علی موسی زاده؛ مریم محمدی
چکیده
چکیده هدف این مقاله، بازشناسی معیارهای رویکرد شهر شاد از خلال تطبیق آن با ابعاد فضای شهری و دستیابی به مدلی برای سنجش میزان شادی در فضاست. روش تحقیق، کیفی-کمی و در بررسی مبانی تحلیل‌شده بوده که ماحصل آن دستیابی به شاخص‌های تحقق کیفیت شادی در فضای شهری است. خیابان چهارباغ عباسی، به دلیل زمینۀ تاریخی آن، به‌عنوان بستری برای بروز رویدادهای ...
بیشتر
چکیده هدف این مقاله، بازشناسی معیارهای رویکرد شهر شاد از خلال تطبیق آن با ابعاد فضای شهری و دستیابی به مدلی برای سنجش میزان شادی در فضاست. روش تحقیق، کیفی-کمی و در بررسی مبانی تحلیل‌شده بوده که ماحصل آن دستیابی به شاخص‌های تحقق کیفیت شادی در فضای شهری است. خیابان چهارباغ عباسی، به دلیل زمینۀ تاریخی آن، به‌عنوان بستری برای بروز رویدادهای مرتبط با شادی، انتخابشده است. حجم جامعۀ آماری برای انجام پرسشگری (مبتنی بر پرسشنامه)، 200 نفر بوده است. نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان می‌دهد که به‌منظور ایجاد فضای شهری شاد از دید کاربران، توأمان باید ابعاد عینی و ذهنی را مدنظر قرار داد تا سطوح متعالی شادی محقق شود. شاخص‌های عینی مؤثر برافزایش شادی، مواردی چون: محدودیت دسترسی وسایل نقلیه، زیبایی، سرزندگی، مطلوبیت فضای سبز و سیما و پاکیزگی و در ابعاد ذهنی شاخصهایی چون: احساس غرور، امنیت روزانه و شبانه، خاطرهانگیزی و احساس صمیمیت را شامل میشود.
راشین عبدالهی؛ اصغر محمدی؛ منصور حقیقتیان
چکیده
چکیده فضای شهری جزئی از یک شهر است که به‌عنوان عرصه عمومی، تجلی‌گاه فعالیت‌های شهری است که بر نیازهای فردی و اجتماعی آحاد جامعه تأثیرگذار می‌باشد و شرایط زندگی افراد را اعم از زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ که این امر شرایط رفاهی افراد را نیز در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فضای عمومی شهری بر ...
بیشتر
چکیده فضای شهری جزئی از یک شهر است که به‌عنوان عرصه عمومی، تجلی‌گاه فعالیت‌های شهری است که بر نیازهای فردی و اجتماعی آحاد جامعه تأثیرگذار می‌باشد و شرایط زندگی افراد را اعم از زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ که این امر شرایط رفاهی افراد را نیز در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی شهروندان 70-18 سال به بالای شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف یک بررسی کاربردی، از نظر وسعت پهنانگر، از نظر دامنه خرد و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است. روش پژوهش میدانی، با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 625 نفر محاسبه شده است؛ روش نمونه‌گیری تلفیقی از دو نوع نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تصادفی بوده است. یافته‌های توصیفی به‌دست‌آمده از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بیانگر این است که 47 درصد از شهروندان کیفیت فضای عمومی شهر را در سطح متوسط و 7/51 درصد بالا و 2/44 درصد سطح برخورداری خود از رفاه را در سطح متوسط و 8/53 درصد نیز در سطح عالی بیان نموده‌اند؛ همان‌طور که مشخص است دو متغیر تحقیق در بین شهروندان در سطح متوسط و متوسط به بالا می‌باشند؛ نتایج استنباطی حاصل از محاسبات معادلات ساختاری بیانگر این است که در فاصله اطمینان 95 درصد به ترتیب ابعاد رضایتمندی (61/0)، احساس امنیت اجتماعی (52/0)، تأمین نیازهای اساسی (48/0) و احساس محرومیت نسبی (33/0-) از متغیر فضای عمومی شهری به‌عنوان متغیر مستقل تأثیر پذیرفته‌اند که این نتایج بیانگر تأیید فرضیات یادشده مبنی بر تأثیر فضای عمومی شهری بر ابعاد رفاه اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران می‌باشد. نتایج حاصل از برازش مدل معادلات ساختاری نشان از برازش خوب الگو توسط داده‌ها داشته است؛ به عبارتی داده‌های به‌دست‌آمده از شاخص‌هایGFI، RMSEA، PNFI، PCFI، CMIN/DF به‌خوبی الگو را مورد حمایت قرار داده‌اند.
سید محمد موسوی؛ جعفر آهنگران؛ اصغر افتخاری
چکیده
چکیده در امنیت اجتماعی نگاه ایجابی در مقابل نگاه سلبی در برقرای امنیت در جامعه قرار دارد به طوری که برخلاف نگاه سلبی که برقراری امنیت در جامعه را فقط از جانب دولت می‌بیند، نگاه ایجابی علاوه بر دولت برای جامعه و گروههای متشکل از آن نیز نقش قائل است. ایجاد امنیت مطلوب اجتماعی در یک مقصد گردشگری علاوه بر نقش حمایتی دولت‌ها از جامعه ...
بیشتر
چکیده در امنیت اجتماعی نگاه ایجابی در مقابل نگاه سلبی در برقرای امنیت در جامعه قرار دارد به طوری که برخلاف نگاه سلبی که برقراری امنیت در جامعه را فقط از جانب دولت می‌بیند، نگاه ایجابی علاوه بر دولت برای جامعه و گروههای متشکل از آن نیز نقش قائل است. ایجاد امنیت مطلوب اجتماعی در یک مقصد گردشگری علاوه بر نقش حمایتی دولت‌ها از جامعه محلی، نیازمند تعامل جامعه میزبان گردشگر با دولت و تعامل گروههای هویتی جامعه است. بر اساس گفتمان ایجابی، شاخص‌های بومی امنیت اجتماعی در مقاصد گردشگری جمهوری اسلامی ایران شناسایی و استخراج شده است. تحقیق حاضر کاربردی بوده و دارای رویکردی توصیفی-تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از تکنیک اسنادی-کتابخانه‌ای استفاده شده است و برای تحلیل داده‌ها نیز از نظرسنجی خبرگی با استفاده از پرسشنامه خبرگی بهره برده شده است. به طوری که در این پژوهش پس از شناسایی نظریه‌های سه گانه ایجابی امنیت اجتماعی شده (تأمین اجتماعی، فرهنگ اجتماعی و هویت اجتماعی) شاخص‌های مرتبط با این ابعاد از مفاهیم و نظریه‌های جامعه شناسی گردشگری و امنیت اجتماعی استخراج و در ابعاد سه گانه جانمایی گردید. پس از مطالعه و بررسی اسناد، فهرستی از گزاره‌های مرتبط شناسایی، انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفتند که سرانجام 8 مؤلفه و 18 شاخص از سه بُعد تأمین اجتماعی، فرهنگ اجتماعی و هویت اجتماعی احصا گردید. شاخص‌های استخراجی می‌توانند ابزاری برای سنجش ظرفیت‌ها و تدوین پیش ران‌ها برای آینده امنیت اجتماعی در مقاصد گردشگری ایران باشند.
مهین نسترن؛ کامران ربیعی؛ کامیار عبدخدا
چکیده
چکیده شهرهای مرزی ایران در دهه‌های اخیر به دلیل رونق تجارت غیررسمی و افزایش میزان گردشگران تغییرات زیادی را داشته‌اند که بر پایداری این‌گونه شهرها تأثیر بسیار زیادی گذاشته است. در شهر بانه بیشتر اشتغال غیررسمی تنها در محدوده کوچکی از شهر رخ می‌دهد تمرکز فعالیت‌ها که اغلب کالاها را با کیفیت مناسب و با قیمت بسیار پایین در اختیار ...
بیشتر
چکیده شهرهای مرزی ایران در دهه‌های اخیر به دلیل رونق تجارت غیررسمی و افزایش میزان گردشگران تغییرات زیادی را داشته‌اند که بر پایداری این‌گونه شهرها تأثیر بسیار زیادی گذاشته است. در شهر بانه بیشتر اشتغال غیررسمی تنها در محدوده کوچکی از شهر رخ می‌دهد تمرکز فعالیت‌ها که اغلب کالاها را با کیفیت مناسب و با قیمت بسیار پایین در اختیار مشتریان قرار می‌دهد باعث شده سالانه میلیون‌ها نفر به این شهر هشتادهزارنفری جهت خریدوفروش روانه شوند. در این پژوهش تلاش می‌گردد اثرات اشتغال غیررسمی بر پایداری اجتماعی شهر بانه و خصوصاً محدوده تمرکز این فعالیت‌ها مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی - تحلیلی بوده و روش گرداوری اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی، مصاحبه و توزیع پرسشنامه می‌باشد. در تحلیل آماری از روش مقایسه میانگین‌ها در دو محدوده مورد مطالعه از آزمون من‌ویتنی و آزمون T-test استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در پایداری اجتماعی اختلاف معنی‌داری در محدوده مرکزی و محدوده پیرامونی وجود دارد (0.043)Sig= و با توجه به آن‌که میانگین محدوده پیرامونی 3.226 و محدوده مرکزی 2.691 می‌باشد، بنابراین نتایج تحقیق نشان می‌دهد که به دلیل تمرکز اشتغال غیررسمی، در محدوده مرکزی به نسبت محدوده پیرامونی ناپایداری اجتماعی شدیدتر می‌باشد. با توجه به نتایج تحقیق راهکارهایی جهت کاهش اثرات منفی تجارت غیررسمی بر شهر بانه و محدوده تمرکز فعالیت‌ها ارائه شد که از مهم‌ترین آن می‌توان به جلوگیری از قاچاق کالا، سرمایه‌گذاری در سایر پتانسیل‌های شهر، ایجاد اشتغال و تدوین قوانین جهت جلوگیری از ساخت مجتمع‌های تجاری و تمرکز فعالیت‌ها در مرکز شهر بانه اشاره کرد.
مجید اکبری؛ وحید بوستان احمدی؛ سید چمران موسوی؛ نازنین حاجی پور
چکیده
چکیده امروزه کلان‌شهرها با مشکلات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست پذیری و کمرنگ‌تر شدن اهمیت اکولوژی شهری در ساختار زندگی شهری مواجه هستند. بنابراین ضرورت و اهمیت توجه به نظریه توسعه پایدار و رویکردهای منتج از آن همچون رویکرد زیست پذیری، باعث ایجاد شهری به دور از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، ...
بیشتر
چکیده امروزه کلان‌شهرها با مشکلات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست پذیری و کمرنگ‌تر شدن اهمیت اکولوژی شهری در ساختار زندگی شهری مواجه هستند. بنابراین ضرورت و اهمیت توجه به نظریه توسعه پایدار و رویکردهای منتج از آن همچون رویکرد زیست پذیری، باعث ایجاد شهری به دور از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی خواهد شد. نوشتار حاضر با هدف سنجش متغیرهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از وضعیت عوامل زیست پذیری کلان‌شهر شیراز، به دنبال تبیین علمی‌تر و نگاه کارشناسانه‌تر بر عوامل زیست پذیری است. بر این اساس با توجه به مطالعه ادبیات نظری مربوط به زیست پذیری، چارچوب مفهومی متشکل از عوامل هشت‌گانه، برای بررسی تدوین و مبانی تحقیق و تحلیل در نظر گرفته شده است. این پژوهش از نظر هدف‌گذاری کاربردی و ازلحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. ویژگی‌های جنس، سن، سطح تحصیلات و رضایت اقتصادی به‌عنوان ویژگی‌های فردی و مستقل در این راستا شناسایی‌شده‌اند، تا تأثیرشان بر رضایتمندی از وضعیت زیست پذیری و هریک از عوامل هشت‌گانه آن به‌عنوان متغیرهای وابسته مورد تحلیل قرار گیرد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با در نظر گرفتن فرضیة حداکثر ناهمگنی، برای مناطق 11 گانه شهر شیراز، 384 نفر محاسبه شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش‌های آماری توزیع فراوانی، آزمون تک نمونه‌ای T، ضریب همبستگی اسپیرمن، فی و کرامر به کار رفت که بدین منظور از نرم‌افزار SPSS استفاده شد، همچنین برای شناخت جایگاه زیست پذیری مناطق از روش‌های چند معیارة فازی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان رضایتمندی شهروندان از وضعیت زیست پذیری در حد مطلوبی قرار ندارد و مناطق یک و دو با سطح رضایت بالا و متوسط، بهترین مناطق از نظر زیست پذیری می‌باشند. علت این نتیجه در برخورداری از خدمات و امکانات شهری مناطق مورد نظر است.
بیژن زارع؛ رضا صفری شالی؛ داود فاطمی
چکیده
چکیده شهرنشینی در ایران در سال‌های گذشته با رشد قابل‌توجهی همراه بوده، اما به دور از مشکلات و پیامدهای منفی نیز نبوده است؛ بخشی از این مشکلات حاصل عدم توجه کافی به بُعد فرهنگی شهر و شهرنشینی در نظام برنامه‌ریزی می‌باشد. بنابراین، تحقیق حاضر، با هدف بررسی و مطالعۀ جایگاه توسعۀ فرهنگی شهر در نظام سیاست‌گذاری ج. ا. ایران نگاشته شده ...
بیشتر
چکیده شهرنشینی در ایران در سال‌های گذشته با رشد قابل‌توجهی همراه بوده، اما به دور از مشکلات و پیامدهای منفی نیز نبوده است؛ بخشی از این مشکلات حاصل عدم توجه کافی به بُعد فرهنگی شهر و شهرنشینی در نظام برنامه‌ریزی می‌باشد. بنابراین، تحقیق حاضر، با هدف بررسی و مطالعۀ جایگاه توسعۀ فرهنگی شهر در نظام سیاست‌گذاری ج. ا. ایران نگاشته شده است. روش به کار رفته برای نیل به مقصود تحقیق، روش تحلیل محتوای کیفی به شیوۀ قیاسی می‌باشد؛ بر این اساس، مقوله‌های مورد نظر برای بررسی در متن قانون برنامه‌های پنج‌سالۀ پنجم و ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ج. ا. ایران، به‌عنوان واحدهای موردمطالعه، از پیش بر اساس نظریات تدوین‌شده و پس از طراحی دستور کار رمزگذاری (با الگوگیری از کار مایرینگ)، جستجو و مورد تحلیل و نقد قرار گرفته‌اند. یافته‌های تحقیق بیانگر توجه ناقص و تک‌بُعدی قانون برنامه‌های پنجم و ششم به توسعۀ فرهنگی شهر و مؤلفه‌های آن (شهروند فرهنگی و سرمایۀ فرهنگی شهر) است؛ برنامۀ پنجم بر سرمایۀ فرهنگی شهر و برنامۀ ششم بر شهروند فرهنگی تأکید دارد. مقوله‌های مورد توجه در برنامه‌ها در بیشتر موارد به‌صورت غیرمستقیم و تک‌بُعدی مورد توجه قرار گرفته‌اند. به‌طور کلی، بر اساس یافته‌های تحقیق، پیشنهاد می‌گردد مقوله‌های مغفول توسعۀ فرهنگی شهر در این برنامه‌ها، شامل: آموزش و حمایت از حقوق و مسئولیت‌های شهروندی شهروندان، نیازسنجی و نظرسنجی در زمینه‌های فرهنگی از شهروندان، گسترش ارتباطات بین‌شهری، گسترش پارک‌ها و فضای سبز، اطلاع‌رسانی در زمینه‌های فرهنگی و استفادۀ بیشتر از عناصر فرهنگی و هنری در فضای شهر در برنامه‌های آتی مورد توجه قرار گیرند.
چنور دیداری؛ رضاعلی محسنی؛ محمد حسین بحرانی
چکیده
چکیده یکی از ویژگی‌های کشورهای درحال‌توسعه تمرکز شدید و تعادل نامتوازن است، برای ایجاد تعادل و توسعۀ همه‌جانبه در کشور مطالعه و پژوهش درباره مناطق کمتر توسعه‌یافته جهت برنامه‌ریزی‌های آینده امری لازم و ضروری می‌باشد، این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر توسعه نیافتگی استان کردستان پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن تلفیقی ...
بیشتر
چکیده یکی از ویژگی‌های کشورهای درحال‌توسعه تمرکز شدید و تعادل نامتوازن است، برای ایجاد تعادل و توسعۀ همه‌جانبه در کشور مطالعه و پژوهش درباره مناطق کمتر توسعه‌یافته جهت برنامه‌ریزی‌های آینده امری لازم و ضروری می‌باشد، این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر توسعه نیافتگی استان کردستان پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن تلفیقی از تحلیل محتوا و تحلیل مقایسه‌ای است. از نرم‌افزار max QDA برای تحلیل محتوای مصاحبه‌های انجام شده با صاحب‌نظران استان و تحلیل مقایسه‌ای آمار اخذ شده از مرکز آمار ایران در سال 1395 استفاده شده است. بر اساس دیدگاه پارسونز و گرب و نظریه دولت‌محوری، تأثیر ایدئولوژی و ساختار قدرت بر خرده نظام فرهنگی و تأثیر خرده نظام فرهنگی بر خرده نظام‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، علل توسعه‌نیافتگی تبیین شده است. فرض اساسی این پژوهش که فرهنگ یک متغیر بسیار مهم در دستیابی به توسعه است، تأیید گردیده است. بر اساس دیدگاه‌های نظری، توسعه فرهنگی پیش‌شرط توسعه همه‌جانبه است؛ بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان با تأکید بر نقش دولت، ساختار قدرت و ایدئولوژی در راستای حمایت و استفاده از ظرفیت‌های قومی و بومی و تأکید بر این امر که محوریت توسعه مشارکت است. بر این اساس سیاست‌ها و برنامه‌ریزی فرهنگی در راستای مشارکت اقوام و نخبگان آن‌ها، ارتقاء شاخص‌های توسعه فرهنگی و استفاده از ظرفیت رسانه و صنایع فرهنگی از سوی نهادها، همچنین دوری از فرایندهای آسیب‌زایی مانند تبعیض و تمرکزگرایی، موجبات بهبود شاخص‌های کیفیت زندگی، افزایش سرمایه‌گذاری اقتصادی و توسعه استان کردستان را فراهم می‌آورد.
