محمد زاهدی اصل؛ اعظم پیله وری
چکیده
پراکندگی پژوهش‌های صورت‌گرفته در حیطۀ اعتیاد و خانواده، نداشتن خاصیت انباشتگی و بی‌توجهی به لایه‌های عمیق موضوع؛ ارائۀ منسجمی از دادههای حاصل از این تحقیقات و به‌تبع مشخص ساختن شکاف‌های این حوزه را ــ برای استفادۀ علمی و کاربردی از این پژوهش‌ها و تلاش برای رفع آنها ــ ضروری می‌سازد. ازاین‌رو این مطالعه درصدد ترکیب و مقایسۀ ...
بیشتر
پراکندگی پژوهش‌های صورت‌گرفته در حیطۀ اعتیاد و خانواده، نداشتن خاصیت انباشتگی و بی‌توجهی به لایه‌های عمیق موضوع؛ ارائۀ منسجمی از دادههای حاصل از این تحقیقات و به‌تبع مشخص ساختن شکاف‌های این حوزه را ــ برای استفادۀ علمی و کاربردی از این پژوهش‌ها و تلاش برای رفع آنها ــ ضروری می‌سازد. ازاین‌رو این مطالعه درصدد ترکیب و مقایسۀ یافتههای پژوهشی صورت‌گرفته در زمینۀ اعتیاد و خانواده، برقراری ارتباط بین مطالعات صورت‌گرفته و نیز به‌دست‌آوردن نتیجه‌ای منسجم از میان نتایج پراکنده در این حوزه است. در این پژوهش از روش فراتحلیل و نرم افزار CMA2 بهره برده شده است و با بهره‌گیری از چک‌لیست فراتحلیل از 67 پژوهش انجام شده در این حوزه، 26 تحقیق به عنوان نمونه نهایی انتخاب شده‌اند. یافتههای حاصل از پژوهش‌های بررسی شده، نشانگر آن است که انعطافپذیری در خانواده ، اختلافات خانوادگی، حضور والدین در خانه، حمایت خانواده ، ارتباطات میان اعضای خانواده، خشونت جنسی، طلاق و فوت همسر بر روند اعتیاد اثرگذار هستند.با این وجود نتایج نشان می‌دهد که به برخی از عوامل اثرگذار خانوادگی، همانند انعطافپذیری در خانواده، حضور والدین در خانه - نظر به اندازه اثر آنها – در این تحقیقات توجه کافی نشده و تعدد و شیوع تحقیقات در این زمینه به اندازه کافی نیست.
اباذر اشتری مهرجردی؛ حسین میرزایی؛ سیداحمد فیروزآبادی؛ حسین ایمانی جاجرمی
چکیده
امروزه شهرهای بزرگ در نتیجۀ مهاجرت مشکلات زیادی دارند. در مقابل، امکانات برخی گروهها و قشرها باعث شده آنها به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده باشند که از مسائل و مشکلات شهری به دور بوده و با ارزش‌های والدین خانواده نزدیک‌تر باشد. این تحرک به شکل‌گیری موج شهرنشینی دیگری در خارج از قلمرو شهرها و ایجاد خانه‌های دوم ...
بیشتر
امروزه شهرهای بزرگ در نتیجۀ مهاجرت مشکلات زیادی دارند. در مقابل، امکانات برخی گروهها و قشرها باعث شده آنها به دنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت خود و خانواده باشند که از مسائل و مشکلات شهری به دور بوده و با ارزش‌های والدین خانواده نزدیک‌تر باشد. این تحرک به شکل‌گیری موج شهرنشینی دیگری در خارج از قلمرو شهرها و ایجاد خانه‌های دوم در روستاهای خوش آب‌وهوای نزدیک شهرهای بزرگ از جمله اراک منتج شده است. در این مطالعه از نظریات مهاجرت معکوس و سبک زندگی بهره برده‌ایم. در این مطالعه از قالب روشی آمیختۀ هسه بایبر بهره برده و روش کیفی اساس کار بوده و روش کمی در کنار آن استفاده شده است. جامعۀ آماری، بخش مرکزی شهرستان فراهان شامل 32 روستا که با تمام‌شماری به روش ترکیبی ارزیابی شدند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که خانه‌های دوم بیشتر در روستاهای فارس‌زبان گسترش یافته. مالکان ساکن قم و اراک (کمتر از50 درصد) تعطیلات آخر هفته و مناسبت‌ها درحالی‌که ساکنان تهران (بیش از 50 درصد) تنها در مناسبت‌ها مراجعه می‌کنند. لوازم موجود و چیدمان همۀ منازل ترکیبی از سنتی و مدرن است، تقریباً همۀ خانه‌ها در 5 تا 10 سال قبل ایجاد شده‌اند. حدود 10 درصد مالکان زن بوده، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی اغلب آنها متوسط و بالا بوده، حدود دوسوم بیش از 50 سال سن دارند، 90 درصد دارای لیسانس و کمتر بودند. همۀ مالکان با ساکنان نسبت فامیلی داشتند، دوسوم اعلام کردند پوشش آنها بهتر از پوشش شهری آنها برای تمایز و نشان دادن تمکن مالی است. در برخی روستاها ایجاد خانه‌های دوم باعث بروز تشنج و اختلاف میان ساکنان شده و در برخی اثرات اجتماعی ـ فرهنگی مثبتی چون ایجاد اتحاد و همدلی و جلب مشارکت آنان در اقدامات روستا داشته است. تم‌های استخراج شده شامل دستیابی به ارزشها و نیازهای فرامادی ــ بازگشت به هویت ــ نمایش یا اثبات منزلت بالا ــ احساس یا ابراز تمایز ــ مصرف بر مبنای مد و ذائقۀ همه‌چیزپسند بوده است.
پوریا عطائی؛ وحید علی آبادی؛ شیوا نجاتیان
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل ایجاد و حفظ سرمایۀ اجتماعی در تعاونیهای کشاورزی شهرستان زنجان بود. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن نیز پیمایشی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل مدیر عامل، اعضای ﻫﻴﺄت مدیره و اعضای تعاونیهای کشاورزی شهرستان زنجان بود (180N=) که 123 نفر به‌صورت تصادفی برای حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ محقق ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل ایجاد و حفظ سرمایۀ اجتماعی در تعاونیهای کشاورزی شهرستان زنجان بود. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن نیز پیمایشی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل مدیر عامل، اعضای ﻫﻴﺄت مدیره و اعضای تعاونیهای کشاورزی شهرستان زنجان بود (180N=) که 123 نفر به‌صورت تصادفی برای حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ محقق ساخته بود. روایی صوری ابزار پژوهش با بررسی دیدگاه‌های اعضای هیأت علمی دانشگاه زنجان و کارشناسان ادارۀ تعاون تعیین و پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون راهنما و آلفای کرونباخ (96/0α=) تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد که به‌ترتیب معافیتهای مالیاتی، موقعیت و پایگاه اجتماعی افراد و برگزاری دوره‌های آموزشی قبل از تشکیل تعاونی از بالاترین اولویت برخوردار بودند. همچنین، در تحلیل عاملی متغیرهای ایجاد و حفظ سرمایۀ اجتماعی به 9 عامل اجتماعی ـ حمایتی، نظم و انضباط، شغلی، مدیریتی ـسازمانی، رسانهای، انعطافپذیری قوانین، حذف بروکراسی، مسئولیتپذیری و فناوریهای اطلاعاتی طبقهبندی شدند. در مجموع این 9 عامل توانستند 6/69 درصد از کل واریانس عوامل ایجاد و حفظ سرمایۀ اجتماعی در تعاونیهای کشاورزی را تبیین کنند که 39/30 درصد از واریانس باقیمانده به دیگر عاملهایی مربوط است که پیشبینی آنها در این پژوهش میسر نشده است. در پایان با توجه به نتایج بهدست‌آمده پیشنهادهای کاربردی ارائه شد.
حسین یحیی زاده؛ نرگس معصوم زاده
چکیده
اگرچه در اهمیت جنگ بر تاریخ و حیات اجتماعی یک جامعه کمتر جای تردید وجود دارد، اما افراد، گروهها و قشرهای اجتماعی به میزان متفاوتی از این پدیده تأثیر می‌پذیرند. هدف پژوهش حاضر، بررسی مسائل زندگی، از زاویۀ تجارب زیستۀ همسران جانبازانی است که به‌رغم گذشت نزدیک به سه دهه از جنگ، همچنان درگیر مسائل و پیامدهای ناشی از آن در خانوادۀ ...
بیشتر
اگرچه در اهمیت جنگ بر تاریخ و حیات اجتماعی یک جامعه کمتر جای تردید وجود دارد، اما افراد، گروهها و قشرهای اجتماعی به میزان متفاوتی از این پدیده تأثیر می‌پذیرند. هدف پژوهش حاضر، بررسی مسائل زندگی، از زاویۀ تجارب زیستۀ همسران جانبازانی است که به‌رغم گذشت نزدیک به سه دهه از جنگ، همچنان درگیر مسائل و پیامدهای ناشی از آن در خانوادۀ خود هستند. پژوهش حاضر به روش کیفی پدیدارشناسی و مشارکت سی نفر از همسران جانبازان و با استفاده از مصاحبۀ عمیق صورت گرفته است. مسائل زندگی این زنان در چهار مقولۀ اصلی دسته‌بندی شده‌اند که عبارت‌اند از: مسائل فردی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد همسران جانبازان در زندگی خویش با مسائل ویژه و درخور تأملی روبه‌رو هستند. هریک از این مسائل دربردارندۀ ابعاد متفاوتی است که ضمن ایجاد رابطۀ علت و معلولی در یک شبکۀ علیتی، با یکدیگر ارتباط داشته و بر هم اثر می‌گذارند. نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که در زندگی اغلب همسران جانباران یک روال عادی (مانند دیگر افراد جامعه) وجود ندارد. شروع زندگی اغلب این زنان با رضایت و آرامش روانی همراه است، ولی چنین به‌نظر می‌رسد که این زندگی‌ها به‌مرور به سمت ناآرامی پیش می‌رود و گاهی بحرانی می‌شود.
مهران سهراب زاده؛ سیدسعید حسینی زاده؛ حسین امامعلی زاده؛ ایوب سخایی
چکیده
شادی از نیازهای اساسی نوع بشر در همۀ فرهنگ‌ها به‌شمار می‌رود، زیرا سلامت جسمانی و روانی اعضای جامعه را متأثر می‌سازد. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت احساس شادی و ارتباط این متغیر با سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی است. روش پژوهش، پیمایشی بوده و داده‌ها با به‌کارگیری ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده‌اند. حجم نمونه 384 نفر از شهروندان ...
بیشتر
شادی از نیازهای اساسی نوع بشر در همۀ فرهنگ‌ها به‌شمار می‌رود، زیرا سلامت جسمانی و روانی اعضای جامعه را متأثر می‌سازد. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت احساس شادی و ارتباط این متغیر با سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی است. روش پژوهش، پیمایشی بوده و داده‌ها با به‌کارگیری ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده‌اند. حجم نمونه 384 نفر از شهروندان شهرستان آران و بیدگل در سال 1394 است. ارزیابی یافتهها در بُعد توصیفی نشان داد که در مجموع میزان احساس شادی حجم نمونۀ مورد بررسی در سطح متوسط رو به بالا (7/58) بوده و در ابعاد این متغیر، میزان شادی در بعد عاطفی در سطح بالاتری نسبت به ابعاد شناختی و اجتماعی قرار دارد. همچنین میانگین میزان سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی به ترتیب 3/66 و 6/4 است. در بعد یافتههای استنباطی، آمارهها نشان دادند که رابطۀ مستقیم و معناداری میان سرمایۀ اجتماعی (478/0) و فرهنگی (402/0) با احساس شادی وجود دارد؛ با افزایش میزان سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی، بر احساس شادی شهروندان افزوده می‌شود. همچنین سرمایۀ فرهنگی بهطور غیرمستقیم و با تأثیرگذاری بر سرمایۀ اجتماعی، به افزایش احساس شادی منجر می‌شود.
رضا امیدی
چکیده
در این مقاله، تحولات سیاست‌گذاری رفاهی و عوامل مؤثر بر روند تحولات آن در عصر پهلوی بررسی شده است. مسئلۀ اصلی مقاله، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر سیاست‌های اجتماعی در دورۀ پهلوی است. در مطالعاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده، تحولات سیاست‌گذاری اجتماعی ایران حول یک عامل بررسی شده است. فرضیۀ مقالۀ حاضر این است که در دوره‌های مختلف، ...
بیشتر
در این مقاله، تحولات سیاست‌گذاری رفاهی و عوامل مؤثر بر روند تحولات آن در عصر پهلوی بررسی شده است. مسئلۀ اصلی مقاله، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر سیاست‌های اجتماعی در دورۀ پهلوی است. در مطالعاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده، تحولات سیاست‌گذاری اجتماعی ایران حول یک عامل بررسی شده است. فرضیۀ مقالۀ حاضر این است که در دوره‌های مختلف، عوامل متفاوتی در این زمینه نقش داشته‌اند و نمی‌توان کل این دوره را براساس یک عامل توضیح داد. در این مقاله روند تحولات در سه دورۀ رضا شاه، دورۀ سقوط رضا شاه تا کودتای 28 مرداد، دورۀ کودتا تا انقلاب مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین‌منظور، از طریق مطالعۀ اسنادی و بررسی مذاکرات مجلس شورای ملّی، دادههای لازم گردآوری و تحلیل شده است. تحولات سازمانی و نهادی این دوره‌ها نشان می‌دهد که در هر دوره عوامل متفاوتی در شکل‌گیری و توسعۀ سیاست‌های رفاهی نقش داشته‌اند. روی کار آمدن حکومت پهلوی به‌عنوان سرآغاز شکل‌گیری دولت در معنای مدرن آن در ایران شناخته می‌شود. در این دوره انواعی از نهادسازی‌ها در راستای ملت‌سازی و دولت‌سازی انجام شده است که سیاست‌های رفاهی نیز در همین چارچوب تحلیل می‌شود. اما بعد از شهریور 1320 و سقوط دولت رضا شاه جنبش چپ در ایران فعال شد و مطالبات اجتماعی نقش بیشتری در شکل‌دادن به سیاست‌های رفاهی ایفا کرد. اثرگذاری این عامل نیز از اواسط دهۀ 30 و پس از کودتای 28 مرداد تقلیل یافت و دولت تلاش کرد با اتکای به درآمدهای رو به افزایش نفت نقش بیشتری در حوزۀ رفاه برعهده گیرد تا ضمن ایجاد سطح رفاه نسبی برای گروه‌های مختلف اجتماعی، از این طریق نوعی کنترل و نظارت اجتماعی را نیز اِعمال کند.
یعقوب زارعی
چکیده
توسعۀ اجتماعی نقش مهمی در حل مشکلات اساسی و مقابله با فقر ایفا کرده و سعی در توزیع مجدد منابع و بهبود وضعیت موجود و کارآمدتر شدن بنیانهای جامعه دارد. این بُعد از توسعه که در پی استقرار عدالت، کاهش نابرابری‌های اجتماعی ـ اقتصادی، توزیع عادلانه، کاهش محرومیت و توانمندسازی فقراست از طرق سنجههای متعدد و در سطوح مختلف قابل اندازهگیری ...
بیشتر
توسعۀ اجتماعی نقش مهمی در حل مشکلات اساسی و مقابله با فقر ایفا کرده و سعی در توزیع مجدد منابع و بهبود وضعیت موجود و کارآمدتر شدن بنیانهای جامعه دارد. این بُعد از توسعه که در پی استقرار عدالت، کاهش نابرابری‌های اجتماعی ـ اقتصادی، توزیع عادلانه، کاهش محرومیت و توانمندسازی فقراست از طرق سنجههای متعدد و در سطوح مختلف قابل اندازهگیری است. در این پژوهش توسعۀ اجتماعی در مناطق روستایی تحت 52 مؤلفه در قالب آخرین دادههای رسمی مرکز آمار ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. پژوهش حاضر بنیادی و روش به‌کارگرفته توصیفی ـ تحلیلی است که با تکیه بر مطالعات اسنادی ـ کتابخانهایی و با استفاده از تکنیک وایکور فازی برای تحلیل سطوح درجۀ توسعۀ اجتماعی مناطق روستایی شهرستانهای استان هرمزگان به انجام رسید. جامعۀ آماری پژوهش نیز مناطق روستایی استان هرمزگان، مشتمل بر 2257 روستا در قالب 13 شهرستان بوده است. یافتههای پژوهش ضمن صحه بر توسعۀ ناموزون استان هرمزگان در ابعاد اجتماعی و مشهود بودن شکاف توسعه، حاکی از آن است مناطق روستایی شهرستان بستک با ضریب 15/0 به لحاظ میانگین برخورداری از مؤلفههای توسعه، دارای بیشترین توسعه و مناطق روستایی شهرستانهای پارسیان، حاجیآباد، سیریک، ابوموسی، بندرلنگه، بندرعباس و جاسک در زمرۀ محرومترین مناطق از نظر توسعۀ اجتماعی قرار گرفتند. همچنین مناطق روستایی شهرستانهای قشم بشاگرد، رودان، خمیر و میناب در سطح متوسطی از توسعه در زمینۀ اجتماعی قرار گرفتند. این بررسی معتقد است دستیابی به توسعۀ اجتماعی مطلوب و تحقق رفاه نسبی در مناطق کمتر توسعهیافته، محروم و بسیار محروم، مستلزم بازنگری در وضعیت کنونی، برنامهریزی برای افزایش کمی و کیفی منابع موجود، به‌کارگیری ظرفیت‌های جدید، سیاست‌گذاریهای نوین اجتماعی و اتخاذ راهبرد عدالت اجتماعی در تخصیص هدفمند خدمات است.
