری گردیده است. اعتبار و روایی مقیاسهای اصلی پژوهش شامل میزان دینداری و سبک زندگی افراد با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام شهروندان شهر کاشان در نیمه اول سال 1390 میباشد که با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران تعداد 640 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش سهمیهای تصادفی انتخاب و بررسی شدهاند. یافتههای تحقیق رابطه بین میزان دینداری و هر یک از ابعاد سبک زندگی و نوع سبک زندگی پاسخگویان را نشان میدهد. در مجموع، نتایج فعالیت آماری مربوطه با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن (312/0=rs) رابطه معنادار دو متغیر میزان دینداری و نوع سبک زندگی افراد را در سطح اطمینان 99 درصد مورد تأیید قرار داده است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی به روش گام به گام، اثرات بعد اعتقادی و بعد آگاهی دینداری را به ترتیب با 29 و 28 درصد بر سبک زندگی شهروندان نشان میدهد.
بیژن زارع؛ مرضیه زارع
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه میزان سرمایه اجتماعی خانواده با ویژگیهای کارآفرینانه در شخصیت افراد شرکت کننده در دورههای کوتاه مدت آموزش کارآفرینی در سال 1388 در مناطق گوناگون شهر تهران، به انجام رسیده است. نمونه مورد مطالعـه متشکل از 201 نفر میباشد که براساس فرمـول نمونه‌گـیری کـوکران و به صورت تصادفی ساده از بین 2010 نفر انتخاب ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی رابطه میزان سرمایه اجتماعی خانواده با ویژگیهای کارآفرینانه در شخصیت افراد شرکت کننده در دورههای کوتاه مدت آموزش کارآفرینی در سال 1388 در مناطق گوناگون شهر تهران، به انجام رسیده است. نمونه مورد مطالعـه متشکل از 201 نفر میباشد که براساس فرمـول نمونه‌گـیری کـوکران و به صورت تصادفی ساده از بین 2010 نفر انتخاب شدهاند. روش پژوهش، پیمایش و ابزار جمعآوری داده‌ها پرسشنامهای متشکل از سئوالات استاندارد شده درباره متغیر وابسته تحقیق و سئوالات استاندارد شده و محقق ساخته درباره متغیر سرمایه اجتماعی خانواده و سایر متغیرهای مستقل و زمینه‌ای میباشد. ابعاد کارآفرینانه مورد نظر پژوهش در شخصیت افراد عبارتند از: ریسکپذیری متعادل، کانون کنترل، نیاز به موفقیت، سلاست فکری، عملگرایی، تحمل ابهام، رؤیاپردازی و چالشطلبی. یافتههای تحقیق نشان میدهد که سرمایه اجتماعی خانواده با متغیر وابسته تحقیق یعنی شخصیت کارآفرین رابطه معنادار و مثبت دارد. این متغیر با هفت بُعد از ابعاد هشت‌گانه کارآفرینانه در شخصیت فرزندان رابطه معنادار و مثبت داشته است، اما با بُعد میزان عملگرایی در شخصیت فرزندان رابطه معنادار نداشته است.
مهدی قائمی اصل؛ محمد نصر اصفهانی
چکیده
خانواده به عنوان پایه‌گذار شخصیت و ارزش‌های فـکری افراد یک جامعه، می‌تواند جایگاه بسیار مهمی در ایجاد شادی در افراد داشته باشد. در این پژوهش با بهره‌گیری از دادههای آماری 11 کشور برخوردار از درآمد سرانه بالاتر از 20 هزار دلار و 25 کشور با درآمد سرانه پایین‌تر از 20 هزار دلار، در دوره زمانی 1981-2014، رابطه میان اهمیت‌دهی به خانواده در ...
بیشتر
خانواده به عنوان پایه‌گذار شخصیت و ارزش‌های فـکری افراد یک جامعه، می‌تواند جایگاه بسیار مهمی در ایجاد شادی در افراد داشته باشد. در این پژوهش با بهره‌گیری از دادههای آماری 11 کشور برخوردار از درآمد سرانه بالاتر از 20 هزار دلار و 25 کشور با درآمد سرانه پایین‌تر از 20 هزار دلار، در دوره زمانی 1981-2014، رابطه میان اهمیت‌دهی به خانواده در زندگی بر ادراک احساس شادمانی مورد بررسی قرار گرفته است. متغیرهای درآمد سرانه، بیکاری، امید به زندگی و نابرابری درآمدی نیز به عنوان متغیر کنترل، وارد الگوی دادههای ترکیبی شدهاند. نتایج نشان میدهد که در هر دو گروه کشور، متغیرهای بیکاری و نابرابری درآمدی، تأثیر منفی و معنادار و متغیرهای اهمیت‌دهی به خانواده، امید به زندگی و درآمد، تأثیر مثبت و معناداری بر ادراک شادمانی دارند. همچنین تأثیر اهمیت‌دهی به خانواده در زندگی بر ادراک احساس شادمانی در کشورهای با درآمد سرانه پایین، تفاوت معناداری با تأثیر آن بر ادراک احساس شادمانی در کشورهای با درآمد سرانه بالا ندارد. بنابراین تأثیر مثبت ارزش فرهنگی خانواده در زندگی بر ادراک احساس شادمانی، وابسته به ارتقاء سطح درآمد سرانه در یک کشور نیست و درآمد سرانه کاتالیزور تأثیر بیشتر اهمیت‌دهی به خانواده بر ادراک احساس شادمانی، محسوب نمی‌شود.
غلامرضا لطیفی
چکیده
این مقاله به بررسی نقش فرهنگ و برنامه‌ریزی فرهنگی در توسعۀ شهری برای افزایش امنیت اجتماعی میپردازد. امروزه نقش فرهنگ در برنامه‌ریزی‌ها به‌خصوص برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای پررنگ‌تر شده و برنامه‌ریزان شهری و منطقه‌ای نیز این ضرورت را دریافته‌اند و می‌بایست فرهنگ را در برنامۀ کار خود قرار دهند، ازاین‌رو هر نوع برنامه‌ریزی ...
بیشتر
این مقاله به بررسی نقش فرهنگ و برنامه‌ریزی فرهنگی در توسعۀ شهری برای افزایش امنیت اجتماعی میپردازد. امروزه نقش فرهنگ در برنامه‌ریزی‌ها به‌خصوص برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای پررنگ‌تر شده و برنامه‌ریزان شهری و منطقه‌ای نیز این ضرورت را دریافته‌اند و می‌بایست فرهنگ را در برنامۀ کار خود قرار دهند، ازاین‌رو هر نوع برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای باید بحث فرهنگ و هویت فرهنگی را در برنامه کار خود قرار دهد. فرهنگ به‌عنوان یک عامل اصلی در برنامه‌ریزی، در آینده توسعه نقش و جایگاه مهمی را ایفا می‌کند، که عدم توجه به آن در برنامه‌ریزی؛ تأثیرات منفی زیادی بر جای میگذارد. جمعآوری اطلاعات بر مبنای مطالعۀ کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و به‌صورت توصیفی-تحلیلی میباشد. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد که روش برنامه‌ریزی و مدیریت شهری باید تغییراتی را در خود ایجاد کند و بهجای روش‌های صرفاً کمّی و آماری و در نظر گرفتن مؤلفههای صرفاً اقتصادی و سیاسی، روش‌های کیفی هم به کار برده شود و در امر برنامه‌ریزی برای شهر و منطقه مؤلفههای فرهنگی (نیازها، ارزشها و هنجارهای مردم، صنایع فرهنگی و...) در نظر گرفته شود.
مهسا تیزچنگ؛ منصوره اعظم آزاده
چکیده
از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، پنج برنامۀ توسعه به اجرا درآمده که از برنامۀ سوم تأکید بر توسعۀ منطقه‌ای مدنظر قرار داشته است و موضوع پژوهش‌های متعددی در سالیان اخیر بوده است. پژوهش حاضر که از نوع فرا تحلیل کیفی بوده، تلاش دارد تا مطالعات صورت گرفته در خصوص نابرابری برنامههای توسعه‌ای در مناطق کشور را بررسی کرده و درعین‌حال توصیفی ...
بیشتر
از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، پنج برنامۀ توسعه به اجرا درآمده که از برنامۀ سوم تأکید بر توسعۀ منطقه‌ای مدنظر قرار داشته است و موضوع پژوهش‌های متعددی در سالیان اخیر بوده است. پژوهش حاضر که از نوع فرا تحلیل کیفی بوده، تلاش دارد تا مطالعات صورت گرفته در خصوص نابرابری برنامههای توسعه‌ای در مناطق کشور را بررسی کرده و درعین‌حال توصیفی فرآیندی از نتایج حاصل از آنها به دست دهد. بررسی تعداد ۱۹ مقاله که در بازۀ زمانی سال‌های 1385 تا 1394 انجام گرفته است نشان میدهد تکرار قابل ملاحظهای در روشها، مبانی و نتایج حاصل، وجود دارد و همپوشانی شاخصها، باوجود تفاوت روش، سبب نزدیکی نتایج شده است. همچنین شاهد شکافهای قابل ملاحظه در سطوح توسعه استانها هستیم. نکته قابلتوجه آنکه نتایج نشان از جابهجاییهای حداقلی در میان تعداد محدودی از استان‌های کشور در طول سه دهۀ اخیر دارد و بهمرور الگویی تثبیتشده را نشان میدهد که ضمن حکایت از ایستایی نابرابری، تائید کنندۀ الگوی مرکز- پیرامون در برخورداری استانها از شاخص‌های توسعه است.
حسین افراسیابی؛ مریم بهارلوئی
چکیده
تورم و گرانی بر زندگی روزمره بازنشستگان به عنوان یکی از گروه‌های کم‌درآمد و آسیب‌پذیر فشار وارد می‌کند و کنش‌ها و تعاملات اجتماعی آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. هدف ما در این مطالعه، فهم تجربه بازنشستگان از تورم اقتصادی و پیامدهای آن در زندگی روزمره آنهاست. رویکرد پژوهش، کیفی و روش اجرای آن نظریه داده‌بنیاد برساخت‌گرا است. مشارکت ...
بیشتر
تورم و گرانی بر زندگی روزمره بازنشستگان به عنوان یکی از گروه‌های کم‌درآمد و آسیب‌پذیر فشار وارد می‌کند و کنش‌ها و تعاملات اجتماعی آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. هدف ما در این مطالعه، فهم تجربه بازنشستگان از تورم اقتصادی و پیامدهای آن در زندگی روزمره آنهاست. رویکرد پژوهش، کیفی و روش اجرای آن نظریه داده‌بنیاد برساخت‌گرا است. مشارکت کنندگان را با روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب و برای گردآوری داده‌ها با 33 نفر از بازنشستگان سازمان‌های مختلف مصاحبه کردیم. با استفاده از تکنیک کدگذاری نظری، داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و 7 مقوله ساخته شد. این مقوله‌ها عبارتند از: سازگاری معیشتی، کاهش توان حمایت از فرزندان، دشواری انتظارات فرزندان، فرسایش روانی، کاهش همبستگی اخلاقی، محدودسازی تعاملات و فرسایش هنجاری. مجموعه این مقوله‌ها که بازنمای تجربه و تفسیر سالمندان بازنشسته از تورم است، نشان داد که زیست جهان مشارکت کنندگان در ابعاد مختلف ذهنی، عاطفی، هنجاری و تعاملی، تحت تأثیر تورم قرار گرفته است و آن را در قالب تنگنا تجربه می‌کنند.
محمد سهیل سرو؛ جعفر هزارجریبی؛ محمد تقی کرمی؛ اردشیر انتظاری
چکیده
توسعه کمّی آموزش عالی وابسته به سیاست‌هایی است که در دولت‌های مختلف وضع می‌شود؛ اما تقاضای اجتماعی می‌تواند برهم زننده این سیاست‌ها شود. هدف از این مقاله کشف تأثیر سیاست‌های توسعه آموزش عالی ایران از تقاضای اجتماعی و علل ایجاد تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی در کشور است. افزایش کمّیت دانشگاه‌ها و توسعه نامتوازن آموزش عالی متأثر ...
بیشتر
توسعه کمّی آموزش عالی وابسته به سیاست‌هایی است که در دولت‌های مختلف وضع می‌شود؛ اما تقاضای اجتماعی می‌تواند برهم زننده این سیاست‌ها شود. هدف از این مقاله کشف تأثیر سیاست‌های توسعه آموزش عالی ایران از تقاضای اجتماعی و علل ایجاد تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی در کشور است. افزایش کمّیت دانشگاه‌ها و توسعه نامتوازن آموزش عالی متأثر از تحولات جهانی مانند توده‌ای شدن از جمله موارد مؤثر در کنار تقاضای اجتماعی مردم به توسعه آموزش عالی کشور بوده است. بدین منظور از روش کیفی استفاده شد. در مرحله جمعآوری داده‌ها ابتدا با مطالعه اسنادی، سیاست‌ها و قوانین کشور در حوزه سیاست‌های آموزش عالی گردآوری شد و در بخش دیگری از تحقیق با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با ۳۰ تن از مطلعین و دست‌اندرکاران آموزش عالی تحلیل مضمون صورت گرفت. یافتههای تحقیق پیش رو نشان میدهد افزایش جمعیت و رشد نرخ سواد پایه در کشور طی دهه‌های گذشته از یک‌سو و افزایش عدالت اجتماعی و آگاهی مردم از حق دانستن از سوی دیگر زمینه شکل‌گیری تقاضای اجتماعی آنها بوده است؛ نتیجه تحقیق نشان داده است درحالی‌که امروزه سیاست‌های کنش‌مندانه و همراهی آموزش با بازار اشتغال در سطح بین‌المللی مورد تأکید است، تقاضای اجتماعی منجر به عدم اجرای آمایش سرزمینی در حوزه آموزش عالی و بنابراین به تأسیس بی‌رویه مراکز آموزشی، بیکاری زیاد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و درنتیجه شکل‌گیری سیاست‌های انفعالی در حوزه آموزش عالی گردیده و آموزش از کیفیت دور شده است. بنابراین با توجه به وجود تقاضای اجتماعی آموزش عالی در ایران که ریشه در کسب منزلت فرهنگی دارد رابطه علّی میان آموزش عالی و اشتغال متصور نیست؛ ازاین‌رو، نیاز به تحصیل و دانشگاه به‌عنوان بُعد منزلتی آن همچنان وجود خواهد داشت.
میترا عظیمی؛ سیمین ویسی
چکیده
محله هرندی به دلیل آسیب‌های اجتماعی فراوان، عرصه‌ای برای ورود سازمان‌های مردم‌نهاد متعدد است که فرصت‌ها و البته تهدیدهایی را موجب شدهاند. پژوهش حاضر حاصل 18 ماه مطالعه میدانی با هدف نوع‌شناسی سمن‌ها در هرندی بر اساس ماهیت، کارکردها و شناسایی عقلانیت حاکم بر آنها است. بدین منظور به مشاهده، مصاحبه و تشکیل گروه‌های بحث متمرکز ...
بیشتر
محله هرندی به دلیل آسیب‌های اجتماعی فراوان، عرصه‌ای برای ورود سازمان‌های مردم‌نهاد متعدد است که فرصت‌ها و البته تهدیدهایی را موجب شدهاند. پژوهش حاضر حاصل 18 ماه مطالعه میدانی با هدف نوع‌شناسی سمن‌ها در هرندی بر اساس ماهیت، کارکردها و شناسایی عقلانیت حاکم بر آنها است. بدین منظور به مشاهده، مصاحبه و تشکیل گروه‌های بحث متمرکز با ساکنان و 14 سمن فعالِ محله پرداختیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که، از نظر نوع‌شناسی، سمنهای محله هرندی در دسته سمنهای «دیگر منفعتبخش» قرار میگیرند. کارکرد عمده آنها که شامل کارکرد یادگیری است، به سبب آنکه نتوانستهاند مجموع دانش و اطلاعات خود را انباشته و به نسل یا گروه‌های دیگر منتقل سازند، دچار ضعفهای جدی است. توانمندسازی نیز معمولاً بصورت کامل اتفاق نیفتاده و افراد به بازار کار متصل نمیشوند. سازمان‌های مردم‌نهاد حاضر در هرندی به‌عنوان نمونه‌ای از این نوع سازمانها در کشور هنوز نتوانستهاند به‌عنوان نماینده بخش سوم، نسبت و رابطه خود را با اجتماع محلی مشخص سازند. بنابراین بازبینی در نوع شناسی سمن‌ها بویژه بر اساس کارکرد و عقلانیت سازمانی حاکم بر آنها تا حد زیادی می‌تواند موجب کاهش این نقیصه شود.
محمد سعید ذکایی؛ جمال رشیدی
چکیده
این پژوهش با محوریت محله «هرندی» در شهر تهران، کاووشی در حوزه فقر و مسائل اجتماعی شهری است. بر اساس روش مردم‌نگاری اتوبیوگرافیک، داده‌ها از طریق مشاهده، مصاحبه، آرشیو شخصی افراد، مصاحبه‌های انتشاریافته فعالان مدنی و نیز روش اسنادی (برداشت از رمان)، گردآوری شده و در 2 «روایت» عمده، سازماندهی شدهاند. محله «هرندی» ...
بیشتر
این پژوهش با محوریت محله «هرندی» در شهر تهران، کاووشی در حوزه فقر و مسائل اجتماعی شهری است. بر اساس روش مردم‌نگاری اتوبیوگرافیک، داده‌ها از طریق مشاهده، مصاحبه، آرشیو شخصی افراد، مصاحبه‌های انتشاریافته فعالان مدنی و نیز روش اسنادی (برداشت از رمان)، گردآوری شده و در 2 «روایت» عمده، سازماندهی شدهاند. محله «هرندی» نمونه اکستریمی از پیوند بین مسائل اجتماعی و فقر شهری است و به همین دلیل نیز، به عنوان نمونه انتخاب شده است. یافته‌ها دال بر نظارت اجتماعی بسیار پایین، عدم احساس مالکیت بر فضا، کمرنگ بودن پیوندهای اجتماعی ساکنان محله با سایر اجتماعات شهر، فراهم بودن زمینه برای قانونگریزی و هنجارشکنی، شکلگرفتن قلمروهای نمادین توسط گروه‌های آسیبدیده، ضعف سیاست‌های حمایتی دولت در قبال اجتماعات ساکن محله، اجتماعستیزی در بین برخی خُردهگروهها و میزان بالای طرد اجتماعی است. بر این اساس، درهمتنیدگی موارد یادشده با کالید و فضاهای شهری آسیبزا در سطح محله، میطلبد سیاست‌گذاری اجتماعی به گونهای باشد که به متن حساس بوده و شرایط تمام گروهها را در آن لحاظ نماید که این امر از طریق رویکردهای متکی به ملاحظات کمّی و از بالا به پایین میسر نخواهد بود.
امیر شفیعی؛ زهره عبدی دانشپور
چکیده
سیاست‌گذاری مسکونی یکی از عرصه‌های مهم سیاست‌گذاری شهری است. ویژگیهای اجتماعی مسکن و نیز اثرات گستردۀ بخش مسکن در اقتصاد، سیاست‌گذاری مسکونی و پشتیبانی تأمین مسکن را جزئی از سیاست‌گذاری عمومی قرار داده است. آن شیوه سیاست‌گذاری عمومی که مسکن را به‌عنوان «حق اجتماعی» نادیده می‌گیرد، سبب شکل‌گیری نابرابری فضایی در سیستم ...
بیشتر
سیاست‌گذاری مسکونی یکی از عرصه‌های مهم سیاست‌گذاری شهری است. ویژگیهای اجتماعی مسکن و نیز اثرات گستردۀ بخش مسکن در اقتصاد، سیاست‌گذاری مسکونی و پشتیبانی تأمین مسکن را جزئی از سیاست‌گذاری عمومی قرار داده است. آن شیوه سیاست‌گذاری عمومی که مسکن را به‌عنوان «حق اجتماعی» نادیده می‌گیرد، سبب شکل‌گیری نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهرها می‌شود. مشکل مسکن در تهران، هم به‌عنوان جزئی از یک مشکل فراگیر در سطح ملی و هم جزئی از مشکل‌های این بزرگ‌شهر به نابرابری فضایی منجر شده است. آگاهی از چگونگی اثرگذاری سیاست‌های شهری و ردیابی علل پیدایش نابرابری مسکونی، امکان سیاست‌گذاری کارآمد برای رویارویی با این مشکل برنامه‌ریزی را فراهم می‌آورد. این مقاله بر روند کار و نیز محتوای سیاست‌های اجراشده و مؤثر بر ساختار مسکونی شهر تهران، تمرکز کرده و اثر آنها را بر نابرابری فضایی، شناسایی کرده است.
برای دستیابی به هدف این مقاله یک فرآیند دومرحله‌ای توصیفی- تحلیلی بر اساس راهبرد پژوهش قیاسی پیگیری شده است و اثرات سیاست‌ها بر نابرابری فضایی در ساختار مسکونی شهر تهران با استفاده از تحلیل طولی و تحلیل محتوای تماتیک (فَرهشتی) سیاست‌ها تحلیل و مقایسه شدهاند. یافتههای مقاله نشان می‌دهند که دستور کار سیاست‌های چیره، فاصلة زیادی برای رویارویی با مشکل شهری نابرابری فضایی در شهر تهران دارد. این مقاله رهیافت و چارچوبی برای رویارویی با این مشکل به‌طورکلی و در تهران ارائه می‌کند.
محمود اکبری
چکیده
رفاه همواره به‌عنوان یکی از دغدغههای اصلی دولتمردان و سیاست‌گذاران در جوامع و کشورهای مختلف جهان بوده است و کشور ما ایران از این وضع مستثنی نیست. در این پژوهش به تحلیل شاخص رفاه آمارتیا سن پرداخته‌شده است. روش پژوهش از نوع کمی- تحلیلی بوده است و با استفاده از شاخص‌های گروه‌های هشت‌گانه هزینه به بررسی عوامل مؤثر بر رفاه و کیفیت ...
بیشتر
رفاه همواره به‌عنوان یکی از دغدغههای اصلی دولتمردان و سیاست‌گذاران در جوامع و کشورهای مختلف جهان بوده است و کشور ما ایران از این وضع مستثنی نیست. در این پژوهش به تحلیل شاخص رفاه آمارتیا سن پرداخته‌شده است. روش پژوهش از نوع کمی- تحلیلی بوده است و با استفاده از شاخص‌های گروه‌های هشت‌گانه هزینه به بررسی عوامل مؤثر بر رفاه و کیفیت زندگی در کلان‌شهر شیراز پرداخته‌شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که با در نظر گرفتن در سال 1385 سهم مواد خوراکی؛ پوشاک و کفش؛ مسکن و متعلقات آن؛ لوازم و خدمات مورد استفادة خانوار؛ بهداشت و درمان؛ حملونقل و ارتباطات؛ تفریحات و خدمات فرهنگی خانوار؛ کالاها و خدمات متفرقه از رفاه خانوار به ترتیب،0.3162، 0.0438، 0.4008، 0.0344، 0.0650، 0.0669، 0.0242 و 0.0595 بهدستآمده است. این مقادیر برای سال 1395 به ترتیب 0.2782، 0.0553، 0.3634،0.0410، 0.0590، 0.0900، 0.0349 و 0.0705 بهدست آمده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که هزینههای مسکن و متعلقات آن بیش از سایر گروه‌های هزینه، رفاه خانوارهای شیراز را تحت تأثیر قرار داده است و پس از گروه مسکن، مواد خوراکی بیش از سایر گروه‌های هزینه، رفاه را تحت تأثیر خود قرار داده است.
محمود قدیری؛ حسن حکمت‌نیا؛ زهرا رجبی
چکیده
نقطه اشتراک برنامه‌ریزی شهری و عدالت اجتماعی در شهر، عدالت توزیعی است. اساس توزیع عادلانه خدمات شهری نیز توجه به دو معیار قابلیت دستیابی و چگونگی پراکنش فضایی خدمات میباشد. هدف این پژوهش تحلیل تعادل فضایی دسترسی به خدمات شهری در شهر اقلید میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد. دادههای مورد نیاز با روش پیمایشی و ابزار ...
بیشتر
نقطه اشتراک برنامه‌ریزی شهری و عدالت اجتماعی در شهر، عدالت توزیعی است. اساس توزیع عادلانه خدمات شهری نیز توجه به دو معیار قابلیت دستیابی و چگونگی پراکنش فضایی خدمات میباشد. هدف این پژوهش تحلیل تعادل فضایی دسترسی به خدمات شهری در شهر اقلید میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد. دادههای مورد نیاز با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری، شهروندان 15 محله شهر اقلید می‌باشند. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران، برابر با 381 خانوار تعیین گردید. برای تحلیل داده‌ها از آزمون t تک نمونه‌ای، آزمون فریدمن، ضریب همبستگی اسپیرمن، و تکنیک VIKOR و AHP استفاده شد. نتایج نشان داد که دسترسی به خدمات در سطح محلات بر اساس آزمون t تک نمونه‌ای دارای تفاوت معناداری است. بر حسب تکنیک ویکور، محله حسین‌آباد با مقدار 0004/0 بیشترین دسترسی به خدمات شهری و محله زینبیه با مقدار 971/0 کمترین دسترسی را داشته است. بر حسب ضریب همبستگی اسپیرمن نیز در شهر اقلید، مابین دسترسی فضایی به خدمات و کیفیت زندگی در سطح 99 درصد اطمینان، رابطة معنادار و مستقیمی وجود دارد. اما بر اساس همین ضریب مشخص گردید که در شهر اقلید بین دسترسی به خدمات و جمعیت رابطة معناداری وجود ندارد. بر حسب نتایج آزمون فریدمن نیز محله الیاسان با مقدار 96/11 دارای بالاترین سطح کیفیت زندگی میباشد. در مجموع نتایج بیانگر عدم تحقق تعادل فضایی در دسترسی به خدمات شهری در شهر اقلید میباشد.
اصغر عسکری خانقاه؛ ایرج ساعی ارسی؛ حسین اسمعیل پور
چکیده
پیشرفت در بستر فرهنگی و توجه به فرهنگ از گام‌های مهم رسیدن به توسعه است و رسیدن به توسعه اقتصادی به‌عنوان الزامات توسعه وابسته به عناصر فرهنگی در بستر اجتماعی یک زیست‌بوم تلقی می‌شود. مطابق چارچوب نظری کارکردگرایی نیازهای فرهنگی، زمینه‌ها را برای هرگونه کنش اقتصادی در راستای توسعه فراهم می‌سازند به‌گونه‌ای که رفع نیازها، تعریف ...
بیشتر
پیشرفت در بستر فرهنگی و توجه به فرهنگ از گام‌های مهم رسیدن به توسعه است و رسیدن به توسعه اقتصادی به‌عنوان الزامات توسعه وابسته به عناصر فرهنگی در بستر اجتماعی یک زیست‌بوم تلقی می‌شود. مطابق چارچوب نظری کارکردگرایی نیازهای فرهنگی، زمینه‌ها را برای هرگونه کنش اقتصادی در راستای توسعه فراهم می‌سازند به‌گونه‌ای که رفع نیازها، تعریف نیازهای جدید را به دنبال دارد و در سلسله‌مراتب نیازها، کارکرد، مفاهیم جدید یافته تا ساختار اقتصادی اجتماعی جامعه را رقم زند. فرهنگ نیز دارای کارکرد ارضاء نیازهای انسان در زندگی اجتماعی و انطباق انسان با محیط اطرافش بوده و اجزای مختلف فرهنگ، در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر و در جهت برآوردن این خواسته شرکت می‌جویند. مقاله حاضر یک پژوهش توسعه‌ای بوده که به روش اسنادی طی سال‌های 1394 الی 1397 در استان گیلان انجام‌شده است. بر طبق یافته‌ها و نتایج تحقیق فرهنگ به‌ویژه فرهنگ‌عامه از جایگاه ویژه‌ای در امر توسعه برخوردار است، اما همه ابعاد فرهنگ‌عامه مردم گیلان چندان از توسعه سخن نمی‌گویند. آیین‌ها در همه فرآیندهای اقتصادی نقش اساسی دارند. تقدیرگرایی افسانه‌های گیلانی نمی‌تواند تدبیر را در کنش‌های اقتصادی که زمینه‌ساز توسعه اقتصادی‌اند، رهنمون شود.
